Nadpłytkowość - przyczyny, objawy, leczenie

Nadpłytkowość (inaczej trombocytoza) to choroba szpiku kostnego, która polega na nadmiernej produkcji płytek krwi. O trombocytozie mówimy w przypadku, gdy liczba płytek krwi jest większa niż 600 000/µl. Nadpłytkowość jest stosunkowo rzadka. Szacuje się, że występuje u 1-2 chorych na 100 000 osób. Schorzenie to najczęściej występuje u pacjentów pomiędzy 50. a 60. rokiem życia. Zdarza się jednak, że nadpłytkowość diagnozowana jest także u dzieci w pierwszym roku życia - głównie u wcześniaków.

Wyróżnić można dwa rodzaje nadpłytkowości. Nadpłytkowość samoistna zaliczana jest do nowotworów mieloproliferacyjnych. Jej przyczyna jest nieznana. Istnieje hipoteza, że powstaje ona w wyniku mutacji w komórce macierzystej szpiku. Drugim rodzajem nadpłytkowości jest nadpłytkowość wtórna. Ta z kolei może być związana z innymi chorobami i schorzeniami, np. gruźlicą, sarkoidozą, reumatoidalnym zapaleniem stawów i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Nadpłytkowość wtórna wynikać może także z nadmiernego wysiłku, nadużywania alkoholu oraz niedoborów witamin i minerałów - głównie żelaza. Trzeba pamiętać również, że w niektórych przypadkach nadpłytkowość wtórna, która nie jest nowotworem, może być objawem innych nowotworów, np. białaczek.

Nadpłytkowość, zwłaszcza na początkowym etapie, bardzo często przebiega bezobjawowo. Z tego powodu bywa rozpoznawana przypadkowo - podczas cyklicznego badania krwi. Wraz z rozwojem choroby pojawić się mogą charakterystyczne objawy. W wielu przypadkach są one bardzo poważne i wymagają natychmiastowej opieki lekarskiej.

Możliwe objawy nadpłytkowości to:

•    nawracające się krwawienia, np. z jamy ustnej, dróg moczowych i błony śluzowej,
•    porażenie połowicze (niedowłady), 
•    zmiany zakrzepowe,
•    powiększenie śledziony,
•    parestezje,
•    napady padaczkowe,
•    zaburzenia widzenia,
•    zgorzel,
•    martwica palców,
•    skaza krwotoczna,
•    erytromelalgia,
•    gorączka lub stany podgorączkowe,
•    utrata masy ciała,
•    swędzenie skóry,
•    bóle w okolicy mostku,
•    bóle głowy,
•    obfite poty.

W przypadku pacjentów, u których wystąpiły zakrzepy w mózgu, dojść może również do udarów.

Trombocytozę diagnozuje się na podstawie badania krwi oraz badania szpiku kostnego. Leczeniem zajmuje się lekarz hematolog. Warto wiedzieć, że niemożliwe jest całkowite wyleczenie nadpłytkowości samoistnej. Za pomocą środków farmakologicznych można jedynie poprawić komfort życia chorego. W leczeniu stosuje się przede wszystkim kwas acetylosalicylowy, czyli aspirynę. Jej dawka to zwykle około 50-100 mg dziennie. Niektórym pacjentom przypisuje się także leki cytoredukcyjne, głównie hydroksymocznik i interferon alfa. Nadpłytkowość pierwotną leczy się dożywotnio.

W przypadku, gdy mamy do czynienia z nadpłytkowością wtórną, która jest skutkiem innej choroby, podejmuje się leczenie podstawowego schorzenia.

Jak zostało już wspomniane - obecnie nie ma możliwości całkowitego wyleczenia nadpłytkowości samoistnej. Leczenie ma na celu przedłużenie życia pacjenta oraz poprawienie jego komfortu. Rokowania zależą od wielu czynników, m.in. ogólnego stanu chorego oraz jego wieku. Szacuje się, że średni czas przeżycia to około 14-25 lat od diagnozy. 

Aleksandra Chruścielewska

Zobacz także: 

Znany dziennikarz przez 10 lat ukrywał nieuleczalną chorobę. Wiedziałeś o tym?

Refluks żołądkowo-przełykowy. Choroba, która może wykluczyć z normalnego życia