Najważniejsze, gdy tarczyca choruje. To powiedziałby ci dobry endokrynolog
Liczba osób z chorobami tarczycy z roku na rok wzrasta. Warto więc wiedzieć, w jaki sposób o nią dbać - tak, aby leczenie było jak najbardziej skuteczne. Jaką dietę stosować przy schorzeniach tarczycy? Czy aktywność fizyczna i stres mają wpływ na ten gruczoł? Wyjaśniamy.
Choroby tarczycy dzieli się na dwie główne grupy - te, które wywołują niedoczynność tarczycy, oraz takie, które są przyczyną nadczynności tego gruczołu.
Niedoczynność tarczycy to stan, w którym tarczyca produkuje zbyt małą ilość swoich hormonów. Mogą ją wywoływać m.in.:
- niedobór jodu w diecie,
- choroba Hashimoto,
- wole guzkowe nieczynne hormonalnie,
- napromienianie tarczycy lub okolic głowy i szyi,
- przyjmowanie niektórych leków, np. litu, amiodaronu,
- guzy i inne choroby prowadzące do uszkodzenia przysadki mózgowej.
Nadczynność tarczycy jest z kolei stanem, w którym tarczyca produkuje zbyt dużą ilość tyroksyny i trójjodotyroniny. Do jej przyczyn zalicza się:
- chorobę Gravesa-Basedowa,
- wole guzkowe nadczynne,
- pojedyncze guzki tarczycy aktywne hormonalnie,
- nadmierne spożycie jodu,
- aktywny hormonalnie guz przysadki wydzielający TSH.
Choroby tarczycy mogą się objawiać w bardzo różnorodny sposób. Symptomy zgłaszane przez pacjentów są często mało specyficzne, co może utrudniać postawienie prawidłowej diagnozy. Pacjenci najczęściej zgłaszają się z:
- powiększeniem tarczycy,
- zmęczeniem,
- osłabieniem,
- wypadaniem włosów,
- pogorszeniem stanu skóry i paznokci,
- zaparciami bądź biegunkami,
- nadmierną potliwością,
- zaburzeniami pracy serca,
- nietolerancją gorąca lub zimna,
- pogorszeniem samopoczucia,
- przybieraniem na wadze lub niezamierzonym chudnięciem,
- zwiększonym apetytem,
- trudnościami z zajściem w ciążę lub bezpłodnością,
- wytrzeszczem oczu (w chorobie Gravesa-Basedowa).
W diagnostyce chorób tarczycy wykorzystuje się szereg różnorodnych badań. W pierwszej kolejności należy ocenić, z jakim rodzajem zaburzenia mamy do czynienia - niedoczynnością czy nadczynnością. Służą do tego badania poziomu TSH oraz fT3 i fT4. Następnie pogłębia się diagnostykę o USG tarczycy oraz badania poziomu przeciwciał w kierunku choroby Hashimoto oraz Gravesa-Basedowa.
Najważniejsze w przypadku chorób tarczycy jest przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Należy trzymać się zdrowej diety, bogatej w źródła niezbędnych dla organizmu witamin i minerałów. Ponadto nie można zapominać o aktywności fizycznej, która pomoże utrzymać w normie masę ciała.
Dbaj o dietę
Dieta jest bardzo ważnym czynnikiem, który może pomóc złagodzić objawy chorób tarczycy. Dzięki niej jesteśmy w stanie dostarczyć wszelkich witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ponadto u osób z chorobami tarczycy często pojawiają się niedobory składników odżywczych, głównie żelaza, selenu, witamin z grupy B i witaminy D.
Co zatem jeść przy współistniejącej chorobie tarczycy? Przede wszystkim warto postawić na dobrej jakości źródła białka (np. kurczak, indyk), źródła wielonienasyconych tłuszczów (nasiona i orzechy, awokado) i węglowodanów złożonych (np. produkty pełnoziarniste). Natomiast warto w jak największym stopniu ograniczyć żywność wysokoprzetworzoną, tłustą i zawierającą duże ilości cukrów prostych. Są to przede wszystkim fast foody, potrawy smażone i słodycze.
Ogranicz stres
Stres jest jednym z czynników, który może nasilić objawy niedoczynności tarczycy. Narażenie na przewlekły stres spowalnia metabolizm, co sprzyja zmęczeniu, osłabieniu i nabieraniu masy ciała. Warto więc nauczyć się radzić sobie z tym codziennym napięciem, szczególnie jeśli mimo chęci nie jesteśmy w stanie wyeliminować czynnika, który w pierwszej kolejności ten stres wywołał.
W łagodzeniu stresu najważniejszy jest czas na odpoczynek i zdrowy sen. Każdego dnia staraj się przeznaczyć choć kilkanaście minut na relaks, czas tylko dla siebie. Pomocne mogą okazać się też różne techniki relaksacyjne, np. ćwiczenia oddechowe, mindfulness czy medytacja. W przypadku długotrwałego stresu warto skonsultować się z lekarzem. Dobrym rozwiązaniem może się też okazać psychoterapia.
Więcej ćwicz
Aktywność fizyczna jest niezwykle istotna dla utrzymania zdrowia całego organizmu. Osobom z problemami z tarczycą może przynieść lepszy sen, poprawę samopoczucia i złagodzenie pozostałych objawów choroby. Warto więc przeznaczyć na nią chociaż pół godziny każdego dnia.
Aktywność fizyczna dla osób z chorą tarczycą (szczególnie jej niedoczynnością) może stanowić wyzwanie. Trzeba jednak pamiętać, że nie trzeba zaczynać od bardzo intensywnych ćwiczeń. Na początek wystarczą np. spacery, joga czy jakikolwiek ruch sprawiający przyjemność. W miarę poprawy wydolności fizycznej można sięgać po bardziej wymagające sporty - bieganie czy jazdę na rowerze. Tak naprawdę jakikolwiek ruch będzie lepszy od siedzącego trybu życia.
Źródła:
Mathew P., Kaur J., Prashanth Rawla. Hyperthyroidism, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537053/, dostęp 18 marca 2024 r.
Patil N., Rehman A., Ishwarlal Jialal. Hypothyroidism. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519536/, dostęp 18 marca 2024 r.
Thyroid and diet factsheet. "British Thyroid Foundation", https://www.btf-thyroid.org/thyroid-and-diet-factsheet, dostęp 18 marca 2024 r.
CZYTAJ TAKŻE:
Pierwsze objawy raka tarczycy. Trzy z nich zauważysz w obrębie szyi
Leki, dieta, biotyna, nieprzespana noc? Badanie TSH będzie do powtórki
Naturalne wsparcie dla tarczycy. Wyciszą nerwy, złagodzą stan zapalny