Efekt jojo wpływa nie tylko na sylwetkę. Skutki odczuwają serce i wątroba

Występuje najczęściej po krótkoterminowych dietach, które mają na celu zrzucenie określonej liczby kilogramów. Błędem jest powrót do starych nawyków natychmiast po osiągnięciu upragnionej wagi. To pewna recepta na efekt jojo. Badania pokazują, że takie postępowanie powoduje, że 30-65 proc. osób odchudzających się w ciągu roku powraca do wagi sprzed diety, a jedna na trzy osoby przybiera na wadze więcej, niż zrzuciła. Jakie procesy zachodzą wówczas w organizmie?

Nagromadzona tkanka tłuszczowa powoduje zwiększone uwalnianie leptyny do krwioobiegu. Jest to informacja dla mózgu, że dostępne są zapasy energii. Kiedy jesteś na diecie, redukujesz tkankę tłuszczową, co prowadzi do obniżenia poziomu tego hormonu we krwi. Gdy leptyny wydziela się mało, mózg odbiera sygnał, że organizm potrzebuje energii, co prowadzi do zwiększenia łaknienia. Jeśli diecie nie towarzyszą treningi, redukowana jest nie tylko tkanka tłuszczowa, ale również mięśnie. A to z kolei powoduje, że organizm przechodzi w tryb magazynowania energii.

Efekt jojo dotyczy osób, które podejmują wiele prób odchudzania lub cyklicznie stosują krótkoterminowe diety, by zrzucić nadmiar kilogramów. Dobrym przykładem jest odchudzanie się co roku przed wakacjami, aby dobrze wyglądać na plaży. Takie praktyki prowadzą do cyklicznego występowania efektu jojo. Jakie mogą być jego konsekwencje?

Podczas fazy przyrostu masy ciała, w wyniku efektu jojo, tłuszcz jest łatwiej odzyskiwany niż masa mięśniowa. Może to spowodować wzrost procentowej zawartości tłuszczu w organizmie podczas wielu cykli jojo. Obserwuje się wówczas przyspieszony przyrost otyłości brzusznej, która jest przyczyną zaburzeń metabolicznych i hormonalnych. Może to prowadzić do innych zmian, które utrudniają utratę wagi.

Jedną z nich jest stłuszczenie wątroby. Otyłość jest czynnikiem ryzyka rozwoju stłuszczenia wątroby, a przybieranie na wadze po każdej krótkoterminowej diecie to krok w tym kierunku. Stłuszczenie wątroby wiąże się ze zmianami w sposobie, w jaki wątroba metabolizuje tłuszcze i cukry, zwiększając ryzyko cukrzycy typu 2.

Czasami może również prowadzić do przewlekłej niewydolności wątroby, znanej również jako marskość wątroby. Badanie laboratoryjne prowadzone w Katedrze Patologii i Medycyny Laboratoryjnej Szkoły Medycznej Uniwersytetu Cincinnati w USA wykazało, że kilka cykli przyrostu masy ciała i utraty masy ciała powodowało stłuszczenie wątroby.

Podczas diet odchudzających redukowana jest nie tylko tkanka tłuszczowa, ale również mięśniowa. Ponieważ po utracie wagi tłuszcz jest łatwiej odzyskiwany niż mięśnie, może to z czasem prowadzić do większej utraty mięśni. Efekty te można zmniejszyć za pomocą ćwiczeń, w tym treningu siłowego. Ćwiczenia są sygnałem dla organizmu, aby rozwijał mięśnie, nawet gdy reszta ciała się wyszczupla. Podczas odchudzania wzrasta również zapotrzebowanie organizmu na białko w diecie. Spożywanie wystarczającej ilości wysokiej jakości źródeł białka może pomóc zmniejszyć utratę mięśni.

Długoterminowe badania osób, które wielokrotnie przechodziły efekt jojo, pokazują, że jest to czynnik, który wpływa na ciśnienie krwi. Osoby z nadwagą z reguły mają również nadciśnienie, które leczy się m.in. za pomocą zdrowej diety i redukcji masy ciała.

Jeśli narażamy organizm na kilka cykli przybierania na wadze i chudnięcia, nie uda się już osiągnąć takich efektów zdrowotnych. Badania wykazują, że osoby z historią jojo miały mniejszą poprawę ciśnienia krwi podczas utraty wagi niż osoby, które na diecie odchudzającej były po raz pierwszy. Dobra wiadomość jest taka, że jeśli uda ci się trwale schudnąć i zmienić tryb życia na zdrowy, to po kilku latach ciśnienie krwi się unormuje.

Cykliczne zmiany wagi są związane z chorobą wieńcową, stanem, w którym tętnice zaopatrujące serce niebezpiecznie się zwężają. Według badania przeprowadzonego na ponad 9500 osobach dorosłych wzrost ryzyka chorób serca zależy od wielkości wahań masy ciała. Im więcej utraconej i odzyskanej wagi podczas cyklu efektu jojo, tym obciążenie układu krążenia jest większe, co może skończyć się np. zawałem serca w przyszłości.

To może być bardzo frustrujące, gdy widzisz, jak ciężka praca włożona w utratę wagi znika podczas ponownego przyrostu masy ciała w wyniku efektu jojo. Osoby, które doświadczyły efektu jojo, przyznają, że mają słabe poczucie własnej skuteczności w odniesieniu do swojego ciała i zdrowia. Na szczęście nie ma naukowego powiązania tego stanu ze zwiększonym ryzykiem depresji.

Jeśli w przeszłości miałeś problem z efektem jojo, nie pozwól sobie na poczucie porażki, beznadziejności czy poczucia winy. Być może próbowałeś diet, które nie pomogły ci osiągnąć długoterminowych rezultatów. To nie jest osobista porażka - to po prostu powód, aby spróbować wprowadzić trwałe zmiany w swoim życiu metodą małych kroków.

Dieta kojarzona jest z ograniczeniami i surowymi zasadami. To złe podejście - lepiej zmienić nawyki żywieniowe. Zdrowe posiłki i przekąski są smaczne, wystarczy odnaleźć swoje ulubione. Zamiast katować się na siłowni, znajdź aktywność, która cię odpręża i poprawia nastrój. Dobrze traktowany organizm odwdzięczy się ładną sylwetką i energią do działania.

CZYTAJ TAKŻE:

Pij na zmianę z wodą, a schudniesz. Podkręci metabolizm i przyspieszy spalanie tłuszczu

Ustalono, ile kroków dziennie robić, żeby chudnąć. Mniej niż myślisz

Jakich produktów nie łączyć, żeby schudnąć? O tych zasadach musisz pamiętać