Mało znane objawy niewydolności nerek. Spójrz na skórę i wartość ciśnienia

Nerki to część układu wydalniczego, który pełni bardzo ważną funkcję. W ciągu każdej minuty przez nerki przepływa ok. 1,2l krwi, co stanowi aż 25 proc. całej objętości krwi pompowanej przez serce.  

Krew przepływając przez narząd ulega filtracji, w wyniku czego powstaje mocz zawierający w swoim składzie szkodliwe metabolity i toksyny, które muszą zostać usunięte z organizmu. Co więcej, nerki wydzielają też hormony, a także uczestniczą w regulacji ciśnienia tętniczego i całej gospodarki wodno-elektrolitowej. Z tego powodu nerki są niezbędne do życia, bez ich prawidłowego funkcjonowania uszkodzeniu ulega wiele innych narządów, a objawy mogą być często bardzo nietypowe, i dotyczyć wielu układów.

Zagadnieniami związanymi z nerkami zajmuje się dziedzina medycyny nazywana nefrologią, która jest specjalizacją internistyczną, a także urologia, będąca podspecjalnością chirurgii. Do schorzeń nefrologicznych zalicza się bardzo wiele różnych chorób, które mogą wynikać z pierwotnej dysfunkcji tego narządu albo być skutkiem o wiele bardziej złożonych problemów zdrowotnych.

Najpowszechniejszą dolegliwością dotyczącą nerek jest ich niewydolność, którą określa się jako spadek wskaźnika przesączania kłębuszkowego (GFR). Niewydolność można przy tym podzielić na ostre uszkodzenie nerek, w którym objawy narastają gwałtownie i istnieje możliwość potencjalnego odwrócenia tego stanu, oraz na przewlekłą chorobę nerek, czyli sytuację, w której budowa i funkcja narządu zostają trwale naruszone.

 Obie te jednostki chorobowe mogą mieć bardzo wiele różnych przyczyn i często wynikają z procesów chorobowych, które toczą się w obrębie zupełnie innych układów. Szacuje się, że na przewlekła chorobę nerek cierpi nawet 600 mln ludzi na całym świecie, jest to więc choroba cywilizacyjna i z tego powodu szczególnie ważne jest, by znać jej objawy i w odpowiednim momencie udać się do lekarza.

Poza niewydolnością do chorób nerek zaliczamy także rozległą grupę kłębuszkowych zapaleń nerek, a także kamicę i różnorodne infekcje dróg moczowych. Jakie są zatem objawy chorych nerek?

Główną funkcją nerek jest wytwarzanie moczu, więc nic dziwnego, że w chorobach nerek właśnie ten proces ulega zaburzeniu. Zaburzenia te mogą mieć jednak różny charakter, wyróżnia się:

• wielomocz - wydalanie moczu >2500 mln na dobę, może świadczyć o przewlekłej chorobie nerek, ale także o chorobie zwanej moczówką prostą. Poza tym zwiększone wydalanie moczu jest często pierwszym objawem cukrzycy oraz zaburzeń elektrolitowych;

• skąpomocz - wydalanie <500 ml moczu na dobę lub nawet bezmocz, czyli wydalanie <100 ml mogą sygnalizować ostre uszkodzenie nerek albo przewlekłą chorobę w fazie schyłkowej, gdy stopień uszkodzenia narządu jest bardzo duży;

• trudności w oddawaniu moczu - nazywane także dysurią, często wiążą się z dolegliwościami bólowymi i są objawem infekcji dróg moczowych.

Nie tylko ilość, ale też jakość oddawanego moczu może świadczyć o różnych problemach zdrowotnych. Przykładowo obecność krwi w moczu jest bardzo niepokojącym objawem i sugeruje, że doszło do uszkodzenia bariery, przez którą w procesie powstawania moczu filtrowane są z krwi różne produkty przemiany materii. Taka sytuacja może mieć miejsce w różnorodnych chorobach dotykających nerek, w tym nowotworach. Krew może także pojawić się w wyniku urazu. 

Inną możliwą do zaobserwowania zmianą w wyglądzie moczu jest pojawienie się piany, która wynika z obecności białka, co wskazuje m.in. na kłębuszkowe zapalenie nerek, ale może być też fizjologicznym objawem w gorączce czy podczas zwiększonego wysiłku fizycznego.

Białka (przede wszystkim albuminy), które są obecne w naszej krwi, zapobiegają nadmiernemu przedostawaniu się wody z naczyń krwionośnych do tkanek. W przypadku, gdy nerki ulegają uszkodzeniu, dochodzi do utraty białek osocza wraz z moczem, co prowadzi do obrzęków. Opuchnięta okolica oczu, spuchnięte kostki i stopy - te objawy mogą świadczyć o problemach z nerkami.

Choroby nerek mogą także manifestować się w postaci różnorodnych zmian skórnych. Zaburzona filtracja krwi sprawia, że w organizmie zostaje zachwiana równowaga mineralna i utrudnione jest wydalanie szkodliwych metabolitów, co skutkuje nasilonym świądem skóry. Poza tym skórna może być sucha, blada, częste jest powstawanie siniaków i utrudnione gojenie się ran.

Nagromadzenie w organizmie toksyn, które nie zostały usunięte przez chore nerki, nie jest obojętne dla naszego samopoczucia. W chorobach nerek może pojawić się męczliwość, senność, uczucie zimna, obniżona odporność, utrata łaknienia i problemy z koncentracją. Przewlekła niewydolność może ponadto skutkować zaburzeniami snu. Objawy te mogą także wynikać z niedokrwistości, która pojawia się na skutek niedoboru hormonu erytropoetyny wytwarzanej przez nerki i stymulującej szpik kostny do produkcji krwinek.

Upośledzone usuwanie sodu przez nerki, niedobór wielu istotnych substancji produkowanych przez nerki oraz różnorodne zaburzenia metaboliczne, które obecne są w przewlekłej chorobie nerek skutkują zbyt wysokim ciśnieniem krwi, które dodatkowo napędza proces destrukcji nerek. Jest to bardzo niecharakterystyczny objaw, ale czasem pojawia się na długo przed wystąpieniem innych dolegliwości.

Osłabienie siły mięśniowej, a także bolesne skurcze i zespół niespokojnych nóg są efektem uszkodzenia mięśni i zaburzeń mineralnych, do jakich dochodzi w przewlekłej chorobie nerek.

Nie ulega wątpliwości, że uszkodzenie nerek prowadzi do zaburzeń w obrębie całego organizmu. Poza wymienionymi objawami obecne mogą być także problemy żołądkowo-jelitowe, zaburzenia czynności układu rozrodczego (z niepłodnością włącznie) czy nawet choroby płuc. Dlatego warto dbać o nerki i regularnie się badać, bo często proste badanie krwi i moczu wystarcza, by rozpoznać niewydolność nerek i wdrożyć odpowiednie leczenie.