Pierwsze objawy raka tarczycy. Trzy z nich zauważysz w obrębie szyi

Tarczyca to gruczoł wydzielania wewnętrznego położony u podstawy szyi. Odpowiada za wytwarzanie i uwalnianie trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), które są niezbędne do prawidłowej pracy organizmu. Od ich stężenia zależy m.in. funkcjonowanie układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, płciowego, pokarmowego, a także termogeneza.

Do najczęstszych chorób tarczycy zalicza się: niedoczynność tarczycy (tarczyca produkuje za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu), nadczynność tarczycy (sytuacja odwrotna - tarczyca produkuje za dużo hormonów w stosunku do potrzeb organizmu), a także chorobę Hashimoto (przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy). Ale w tarczycy mogą rozwinąć się również nowotwory - zarówno niezłośliwe, jak i złośliwe. Zdecydowana większość nowotworów to guzy niezłośliwe - zaledwie 1-2 proc. ma charakter złośliwy. Tarczyca bywa też miejscem, w którym powstają i rozwijają się przerzuty innych nowotworów złośliwych.

Wśród złośliwych nowotworów tarczycy wyróżnia się cztery główne postacie histopatologiczne raków: brodawkowaty (jest najczęstszy; charakteryzuje się m.in. powolnym wzrostem, stosunkowo częstymi przerzutami do węzłów chłonnych szyjnych i rzadkimi przerzutami odległymi), pęcherzykowy (drugi pod względem częstości występowania), rdzeniasty (rozpoznawany u 3-5 proc. chorych) i anaplastyczny (bardzo agresywny). Wymienia się też chłoniaki tarczycy, a także mięsaki tarczycy.

Rak tarczycy jest najczęściej występującym nowotworem układu dokrewnego, ale występuje rzadko - stanowi ok. 1 proc. wszystkich nowotworów złośliwych. Może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej diagnozowany jest u osób między 40. a 50. rokiem życia. Kobiety chorują 3-5 razy częściej niż mężczyźni. Ryzyko, jak się zauważa, rośnie wraz z liczbą przebytych ciąż.

Czynnikiem sprzyjającym występowaniu raka tarczycy jest obecność guzków tarczycy. Istotną rolę w rozwoju raka odgrywają czynniki genetyczne, a także ekspozycja na promieniowanie jonizujące (radioterapia głowy, szyi lub śródpiersia, zwłaszcza w dzieciństwie). Poza tym niedobór i nadmiar jodu oraz nadwaga i otyłość.

Nowotwór tarczycy we wczesnym stadium rozwoju nie daje najczęściej żadnych objawów. Pierwszym objawem raka może być twardy, nieruchomy guzek na szyi, który powoli się powiększa i nie jest bolesny. Mogą mu towarzyszyć powiększone szyjne węzły chłonne. Należy jednak pamiętać, że obecność guzków tarczycy nie musi świadczyć o nowotworze.

Inne objawy, które mogą być sygnałami raka tarczycy, to:

• powiększenie obwodu szyi, zwłaszcza szybko narastające,
• zmiany w głosie, w tym rosnąca chrypka,
• kłopoty z  przełykaniem lub oddychaniem,
• ból gardła,
• kaszel,
• ból w przedniej części szyi lub uczucie ucisku na szyję,
• zaczerwienienie twarzy,
• biegunka (rzadko występujący objaw), 
• utrata masy ciała,
• męczliwość i osłabienie,
• bóle kości i złamania patologiczne (przy przerzutach do kości).

W przypadku wyczucia guzka należy niezwłocznie udać się do lekarza. Z lekarzem należy skonsultować się również wtedy, gdy chrypka, ból gardła lub kaszel dokuczają dłużej niż dwa, trzy tygodnie oraz gdy odczuwany jest ból w przedniej częściej szyi lub występuje uczucie, że coś naciska na szyję. Im wcześniej nowotwór zostanie wykryty, tym większe szanse na skuteczne leczenie.

Podczas wizyty lekarz zbiera od pacjenta informacje na temat występujących objawów i czynników ryzyka raka tarczycy (m.in. występowania nowotworu w rodzinie). Następnie bada palpacyjnie szyję w celu wykrycia zgrubień (guzków). Sprawdza też stan węzłów chłonnych. Może zlecić oznaczenie stężenia kalcytoniny we krwi. Znacznie podwyższony poziom kalcytoniny silnie sugeruje raka rdzeniastego tarczycy.

Kolejnym krokiem jest badanie USG tarczycy i węzłów chłonnych. Pozwala ono na dokładną ocenę wielkości i budowy tarczycy, ocenę wielkości i cech stwierdzanych guzków (mogą być lite lub wypełnione płynem), a także ocenę węzłów chłonnych. Badaniem stosowanym w diagnostyce chorób gruczołu tarczowego jest również scyntygrafia tarczycy (dokładnie obrazuje stan tarczycy oraz zróżnicowanie tkanek). Jednak podstawowym badaniem służącym rozpoznaniu raka tarczycy jest biopsja cienkoigłowa.

Do określenia stadium konieczne może być wykonanie tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego czy RTG klatki piersiowej.

Leczenie raka tarczycy zależy głównie od typu raka, wielkości guzków tarczycy i innych cech zaawansowania nowotworu, a także stanu zdrowia pacjenta.

Podstawową metodą leczenia jest całkowite usunięcie tarczycy, któremu zwykle towarzyszy wycięcie okolicznych węzłów chłonnych szyjnych. W szczególnych sytuacjach (brodawkowaty lub pęcherzykowy rak tarczycy i niewielkie wymiary zmiany) może zostać przeprowadzona częściowa operacja. Po leczeniu chirurgicznym w przypadku raka brodawkowatego lub pęcherzykowego u większości pacjentów zaleca się uzupełniające leczenie jodem promieniotwórczym. Po zabiegu usunięcia tarczycy stosuje się również lewotyroksynę w celu uzupełnienia niedoboru hormonów.

Chemioterapia klasyczna cytotoksyczna jest rzadko stosowana. Jeśli chodzi o radioterapię, w zaawansowanych miejscowo przypadkach raka tarczycy jest metodą, która może stanowić uzupełnienie leczenia. 

Ogólne rokowania pacjentów w raku tarczycy są dość dobre. Inaczej jest w przypadku raka anaplastycznego, kiedy choroba postępuje bardzo szybko - średnia długość przeżycia od diagnozy wynosi ok. 6 miesięcy.

CZYTAJ TAKŻE: 

Chora tarczyca może "rozpętać burzę". Przełom tarczycowy zagraża życiu

Co jeść przy hashimoto, żeby schudnąć? Ta dieta wycisza stan zapalny tarczycy

Nawyki, które wykańczają tarczycę. Szybko się ich oducz