Grecy jedzą go codziennie i do wszystkiego. Jest dobry dla jelit, kości i serca
Czego trzeba spróbować, będąc na wakacjach w Grecji? Oczywiście najpopularniejszej sałatki na tamtejszych stołach, nazywanej przez mieszkańców sałatką wiejską, ze świeżymi pomidorami, ogórkami, czerwoną cebulą, oliwkami i serem feta. Jeśli jemy mięso, warto skusić się na souvlaki, czyli grillowane szaszłyki z mięsa wieprzowego lub drobiowego, a także moussakę - sycącą zapiekankę z bakłażanem. Ze słodkości obowiązkowo baklava. I do listy greckich specjałów trzeba dodać tzatziki - sos podawany jako dodatek do dań, ale i jako przystawka. Można powiedzieć, że Grecy jedzą go do wszystkiego. Wielu Polaków po wakacjach w Grecji przygotowuje go w domu. Czy to jemu Grecy zawdzięczają zdrowie? Czy warto robić tzatziki w domu?
Tzatziki to kultowy grecki specjał - dip (sos) podawany jako dodatek do dań z grilla, produktów smażonych, pieczonych, np. szaszłyków czy ziemniaków, lub oddzielnie, jako przystawka. To nie tylko najpopularniejszy sos w Grecji, o czym można przekonać się podczas wakacji na jednej z greckich wysp, ale też jeden z najpopularniejszych sosów na świecie. Jednak, choć kojarzy się głównie z kuchnią grecką, to z różnymi jego wariacjami można spotkać się w innych krajach bałkańskich, jak i w krajach arabskich. Niektórzy uważają, że pierwowzorem tzatziki jest indyjska raita, inni twierdzą, że dip ten powstał na bazie tureckiego sosu/chłodnika. Najważniejsze składniki to gęsty jogurt i świeże ogórki.
Sos tzatziki jest przygotowywany chętnie, bo nie wymaga wiele wysiłku i wielu składników, a świetnie podkreśla lub dopełnia smak potraw, jest aromatyczny, orzeźwiający i zdrowy. Osoby, którym posmakował w Grecji, chętnie przygotowują go w domu.
Sos tzatziki przygotowywany jest na kilka różnych sposobów, raz z mniejszą liczbą składników, raz z większą, nawet w samej Grecji. Podstawowe jego elementy to jednak: grecki, gęsty jogurt, drobno poszatkowany ogórek, posolony i odciśnięty z soku, roztarty lub sproszkowany czosnek, a także oliwa. Niektórzy dodają do niego również koperek, ocet winny, miętę, fetę, pieprz i inne przyprawy czy sok z cytryny.
Na sos tzatziki składają się wartościowe składniki, co sprawia, że jego spożywanie niesie za sobą pewne korzyści dla zdrowia. Podstawą jest jogurt grecki - dobre źródło m.in. białka (mającego istotny wpływ m.in. na uczucie sytości poposiłkowej) i wapnia (ważnego choćby dla kości). Poza tym znajdziemy w nim witaminy z grupy B czy witaminę D. Jogurt grecki zawiera również probiotyki, które odpowiadają za utrzymanie równowagi bakteryjnej w jelitach.
W sosie tzatziki mamy też ogórki. Ogórek jest warzywem bardzo niskokalorycznym. Zawiera flawonoidy oraz taniny, czyli związki z grupy polifenoli, które odpowiadają za ich antyoksydacyjne oraz przecwidrobnoustrojowe właściwości. Jest naturalnym źródłem witaminy K, witamin z grupy B, witaminy C, potasu, magnezu, wapnia czy fosforu. Ogórek sprzyja obniżeniu stężenia glukozy, a także może sprzyjać obniżeniu ciśnienia tętniczego.
Czosnek to z kolei naturalny antybiotyk. Zwalcza wirusy, grzyby, bakterie, dobrze wpływa na układ oddechowy i układ sercowo-naczyniowy. Jego regularne spożywanie zmniejsza ryzyko zakrzepów, a także ryzyko występowania nadciśnienia tętniczego. Czosnek obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi. Jego stosowanie może być pomocne w zapobieganiu i leczeniu przeziębienia.
Na uwagę zasługuje też oliwa, tak chętnie używana przez Greków. Jak wynika z badań, oliwa poprawia profil lipidowy krwi (zmniejsza stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL) i zmniejsza stężenie markerów zapalnych. Reguluje ciśnienie i poziom cukru we krwi, ma działanie antywirusowe i antybakteryjne, wzmacnia odporność, wspomaga trawienie, jest istotna dla zdrowia ośrodkowego układu nerwowego. Nieco ponad pół łyżki dziennie może przedłużać życie.
Tradycyjny sos tzatziki nie wymaga wielu składników. Potrzebujesz: 200 g gęstego jogurtu greckiego, trzech mniejszych ogórków gruntowych, dużego ząbka czosnku (lub więcej, jeśli lubisz, choć pamiętaj, że nie chcemy, by wyszedł sos czosnkowy zamiast sosu tzatziki) i łyżki oliwy. Miej też pod ręką sól, a także koperek i sok z cytryny - mogą się przydać do smaku, jak i dekoracji.
Ogórki umyj (niektórzy je obierają, inni nie; niektórzy też wskazują, by wydrążyć gniazdo nasienne) i poszatkuj bardzo drobno lub zetrzyj na tarce o grubych oczkach. Następnie oprósz delikatnie solą i poczekaj, aż puszczą wodę. Potem odciśnij z jej nadmiaru. Czosnek obierz i przeciśnij przez praskę.
Do miski wlej gęsty jogurt, dodaj czosnek, rozdrobnione ogórki oraz sól do smaku. Przemieszaj. Na koniec polej łyżką oliwy (po dodaniu oliwy całość możesz zamieszać, ale możesz też zostawić oliwę na wierzchu). Jeśli lubisz, udekoruj świeżo posiekanym koperkiem. Włóż do lodówki, by składniki dobrze się połączyły i całość uzyskała odpowiednią temperaturę.
Grecy sos tzatziki dodają niemal do wszystkiego. Na wakacjach w greckich hotelach to pozycja obowiązkowa na śniadanie, obiad i kolację.
Sos tzatziki idealnie nadaje się do grillowanych, smażonych i pieczonych mięs, także kiełbasek czy szaszłyków. Pasuje do cięższych potraw, z racji tego, że jest sosem świeżym i lekkim. Stanowi też jednak dobry dodatek do grillowanych warzyw. Można go również potraktować jako dip do maczania warzyw. Wyśmienicie komponuje się z pitą, ale dobrze smakuje także w połączeniu z polskim chlebem na zakwasie czy bagietką. Na niedzielny obiad można go zaserwować razem z pieczonymi ziemniakami.
CZYTAJ TAKŻE:
Wodę z ogórków kiszonych lej sobie do szklanki. Uzupełnia elektrolity, wspiera jelita
W Libanie i Turcji jej nie żałują. Działa przeciwzapalnie, pomaga chudnąć
