Węgiel aktywny - na co pomaga?

Węgiel aktywny (inaczej aktywowany lub leczniczy) zakupić można bez recepty w każdej aptece. Sprzedawany jest przede wszystkim w formie czarnych tabletek. Opakowanie, w zależności od producenta, kosztuje od 5 do 15 zł. Innym produktem zawierającym węgiel są specjalne plastry.

Węgiel najczęściej wytwarzany jest z miazgi drzewnej. Zdarza się również, że powstaje także ze skorup orzechów, torfu lub węgla kopalnego. Węgiel znany jest głównie z właściwości przeciwbiegunkowych i zapierających. To jednak nie jedyne jego zalety. Substancja ta działa także oczyszczająco i dezynfekująco. Z tego powodu węgiel używany był już przez Hipokratesa i jego uczniów, którzy z powodzeniem przykładali go do ran. Z kolei ze względu na właściwości przeciwzapalne, rozjaśniające i przeciwbakteryjne węgiel jest powszechnie stosowany także w kosmetyce. Jest składnikiem wielu kremów, maseczek, peelingów, szamponów oraz past do zębów.

Najpowszechniejszym zastosowaniem węgla aktywnego są biegunki i zatrucia. W drugim przypadku należy jednak zachować dużą ostrożność. Węgiel świetnie sprawdzi się w przypadku zatruć pokarmowych, jednak nie powinien być stosowany przez osoby zatrute substancjami żrącymi, a także przez pacjentów, którzy dostali już antidotum. Węgiel jest mało skuteczny w przypadku zatrucia etanolem, metanolem, glikolem etylenowym, cyjankami, litem, kwasem bornym oraz pochodnymi ropy naftowej. 

Węgiel aktywny bardzo często stosowany jest także pomocniczo w zatruciach lekami. Chodzi o takie substancje jak m.in. paracetamol, ibuprofen, salicylany, kwas mefenamowy, pochodne benzodiazepiny, pochodne fenotiazyny i trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. 

Tak jak zostało już napisane, ze względu na właściwości odkażające, węgiel przynosi dobre efekty również w przypadku trudno gojących się ran i skaleczeń. W niektórych kulturach węgiel stosuje się także w przypadku ukąszenia przez jadowite zwierzę, np. węża, skorpiona czy pająka.

Węgiel polecany jest także osobom, które mają problemy z cerą. Chodzi przede wszystkim o trądzik, błyszczenie skóry, rozszerzone pory czy łupież. Ze względu na swoje wybielające właściwości węgiel wskazany jest także dla osób, którym zależy na rozjaśnieniu zębów.

W przypadku zatrucia lekami należy skontaktować się z lekarzem lub/i pogotowiem ratunkowym, ponieważ sytuacja ta bezpośrednio zagraża życiu pacjenta. Istotne jest, aby podać węgiel możliwe jak najszybciej. Uważa się, że ilość podanego węgla powinna 10 razy większa od ilości trującej substancji. 

W przypadku lekkich zatruć pokarmowych lub biegunki stosowana dawka węgla to zwykle 800-1200 mg kilka razy na dobę. Przy doustnym stosowaniu węgla aktywnego należy wiedzieć, że substancja ta wydalana jest z kałem, dlatego też może powodować czarne zabarwienie stolca. 

Nie należy przyjmować węgla aktywowanego na tzw. własną rękę. Przed spożyciem leku należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. W niektórych przypadkach węgiel może być nieskuteczny. Dodatkowo może także  zmniejszać działanie niektórych leków. Chodzi m.in. o salicylany, barbiturany, środki antykoncepcyjne, antybiotyki i niektóre leki przeciwzakrzepowe. 

Węgiel aktywny nie powinien być podawany niemowlętom i osobom nieprzytomnym. Przeciwwskazaniem jest także niedrożność lub krwawienie z przewodu pokarmowego. To samo dotyczy bardzo silnych wymiotów.

Węgiel uważany jest za bezpieczną substancję. Działa miejscowo i nie wchłania się z przewodu pokarmowego do krążenia. Mimo tego ciężarne i karmiące przed zastosowaniem węgla powinny skontaktować się z lekarzem. 

Zobacz także:

Lit a depresja - czy to skuteczna metoda leczenia?