Zaburzają równowagę hormonalną, rozregulowują pracę gruczołów. Otaczasz się nimi codziennie

Zaburzacze endokrynne (ang. endocrine disruptors) to substancje chemiczne, które zakłócają prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego. Mogą one naśladować, blokować lub modyfikować działanie naturalnych hormonów w organizmie, co prowadzi do problemów zdrowotnych. Należą do nich m.in. Bisfenol A (BPA) - obecny w plastikowych butelkach, opakowaniach na żywność, paragonach; ftalany - stosowane w kosmetykach, opakowaniach plastikowych, zabawkach; parabeny - konserwanty w kosmetykach i lekach, pestycydy i herbicydy - np. glifosat i DDT oraz dioksyny i PCB - zanieczyszczenia przemysłowe.

Powszechnie stosowane konserwanty - znajdziesz je w kosmetykach, produktach pielęgnacyjnych, a także w niektórych środkach czyszczących. Do najczęściej spotykanych należą methylparaben, ethylparaben, propylparaben, butylparaben. Mogą one działać jak endokrynne zaburzacze, które zakłócają normalne funkcjonowanie hormonów. Parabeny mogą naśladować estrogen (główny hormon płciowy u kobiet), co może prowadzić do zaburzeń hormonalnych, w tym problemów z płodnością i rozwojem nowotworów hormonozależnych, jak rak piersi.

Pod jakimi nazwami znajdziemy je w składach kosmetyków i chemii domowej?

• methylparaben,
• ethylparaben,
• propylparaben,
• butylparaben,
• isobutylparaben,
• benzylparaben.

Jeśli nie masz czasu studiować składów, kupuj produkty, które posiadają oznaczenia: "paraben-free" lub "bez parabenów".

Wciąż jest powszechnie stosowane w różnych produktach (np. naczynia kuchenne, dezodoranty), chociaż podejrzewane o wpływ na układ hormonalny, szczególnie w kontekście zaburzenia równowagi estrogenowej. Choć niektóre badania nie dają jednoznacznych wyników, wciąż prowadzi się dyskusję na temat potencjalnego wpływu aluminium na funkcjonowanie mózgu, a także na rozwój chorób neurodegeneracyjnych (takich jak choroba Alzheimera).

Stosowane głównie w tworzywach sztucznych, aby nadać im elastyczność. Są one także obecne w niektórych kosmetykach, perfumach i środkach czyszczących. Ftalany również są uznawane za zaburzacze endokrynne, ponieważ mogą wpływać na poziom hormonów, w tym testosteronu i estrogenu. Ekspozycja na ftalany może prowadzić do problemów z płodnością, wczesnego dojrzewania, a także do zaburzeń w rozwoju płodów i dzieci. Niestety można je znaleźć w składach kosmetyków (np. lakierów do paznokci, perfum, szamponów), produktów do użytku domowego (np. plastikowych zabawkach, opakowaniach, wykładzinach), a także w niektórych składnikach żywności (opakowaniach).

Jak rozpoznać produkty zawierające ftalany? W ich składzie znajdują się:

• diethyl Phthalate (DEP),
• dibutyl Phthalate (DBP),
• butylbenzyl Phthalate (BBP),
• diisononyl Phthalate (DINP),
• di-2-ethylhexyl Phthalate (DEHP),
• dimethyl Phthalate (DMP).

Często używany jako tańszy substytut BPA w plastikowych pojemnikach, butelkach czy innych produktach. Chociaż nie jest tak powszechnie badany jak BPA, wykazuje podobnie destrukcyjne działanie na hormony, zwłaszcza w kontekście rozwoju płodów i dzieci. Zwróć uwagę na tworzywa, z których produkuje się plastikowe butelki, pojemniki na żywność, zastawę z tworzywa sztucznego.

Substancje powszechnie używane w środkach czystości, detergentach do prania, a także w nawozach. Choć nie są bezpośrednio klasyfikowane jako zaburzacze endokrynne, mogą wpływać na równowagę hormonalną. Zakłócają działanie enzymów, które odgrywają rolę w regulacji układu hormonalnego, w szczególności tarczycy.

Związki te, jak PFOA i PFOS, są używane w produkcji materiałów odpornych na wodę, tłuszcz i brud (np. w odzieży, tekstyliach, produktach kuchennych). Mają działanie zaburzające funkcje hormonalne, zwłaszcza w zakresie układu rozrodczego i immunologicznego. Często występują w wodzie pitnej, zanieczyszczonym jedzeniu oraz powietrzu. Odzież przeciwdeszczowa, naczynia kuchenne, folie spożywcze, tekstylia (np. wykładziny, tapicerka).

Substancje takie jak benzen i toluen są stosowane w przemyśle chemicznym, farbiarskim oraz w produkcji farb, klejów i lakierów. Mają one potencjał do zaburzenia układu hormonalnego - wpływają na poziom estrogenu i testosteronu, co może prowadzić do problemów z płodnością i rozwoju nowotworów.

Pestycydy, takie jak glifosat (powszechnie używany herbicyd) to silne chemiczne środki ochrony roślin. Ekspozycja na niektóre pestycydy może prowadzić do problemów z płodnością, wczesnego dojrzewania, a także do innych zaburzeń hormonalnych, w tym wpływu na hormony płciowe. Dlatego tak ważne jest wybieranie warzyw i owoców z upraw ekologicznych, w których uprawa jest kontrolowana i możemy mieć pewność, że nie stosuje się tego rodzaju nawozów sztucznych.

Bardzo toksyczne substancje chemiczne, które mogą powstawać jako produkty uboczne w przemysłowej produkcji chemikaliów, a także w wyniku spalania odpadów. Te substancje mogą nawet uszkadzać układ hormonalny, zwłaszcza w kontekście funkcji tarczycy. Dioxyny mogą również wpływać na płodność, rozwój mózgu oraz prowadzić do chorób nowotworowych. Niestety w tym przypadku ograniczenie wpływu może być utrudnione, ponieważ znajdują się one w zanieczyszczonym powietrzu. Aby ograniczyć ich wpływ staraj się nie wychodzić, gdy jakość powietrza jest zła. Nie zawsze jest to możliwe, dlatego warto korzystać z maseczek ochronnych, a w pomieszczeniach z oczyszczaczy powietrza.

Grupa chemikaliów, które były powszechnie stosowane w przemyśle, zwłaszcza w transformatorach elektrycznych, urządzeniach chłodniczych oraz w farbach. Podobnie jak dioxyny, PCBs mogą zaburzać działanie hormonów i prowadzić do problemów z tarczycą, płodnością i rozwojem dzieci. Są one trwałymi zanieczyszczeniami środowiskowymi, które mogą gromadzić się w organizmach ludzi i zwierząt. Są składnikiem środków ochrony roślin, dlatego podczas zakupów warto wybierać produkty z upraw ekologicznych.

Hormony wpływają na wiele funkcji w organizmie, takich jak metabolizm, nastrój, płodność i odporność. Zaburzenia hormonalne mogą prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak trudności z zasypianiem, zmiany w wadze, problemy z skórą czy trudności z poczęciem dziecka. Aby zadbać o równowagę hormonalną, warto unikać substancji chemicznych, które mogą ją zakłócać, takich jak parabeny, ftalany czy BPA. 

Dobrze jest też dbać o zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, unikać stresu oraz dobrze się wysypiać. Wybieranie naturalnych kosmetyków i produktów spożywczych, a także unikanie toksyn w codziennym życiu, może pomóc w utrzymaniu zdrowej równowagi hormonalnej.

CZYTAJ TAKŻE:

Mało znane objawy niedoborów. Tak organizm domaga się magnezu, żelaza czy witaminy D

Podstawowe badanie, gdy ciągle jesteś zmęczony. Powie wiele o twoim zdrowiu

Tak daje o sobie znać chora tarczyca. Objawy łatwo pomylić z refluksem