Mało znane właściwości bobu. Obniża poziom cholesterolu, jest dobry dla kości i mózgu

Vicia faba to roślina jednoroczna należąca do rodziny bobowatych (Fabaceae). Jest uprawiana głównie dla swoich nasion, które są jadalne i bardzo odżywcze. Bób ma charakterystyczne, duże, zielone strąki, wewnątrz których znajdują się nasiona o owalnym kształcie i mięsistej konsystencji.

Bób był uprawiany już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Przez kontakty handlowe i migracje ludności roślina ta dotarła do innych części Europy. Ma długą historię uprawy i jest jedną z najstarszych roślin strączkowych znanych człowiekowi. Jego historia sięga czasów starożytnych, a początki można znaleźć w regionach Bliskiego Wschodu, w basenie Morza Śródziemnego oraz w Afryce Północnej.

W Polsce bób był znany i uprawiany już w średniowieczu. Prawdopodobnie przybył do Polski dzięki wymianie handlowej. Dużą rolę odegrały też wpływy kulinarne z krajów południowej Europy, jak również kontakty z sąsiadami.

Zielone, mięsiste nasiona bobu można wykorzystać w kuchni na wiele sposobów. To smaczna przekąska, dodatek do zup i sałatek oraz świetna baza do przygotowania past kanapkowych. Warto go jeść w sezonie, bo to niepozorne warzywo ma wiele cennych właściwości zdrowotnych. W małych ziarenkach znajduje się prawdziwe bogactwo substancji odżywczych.

Bób jest doskonałym źródłem roślinnego białka, co czyni go szczególnie wartościowym dla wegetarian i wegan. Zawiera go więcej niż większość roślin strączkowych. Dostarcza energii w postaci węglowodanów złożonych oraz błonnika, który wspomaga trawienie i zdrowie jelit.

Witaminy, jakie znajdziemy w bobie, to:

• witamina B1 (tiamina),
• witamina B2 (ryboflawina),
• witamina B3 (niacyna),
• witamina B5 (kwas pantotenowy),
• witamina B6 (pirydoksyna),
• kwas foliowy (B9),
• witamina C,
• witamina K.

Bób dostarcza też potasu, fosforu, magnezu, żelaza, miedzi, manganu, cynku czy wapnia. 

Korzyści zdrowotne ze spożywania bobu są wszechstronne. Wysoka zawartość błonnika reguluje trawienie, zapobiega zaparciom i wspomaga zdrowie jelit. Bób obniża poziom cholesterolu LDL we krwi, co zmniejsza ryzyko chorób serca. Zawarty w nim potas i magnez pomagają regulować ciśnienie krwi, a kwas foliowy obniża poziom homocysteiny, aminokwasu związanego z chorobami sercowo-naczyniowymi.

Witaminy z grupy B wspierają funkcjonowanie układu nerwowego i zdrowie mózgu, a magnez może redukować objawy depresji i lęku. Bób dostarcza również składników ważnych dla zdrowia kości, takich jak magnez, fosfor i witamina K, która zapobiega osteoporozie. Witamina C i cynk wspierają układ odpornościowy, a żelazo zapobiega anemii.

Poza witaminami bób dostarcza wielu minerałów, takich jak żelazo, magnez, potas, fosfor i cynk. Żelazo jest kluczowe dla produkcji hemoglobiny i transportu tlenu we krwi, magnez wspomaga funkcjonowanie mięśni, zdrowie serca i metabolizm energetyczny, a potas pomaga regulować ciśnienie krwi.

Fosfor jest niezbędny dla zdrowia kości i zębów oraz funkcjonowania komórek, natomiast cynk wspiera funkcje układu odpornościowego, gojenie ran i syntezę białek. 

Bób zawiera różne przeciwutleniacze, które pomagają neutralizować wolne rodniki i chronią komórki przed uszkodzeniem. Jest więc doskonałym składnikiem tzw. diety długowieczności.

Bób jest niskokalorycznym produktem, co czyni go zdrowym dodatkiem do diety. Oto przybliżona kaloryczność bobu:

• świeży bób (surowy): ok. 70-85 kcal na 100 g;
• gotowany bób: ok. 110-115 kcal na 100 g. 

Wartość kaloryczna bobu może się nieznacznie różnić w zależności od sposobu przygotowania i odmiany bobu. Gotowanie bobu, jak większości warzyw, może nieznacznie zwiększyć jego kaloryczność w porównaniu do wersji surowej ze względu na zmiany w zawartości wody i koncentrację składników odżywczych.

Bób, mimo licznych korzyści zdrowotnych, nie jest odpowiedni dla wszystkich. Jakie są przeciwwskazania? 

Fawizm (niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej - G6PD)

Fawizm to choroba genetyczna związana z niedoborem enzymu dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej. Spożycie bobu u osób z tym schorzeniem może prowadzić do ostrej hemolizy erytrocytów, co objawia się żółtaczką, ciemnym moczem, bólami brzucha i innymi objawami hemolitycznej anemii. Hemoliza może być poważna i wymagać natychmiastowej interwencji medycznej.

Problemy trawienne

Bób zawiera dużo błonnika, który, choć korzystny dla zdrowia jelit, może powodować dolegliwości u osób z wrażliwym układem trawiennym. Może to dotyczyć osób cierpiących na zespół jelita drażliwego (IBS), choroby zapalne jelit (IBD) takie jak choroba Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, a także osób z tendencją do wzdęć i gazów.

Alergia na bób

Chociaż uczulenie na bób jest rzadkie, może wystąpić. Objawy alergii mogą obejmować wysypki skórne, swędzenie, obrzęki, trudności w oddychaniu, a w ciężkich przypadkach anafilaksję, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Choroby nerek

Bób zawiera puryny, które w organizmie przekształcają się w kwas moczowy. Osoby z chorobami nerek, dną moczanową lub tendencją do tworzenia kamieni nerkowych powinny unikać pokarmów bogatych w puryny, ponieważ mogą one prowadzić do wzrostu poziomu kwasu moczowego we krwi i zaostrzenia objawów tych schorzeń.

Problemy z tarczycą

Bób zawiera goitrogeny, substancje, które mogą wpływać na funkcjonowanie tarczycy, szczególnie u osób z niedoczynnością tarczycy. Goitrogeny mogą zakłócać produkcję hormonów tarczycy przez blokowanie absorpcji jodu, co jest niezbędne do produkcji tych hormonów.

Zaburzenia metaboliczne

Bób bywa problematyczny dla osób z niektórymi schorzeniami metabolicznymi, takimi jak fenyloketonuria (PKU), ze względu na zawartość aminokwasów. PKU jest schorzeniem, w którym organizm nie może metabolizować aminokwasu fenyloalaniny, prowadząc do jej akumulacji, co może uszkodzić mózg i układ nerwowy.

Ciąża i karmienie piersią

Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny konsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem dużych ilości bobu do diety, szczególnie jeśli mają historię alergii pokarmowych w rodzinie lub inne schorzenia, które mogą wpływać na zdrowie matki i dziecka.

Wiek

Małe dzieci, szczególnie niemowlęta, mogą mieć trudności z trawieniem bobu. Wprowadzenie bobu do diety dzieci powinno odbywać się ostrożnie i pod nadzorem pediatry, aby uniknąć ryzyka zadławienia i sprawdzić ewentualne reakcje alergiczne.

Bób jest zdrowym i pożywnym składnikiem diety, ale, jak każdy produkt, nie jest odpowiedni dla wszystkich. Osoby z wymienionymi wyżej schorzeniami powinny zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem bobu do swojej diety.

CZYTAJ TAKŻE: 

Pomaga schudnąć, wspiera serce i jelita. W Polsce niesłusznie niedoceniany

Przegrywa ze szpinakiem i rukolą, a jest dobra dla serca, mózgu i kości. Jedz garściami

Cenione za smak i właściwości lecznicze. Dlaczego warto jeść szparagi?