W lasach roi się od kleszczy. Przed wejściem pamiętaj o jednym
Las to dobre miejsce zarówno na spokojny spacer, jak i aktywny wypoczynek. Oferuje nam wiele możliwości spędzania wolnego czasu i w lecie chętnie z tego korzystamy. Niestety, często zapominamy o tym, że w lasach roi się od kleszczy, które, poprzez ukłucie, mogą przenosić bardzo groźne choroby. Wybieramy się zupełnie nieprzygotowani, a po kilku miesiącach dowiadujemy się, że jesteśmy chorzy, np. na boreliozę. Masz w planach wycieczkę do lasu? Sprawdź, co zrobić przed wyjściem z domu, a co po powrocie, by uniknąć przykrych konsekwencji spotkania z kleszczem.
Eksperci podkreślają, że jeśli chodzi o kleszcze, nie ma już bezpiecznej pory roku ani miejsca - te pajęczaki mogą być aktywne cały rok i można je spotkać praktycznie wszędzie, wbrew przekonaniu, iż siedzą wyłącznie na drzewach. Z kleszczem, a nawet z kilkoma kleszczami, można wrócić nie tylko z lasu, ale też z łąki, z parku czy z ogrodu. Nie skaczą na ofiary z koron drzew. Oczekują na żywiciela maksymalnie na wysokości ok. 1,5 metra. Lubią niskie zarośla, źdźbła traw i liście krzewów, z których mogą łatwo przenieść się na ofiarę. Przechodząc przez zarośla, możemy "zabrać" kleszcza ze sobą, dlatego warto unikać wysokiej trawy i niekoszonych miejsc. Leśnicy podpowiadają też, by nie kłaść się na trawie, a także nie siadać przy niskich krzewach i na pniach.
Kleszcze szukają żywiciela głównie w godzinach porannych i wieczornych. Największa ich aktywność przypada w godz. od 8 do 12 oraz od ok. 16 aż do zmierzchu. Są mniej aktywne w okolicach południa, gdy mocno świeci słońce. Nie przepadają za upałami, wolą cień niż pełne słońce, dlatego w upalne dni i w nasłonecznionych miejscach prawdopodobieństwo ukłucia przez kleszcza jest mniejsze.
Idąc na spacer do lasu, należy zadbać o odpowiednie ubranie. Powinno szczelnie osłaniać skórę. Najlepiej sprawdzą się: koszula z długim rękawem lub bluza, długie spodnie, wysokie skarpety i zakryte buty (mogą to być kalosze lub po prostu buty z wyższą cholewką). Nogawki spodni można włożyć do skarpetek, by dodatkowo utrudnić kleszczom zadanie. Nie można zapomnieć też o nakryciu głowy.
Wciąż pokutuje mit, że do lasu należy ubierać się na ciemno, gdyż jasne kolory przyciągają kleszcze. Prawda jest jednak taka, że kleszcze są ślepe i kolor ubrania nie robi im różnicy. Reagują za to na temperaturę ciała, wydychany dwutlenek węgla oraz pot. Warto jednak postawić właśnie na jasne ubrania - z tego względu, że na jasnych ubraniach łatwiej je zauważyć.
Repelenty to środki odstraszające organizmy zwierzęce. Stosowane są, by odstraszać kleszcze, komary, muchy czy meszki. Na rynku dostępnych jest wiele produktów, z których większość ma postać olejków, aerozoli, emulsji i płynów. Można je zakupić np. w aptece, a warto używać przed wyjściem z domu. Związki chemiczne, które są stosowane do odstraszania kleszczy, to m.in. DEET, ikarydyna czy IR3535. Przed użyciem repelentu należy zapoznać się z ulotką i instrukcją stosowania. Niektóre środki nie mogą być stosowane np. w zamkniętych pomieszczeniach czy przez kobiety w ciąży. Niektóre mogą być rozpylane na ubranie i odsłoniętą skórę (z wyjątkiem twarzy), innymi mogą być spryskiwane wyłącznie ubrania. Repelenty utrzymują się na ciele zwykle do 3-4 godz., dlatego aplikację trzeba powtarzać, jeśli planujesz dłuższy pobyt w lesie.
Odpowiedni ubiór i repelenty to dwa ważne punkty, o które powinniśmy zadbać przed wyjściem z domu. Ale ważne jest także to, co zrobimy po powrocie. Jeszcze przed wejściem do domu należy zrobić wstępne oględziny - sprawdzić, czy pasożyt nie spaceruje gdzieś po ubraniu, bo kleszcze raczej od razu nie wbijają się w skórę, ale szukają idealnego dla siebie miejsca. Potem, już w domu, należy zdjąć ubranie, wytrzepać je i zmienić na inne, a także dokładnie obejrzeć całe ciało. Kleszcze upodobały sobie miękkie, cieńsze i dobrze ukrwione obszary skóry. Szczególną uwagę należy zwrócić na obszary: za uszami, na głowie oraz szyi, przy linii włosów, pod pachami, pod biustem, w okolicach łokci, w okolicach pępka, w pachwinach, pod kolanami, przy ścięgnach Achillesa, na pośladkach i między pośladkami. Skórę przebijają bezboleśnie - ich ślina zawiera bowiem substancje znieczulające. W przypadku znalezienia kleszcza należy go jak najszybciej usunąć.
Kleszcze żywią się nie tylko krwią ludzi, ale i zwierząt, i dla nich też stanowią duże zagrożenie zdrowotne, dlatego o ich ochronę również powinniśmy zadbać (np. poprzez obroże, które w sposób powolny uwalniają kontrolowane dawki specjalnych substancji odstraszających). Co istotne, kleszcze, które jeszcze wędrują po sierści zwierzęcia, które jeszcze nie zdążyły się wgryźć (a mogą szukać odpowiedniego miejsca nawet godzinę), w sprzyjających warunkach, np. podczas głaskania, mogą przenieść się na nas. Powinniśmy regularnie kontrolować ich skórę, sierść i mechanicznie usuwać pasożyty.
Czy można zaszczepić się przeciw kleszczom? Nie istnieje niestety preparat chroniący nas przed ukłuciem przez kleszcza lub przed wszystkimi chorobami, które kleszcze przenoszą. Istnieje jednak szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Kleszczowe zapalenie mózgu to ostra choroba wirusowa. Wirus KZM znajduje się w ślinie kleszcza, a kleszcz zakaża wkrótce po wkłuciu się w skórę i nawet szybkie usunięcie pajęczaka nie stanowi skutecznej ochrony (inaczej niż w przypadku boreliozy). Kto powinien pomyśleć o zaszczepieniu się? W szczególności osoby zatrudnione przy eksploatacji lasu, ogrodnicy, rolnicy, osoby, które często podejmują aktywność fizyczną poza pomieszczeniami czy przedstawiciele służb mundurowych wykonujących swoje zadania na terenach zielonych (strażnicy graniczni, wojskowi, niekiedy policjanci i strażacy). Szczepienie przeciw KZM zalecane jest również osobom podróżującym z terenów nieendemicznych na tereny endemiczne.
CZYTAJ TAKŻE:
Zoolog demaskuje częsty błąd podczas usuwania kleszcza. "Traktujcie je jak tubki z boreliozą"
Domowe sposoby na kleszcze. Będą się trzymały od ciebie z daleka
Rośliny w ogrodzie, które przyciągają kleszcze. Lepiej się ich pozbądź
