Bilans zdrowia dziecka. Kiedy kontrolnie iść z dzieckiem do pediatry?
Bilans zdrowia dziecka to przede wszystkim profilaktyka. Szybka reakcja na ewentualne niepokojące sygnały płynące z ciała malucha pozwala na skuteczne leczenie. Dlatego bilans zdrowia dziecka jest tak ważny i nie należy o nim zapominać. A kiedy należy wykonać badania? Jak wygląda bilans zdrowia dziecka? Odpowiadamy.
Okresowe badanie malucha ma przede wszystkim jeden cel - zminimalizować ryzyko nieprawidłowego rozwoju dziecka dzięki szybkiemu wykryciu ewentualnych zaburzeń w jego rozwoju. To pozwala na odpowiednio szybkie wdrożenie odpowiednich działań zdrowotnych. Co ciekawe, bilans zdrowia dziecka jest Polsce obowiązkowy od niedawna, bo od 1976 roku.
Bilans zdrowia dziecka, zgodnie z rozporządzeniem, przewiduje około dziesięciu spotkań z pediatrą do momentu, aż dziecko uzyska pełnoletność. Pierwszy bilans zdrowia dziecka, tak zwany zerowy, wykonuje się tuż po narodzinach malucha. Kolejne wizyty w przychodni rodzice muszą zaplanować około czwartego tygodnia życia dziecka oraz między 3. a 6. miesiącem i 9. a 12. miesiącem życia. Następna profilaktyczna wizyta powinna nastąpić gdy dziecko przekroczy drugi rok życia.
Bilans zdrowia dziecka to także świetny moment, by rozwiać wszelkie wątpliwości młodego rodzica. Podczas spotkania z pediatrą jest czas na pytania dotyczące rozwoju malucha. Dobry pediatra powinien wytłumaczyć co można zrobić, by dziecko prawidłowo rosło.
Pierwsze badanie lekarskie dziecka wykonuje się jeszcze przed ukończenie dwunastej godziny jego życia. Ta konsultacja nazywana jest bilansem zerowy, które określa kilka ważnych parametrów zdrowotnych. Przede wszystkim sprawdzane jest, czy maluch utrzymuje stałą temperaturę ciała, a będąc karmione piersią lub z butelki nie ma problemów z oddychaniem. Lekarze sprawdzają u dziecka synchronizację ssania, połykania i oddychania.
To jednak nie wszystko, ponieważ bilans zerowy u noworodka to także kontrola masy jego ciała. Pierwsze badanie lekarskie ma za zadanie wykluczyć ewentualne powikłania, do których mogło dojść w czasie ciąży lub porodu. Lekarz bada odruchy i napięcie mięśni, sprawdza także wagę dziecka oraz słuch.
Bilans zerowy u noworodka powinien wykluczyć choroby, dlatego z pięty malucha pobierana jest krew do badań przesiewowych. Ta sprawdzana jest pod kątem mukowiscydozy, fenyloketonurii (która powoduje poważne zaburzenia metabolizmu), wrodzonego przerostu kory nadnerczy czy niedoczynności tarczycy oraz pod kątem zaburzeń metabolizmu biotyny. Bilans zerowy u noworodka to także ocena stawów biodrowych dziecka w celu wykluczenia dysplazji.
Jeżeli dziecko pozytywnie przeszło bilans zerowy i nie ma przeciwwskazań, by wypisać je ze szpitala, rodzice mogą bezpiecznie zabrać je do domu. Nie mija jednak kilka tygodni i maluch musi trafić pod czujne oko pediatry. Bilans zdrowia w pierwszy roku życia pozwala na łatwe wykrycie nieprawidłowego rozwoju. Pierwsze badania, dwa razy, najlepiej wykonać w szóstym oraz dwunastym tygodniu życia.
W tym okresie należy przeprowadzić diagnostykę preluksacyjną, która da odpowiedź na temat tego, czy doszło do dysplazji stawów biodrowych. Tę we wczesnym okresie życia malucha można jeszcze łatwo skorygować. Kondycję stawów malucha bada się za pomocą ultrasonografii. Kolejne wizyty u lekarza z dzieckiem, około piątego oraz siódmego miesiąca życia, związane są z obowiązkowymi szczepieniami.
Motorykę i sposób poruszania się dziecka lekarz sprawdzi ponownie przed ukończeniem 12 miesiąca jego życia. Rodzice powinni zabrać malucha do pediatry, gdy zacznie stawiać pierwsze kroki, a bilans zdrowia dziecka w tym czasie pozwala sprawdzić zakres ruchu obu kończyn. Warto zaznaczyć, że jeżeli maluch nie podejmuje próby samodzielnego chodzenia po 18. miesiącu życia, należy zgłosić się do poradni neurologicznej.
Bilans dwulatka nie trzeba wykonywać dokładnie w dniu jego urodzin, rodzice mają na to dodatkowe trzy miesiące. Nie warto jednak odkładać go w czasie zbyt długo, ponieważ lekarz ma bardzo ważne pytania dotyczące zdrowia malucha. Bilans dwulatka obejmuje wywiad, w którym powinny znaleźć się informacje o jego codzienne zachowanie, takie jak sen, sposób żywienia czy chociażby fakt zgłaszania przez nie potrzeb fizjologicznych.
Bilans dwulatka to także badanie jego wzrostu oraz wagi oraz mniej przyjemne stanu uzębienia, oglądanie gardła czy pomiar ciśnienia tętniczego. Co więcej, pediatra obserwuje sposób poruszania się dziecka, jego ogólną postawę oraz ustawienie stóp w czasie chodu. Badanie chłopców obejmuje dodatkowo kontrolę obecności jąder w mosznie oraz sprawdzenie, czy występuje stulejka.
W wieku czterech lat dziecko powinno posiadać już pewne zdolności adekwatne do jego wieku. Dlatego bilans czterolatka to sprawdzenie sposobu, w jaki dziecko chodzi i biega oraz czy potrafi stać na jednej nodze. Lekarz sprawdza też inne umiejętności malucha, jak na przykład umiejętność samodzielnego odpięcia guzików.
Bilans czterolatka to również badanie jego rozwoju pod kątem uzyskiwania pewnej samodzielności. Lekarz ocenia, czy rozumie proste polecenia, czy samodzielnie je oraz sam załatwia swoje potrzeby. Bilans czterolatka to także badanie słuchu, wzorku, kolan i stóp pod kątem koślawości. Pediatra ocenia także umiejętności motoryczne malucha oraz sprawdza, czy nie ma skrzywień kręgosłupa.
Kolejny bilans zdrowia dziecka prowadzony jest w wieku około pięciu lat, gdy maluch rozpoczyna przygodę z edukacją. Poza typowymi badaniami bilansu zdrowia, sprawdzana jest zdolność do podjęcia przez malucha nauki. Bilans pięciolatka lub sześciolatka to testy gotowości szkolnej, a także badanie dojrzałości intelektualnej. Sprawdzane jest także, która półkula mózgu dziecka jest dominująca.
Gdy dziecko ma dziesięć lat, przechodzi ten sam zestaw badań, jednak bez badania narządów płciowych, które miało miejsce cztery lata wcześniej. Bilans zdrowia dziecka w wieku dziesięciu lat zawiera także badanie wzroku uzupełnione o diagnostykę daltonizmu.
Bardziej szczegółowe badania i bardzo ważny bilans zdrowia dziecka ma miejsce po czternastym roku życia. Wtedy sprawdza się dojrzałość płciową nastolatka. Ale nie tylko, bo równie ważne jest sprawdzenie tarczycy, czy u młodej osoby nie rozwijają się skolioza oraz choroba Scheuermanna. Lekarz, jeżeli ma jakiekolwiek wątpliwości i bilans zdrowia dziecka go niepokoi, może skierować nastolatka na RTG klatki piersiowej, morfologię oraz badanie moczu.
Ostatni bilans zdrowia dziecka ma miejsce tuż przed zakończeniem szkoły średniej, czyli w wieku 17-19 lat. Wtedy dochodzi do podsumowania i oceny stanu zdrowia badanej osoby. Ostatni bilans zdrowia dziecka to opis rozwoju psychicznego oraz fizycznego. To także ostatni moment, by uświadomić młodemu człowiekowi wchodzącemu w dorosłość, jak ważne jest dbanie o zdrowy styl życia.
CZYTAJ TAKŻE:
