Problemy neurologiczne, gorszy wzrok, problemy skórne. Brakuje ważnej witaminy

Witaminą E określa się związki organiczne rozpuszczalne w tłuszczu należące do tokoferoli i tokotrienoli. Są to związki o różnej aktywności biologicznej. Dla organizmu najważniejszy jest α-tokoferol - wykazuje największą aktywność biologiczną i największą przyswajalność. Pozostałe tokoferole i tokotrienole są szybko metabolizowane i wydalane z organizmu, ale w ostatnich latach przypisuje się im coraz większe znaczenie.

Jaką rolę w organizmie pełni witamina E? Przede wszystkim rolę przeciwutleniacza. Neutralizuje wolne rodniki, zapobiega uszkodzeniu naczyń krwionośnych, opóźnia procesy starzenia (dlatego nazywana jest "witaminą młodości"). Wskazuje się, że może chronić przed ryzykiem rozwoju np. choroby wieńcowej, zmian miażdżycowych. Ma działanie antykoagulacyjne oraz przeciwzakrzepowe. Pełni funkcję stabilizującą i regulującą właściwości strukturalno-funkcjonalne błon komórkowych, a także regulującą aktywność licznych enzymów. Wspiera funkcjonowanie mięśni, serca czy komórek układu odpornościowego. Z właściwości "witaminy młodości" (spowalnianie starzenia, wygładzanie skóry, silne nawilżanie, przyspieszanie gojenia się ran) korzysta przemysł kosmetyczny. 

Witamina E czasem określana jest też mianem "witaminy płodności" - jej niedobór może bowiem powodować problemy z płodnością (dotyczy szczególnie mężczyzn).

Niedobory witaminy E u osób zdrowych występują niezwykle rzadko. Spotyka się je głównie u niemowląt przedwcześnie urodzonych, zwłaszcza o niskiej masie urodzeniowej, a także osób, u których występują zaburzenia procesów trawienia i wchłaniania. W sumie do najważniejszych przyczyn niedoboru witaminy E zalicza się: niewłaściwą dietę, ubogą w składniki odżywcze, niedożywienie, anoreksję, wrodzone wady metabolizmu, poród przedwczesny z wagą noworodka poniżej 1500 g, mukowiscydozę, operacje usunięcia części jelita, tzw. zespół krótkiego jelita, a także mutacje genetyczne białek transportujących witaminę E.

Gdy dochodzi już do niedoboru witaminy E, pojawia się wiele różnych dolegliwości. Niedobór może powodować m.in. problemy z płodnością, pogorszenie wzroku, a także dysfunkcje neurologiczne.

Ataksja

Niedobór witaminy E, z racji tego, że jest ona istotna dla zdrowia mózgu i prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, może być źródłem wielu zaburzeń o podłożu neurologicznym. Jednym z nich jest ataksja - zaburzenie, które objawia się trudnościami w płynnym i dokładnym wykonywaniu ruchów. Jest ona spowodowana obumieraniem obwodowych neuronów czuciowych oraz komórek móżdżku. Zazwyczaj pierwszymi niepokojącymi objawami dla pacjenta są zaburzenia chodu, równowagi oraz postępujące uczucie niezgrabności, które znacznie utrudnia wykonywanie precyzyjnych czynności.

Osłabienie siły mięśniowej i bóle mięśniowe

Witamina E jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie mięśni. Skutkiem jej niedoboru jest osłabienie siły mięśniowej i bóle mięśniowe (m.in. w wyniku degradacji włókien mięśniowych). W badaniach zaobserwowano, że witamina E chroni tkankę mięśniową podczas ćwiczeń aerobowych, gdy metabolizm tlenowy, a co za tym idzie - produkcja wolnych rodników, ulega znacznemu przyspieszeniu.

Problemy skórne

Witamina E, dzięki właściwościom antyoksydacyjnym, spowalnia procesy starzenia się komórek, dlatego w wyniku jej niedoboru można zaobserwować przyspieszone starzenie się skóry. Niedobór witaminy E może powodować również zauważalne wysuszenie skóry, łuszczenie się, podrażnienia, zaczerwienienia, a także opóźnienie procesu gojenia się ran.

Spadek koncentracji

Jak wspomnieliśmy, witamina E jest składnikiem odżywczym mającym zasadnicze znaczenie dla normalnego funkcjonowania systemu nerwowego i zdrowego starzenia się mózgu. W badaniach wykazano, że nawet śladowe ilości α-tokotrienolu przejawiają właściwości neuroprotekcyjne. Wskazuje się, że witamina E może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych - choroby Alzheimera i choroby Parkinsona. Przy niedoborze witaminy E jako jedne z pierwszych mogą być zauważone problemy z koncentracją.

Osłabienie odporności

Witamina E reguluje aktywność biologiczną wyspecjalizowanych komórek układu immunologicznego. Wspiera prawidłowe uwalnianie cytokin prozapalnych i produkcję przeciwciał, wspomaga różnicowanie się limfocytów i komórek NK nazywanych "naturalnymi zabójcami". Dlatego jej niedobór osłabia odporność, zmniejsza zdolność do reagowania na mikroorganizmy chorobotwórcze. Jeśli organizm cierpi na niedobór witaminy E, częściej mogą występować infekcje bakteryjne czy wirusowe.

Pogorszenie wzroku

Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem. Naukowcy uważają, że odgrywa ważną rolę w ochronie niektórych części oka, które są szczególnie podatne na uszkodzenia oksydacyjne. Jej niedobór prowadzi do pogorszenia wzroku (dochodzi m.in. do uszkodzenia komórek światłoczułych siatkówki). Pacjenci z niedoborem witaminy E mogą skarżyć się na problemy z widzeniem, niewyraźne widzenie czy ograniczenie pola widzenia (tzw. widzenie tunelowe). Jedno z badań wykazało, że witamina E wraz z innymi składnikami odżywczymi pomogła niektórym osobom cierpiącym na umiarkowane zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem. Ryzyko rozwoju zaawansowanych stadiów choroby u pacjentów z wczesnym AMD było o 25 proc. niższe w przypadku codziennego stosowania suplementu zawierającego m.in. witaminę E.

Problemy z płodnością

Witamina E przyczynia się do zachowania prawidłowych funkcji narządów rozrodczych kobiet i mężczyzn. Witamina E oraz inne przeciwutleniacze są niezbędne dla zachowania dobrej jakości nasienia. Badania wykazały, że u mężczyzn, którzy dbali o ich poziom, doszło do zwiększenia liczby i ruchliwości plemników. Co się tyczy kobiet - witamina E wpływa m.in. na prawidłowe funkcjonowanie jajników, poza tym należy do antyoksydantów, które mogą redukować poziom wolnych rodników atakujących również komórki tkanek układu rozrodczego, a także gamety.

Wśród innych objawów niedoboru witaminy E wymienia się również:

• zaburzenia miesiączkowania,
• apatię,
• anemię hemolityczną,
• uczucie kołatania czy nierównego bicia serca,
• problemy z wymawianiem słów.

Źródła:

https://www.allaboutvision.com/nutrition/vitamin_e.htm.

Ilona Górna, Ewa Drabowicz, Juliusz Przysławski, Ocena zawartości wybranych witamin i składników mineralnych w całodziennych racjach pokarmowych grupy kobiet z zaburzeniami płodności, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna XLV, 2012, 3, str. 1060-1064.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1897277/.

CZYTAJ TAKŻE: 

Niedobór daje "niewinne" objawy. "Choroba marynarzy" wciąż się zdarza

Niedobór sprzyja osteoporozie, nadmiar szkodzi nerkom? Po co organizmowi fluor?

Na co zwracać uwagę przy suplementowaniu żelaza? O jednym nagminnie się zapomina