Kiedy należy się L4 na wypalenie zawodowe? Nawet kilka miesięcy wolnego

Badania nad wypaleniem zawodowym w Polsce ujawniają niepokojące wyniki. Jak podają autorzy raportu UCE Research i platformy ePsycholodzy.pl pt. "Polacy na granicy wypalenia zawodowego", w ubiegłym roku aż 78,3 proc. aktywnych zawodowo Polaków doświadczyła co najmniej jednego objawu tego stanu. Porównanie do lat poprzednich pokazuje, że problem narasta.

Co to jest wypalenie zawodowe? Jest to stan fizycznego, emocjonalnego i psychicznego wyczerpania spowodowany przewlekłym stresem w miejscu pracy. U jego podstaw leży nie tylko przeciążenie obowiązkami, ale przede wszystkim brak wydajnego wypoczynku i równowagi pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym. Osoba, która doświadcza wypalenia zawodowego, traci motywację, negatywnie odbiera swoje miejsce pracy i współpracowników.

Choć nie jest oficjalnie uznane za jednostkę chorobową, to psychologowie i psychiatrzy potrafią rozpoznać ten stan na podstawie konkretnych objawów. Każdy z nas powinien je znać, by móc w porę zareagować. Oto lista objawów wypalenia zawodowego:

1. Przewlekłe zmęczenie i brak energii - może objawiać się apatią, ale też bólami głowy czy osłabieniem.
2. Brak motywacji i zaangażowania - utrata satysfakcji z wykonywanej pracy, odkładanie zadań na później, wycofanie - brak chęci do podejmowania nowych wyzwań zawodowych.
3. Depersonalizacja - cynizm w podejściu do miejsca pracy i współpracowników, częste narzekanie.
4. Spadek wydajności - wypalony pracownik wydłuża czas wykonywania powierzonych mu zadań, coraz częściej popełnia błędy, nie przykłada się do obowiązków.
5. Izolacja społeczna - negatywne nastawienie przekłada się na kontakty ze współpracownikami, pojawiają się konflikty. Wypalony pracownik unika spotkań po pracy i wszystkich form integracji.
6. Problemy ze snem - przewlekły stres powoduje bezsenność, z drugiej strony konieczność podniesienia się z łóżka do pracy wydaje się wręcz nadludzkim wysiłkiem.
7. Poczucie bezsilności i braku kontroli - dojmujące przekonanie o tym, że nie można osiągnąć więcej.
8. Kryzys emocjonalny - przewlekły smutek, niska samoocena, stany lękowe i depresyjne, wyrzuty sumienia.
9. Problemy zdrowotne - bóle głowy, problemy trawienne, podwyższone ciśnienie. Te objawy przewlekłego stresu mogą szybko przekształcić się w poważne choroby, np. wrzody na żołądku, nerwice, nadciśnienie i wiele innych.
10. Nadużywanie substancji pobudzających (kawy, napojów energetycznych) - w celu zamaskowania apatii i przemęczenia psychicznego.
11. Częstsze sięganie po alkohol, papierosy czy leki uspokajające.

Jak pokazuje lista objawów, wypalenie zawodowe może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Ale czy można na to dostać zwolnienie lekarskie?

Niestety polskie prawo nie przewiduje takiej możliwości. Dyskusja na temat tego, czy powinno się uznać wypalenie zawodowe za chorobę, wciąż trwa. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) klasyfikuje je w ICD-11 (11. rewizja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób) jako syndrom związany z pracą zawodową. Nie jest to jednak jeszcze określenie jej jako jednostki chorobowej, a uznanie istnienia zjawiska. Co więcej, w Polsce nie obowiązuje jeszcze ICD-11 - lekarze bazują na poprzedniej - 10. wersji rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób.

Czy skoro nie można dostać L4 na wypalenie zawodowe, to czy są sposoby na uzyskanie zwolnienia na regenerację w inny sposób? Tak, na podstawie istniejących dolegliwości lekarz może wystawić L4 z innym kodem. Wszak konsekwencją wypalenia zawodowego są zaburzenia psychiczne, tj. stany lękowe czy depresja, które stanowią jasną kwalifikację do wystawienia zwolnienia lekarskiego. Nie wspominając o objawach fizycznych, tj. nadciśnienie, problemy kardiologiczne czy silne dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Na jaki kod otrzymamy L4 w leczeniu wypalenia zawodowego? Przykładowo, może to być kod F43.2 - zaburzenia adaptacyjne, w tym reakcja na ciężki stres, czy F32 - epizod depresyjny. Dokładny kod zależy od diagnozy postawionej przez lekarza.

Nie ma wątpliwości, że osoba dotknięta wypaleniem zawodowym powinna otrzymać prawo do regeneracji i leczenia dolegliwości z nim związanych. Jednak długość zwolnienia zależy od stanu pacjenta - od kilku dni do nawet kilku miesięcy. Długie zwolnienia lekarskie najczęściej otrzymują osoby z objawami ciężkiej depresji lub innych zaburzeń psychicznych. Warto jednak zaznaczyć, że im szybciej udasz się po pomoc, tym leczenie będzie krótsze i skuteczniejsze.

Aby rozpocząć leczenie wypalenia zawodowego, musisz udać się do lekarza. Możesz skonsultować swój stan z lekarzem rodzinnym lub psychiatrą (nie potrzebujesz skierowania). Podczas wywiadu lekarz zapyta o objawy, które u siebie obserwujesz, prawdopodobnie zleci również dodatkowe badania, np. oznaczenie poziomu kortyzolu we krwi.

Podstawą do wystawienia zwolnienia jest stwierdzenie, że pacjent jest czasowo niezdolny do wykonywania czynności zawodowych. Dlatego warto dokładnie opisać objawy, które towarzyszą ci codziennie - zarówno te fizyczne, jak i psychiczne. To pomoże ustalić plan leczenia, pamiętajmy bowiem, że samo zwolnienie lekarskie nie pomoże. Fakt, daje możliwość regeneracji i wypoczynku, ale nie rozwiązuje problemów zdrowotnych.

Podstawą leczenia jest wsparcie psychologiczne - dobre efekty przynosi terapia behawioralna. Większość osób dotkniętych wypaleniem zawodowym musi zmierzyć się z brakiem asertywności i odwagi do komunikowania swoich potrzeb przełożonym i współpracownikom. Właściwym kierunkiem jest również zmiana trybu życia - postawienie wyraźnej granicy pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym. Każdy dzień powinien dzielić się na czas pracy i wypoczynku.

W poprawie nastroju i zmianie nastawienia do życia bardzo pomaga odpowiednia dieta i aktywność fizyczna. Nie musisz praktykować jogi czy medytować, jeśli wolisz jeździć na rowerze lub czujesz się lepiej po zwykłym spacerze. Chodzi tu tylko o to, by dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość neuroprzekaźników odpowiedzialnych za dobry nastrój i większą odporność na stres.

Na koniec najważniejsza informacja - jeśli obserwujesz u siebie wypalenia zawodowego, nie czekaj. Zgłoś się po pomoc. Chroniczny, silny stres i nieleczona depresja zabijają.

Źródła:

https://www.gov.pl

www.rynekzdrowia.pl

CZYTAJ TAKŻE:

Co emeryci mogą odliczyć od podatku za 2024 rok? Poradnik krok po kroku

Musieliśmy za nie słono zapłacić. Od stycznia te dwa badania będą za darmo

Lista chorób, na które przysługuje orzeczenie o niepełnosprawności. Takie dokumenty musisz złożyć