Zanim pojawi się wysypka. Ospa bywa mylona z przeziębieniem lub grypą

Ospa wietrzna, nazywana również "wiatrówką", wywoływana jest przez wirus VZV (Varicella Zoster Virus), przenoszący się drogą kropelkową. Jest to choroba niezwykle zaraźliwa - dotyka niemal 90 proc. osób mających kontakt z innym chorym. W Polsce każdego roku rejestruje się nawet 200 tys. zachorowań, a zdecydowana większość dotyczy dzieci w wieku 4-9 lat. Sprawia to, że ogniska chorobowe najczęściej wybuchają w szkołach lub przedszkolach.

Choroba bardzo długo utrzymuje się w organizmie w stanie utajonym. Zdarza się, że pierwsze niepokojące symptomy pojawiają się dopiero trzy tygodnie po zarażeniu. Oczywiście, przez cały okres inkubacji chory nieświadomie zaraża.

Do najpowszechniejszych wczesnych objawów ospy zaliczane są:

• gorączka (zazwyczaj nie przekracza ona 39 st.),
• bóle głowy i mięśni,
• osłabienie i złe samopoczucie,
• brak apetytu.

Po kilku dniach od wystąpienia powyższych dolegliwości pojawia się najbardziej charakterystyczny objaw ospy wietrznej, czyli swędząca, czerwona wysypka. Krostki mogą wystąpić na całej powierzchni ciała, a także na błonach śluzowych. Zazwyczaj najwięcej zmian pojawia się na brzuchu, plecach oraz twarzy.

Na początku wysypka ma postać czerwonych kropek, które po kilku kolejnych dniach zmieniają się w wypełnione płynem surowiczym pęcherzy. Niezwykle ważne jest, by dziecko ich nie drapało. W przeciwnym razie doprowadzi do rozniesienia zmian na większej powierzchni ciała, a w ich miejscu mogą powstać nieestetyczne blizny.

Zazwyczaj po ok. 7-9 dniach pęcherzyki samoistnie pękają, a następnie zasychają. W większości przypadków po zagojeniu nie zostaje po nich żaden ślad.

Zwykle przechorowanie ospy daje odporność na całe życie. Dwukrotne zachorowanie przez jedną osobę jest bardzo rzadkie. 

Ze względu na długi okres inkubacji we wczesnym stadium ospę można pomylić z grypą lub przeziębieniem. Kiedy pojawią się już zmiany skórne, trudność polega również na odróżnieniu ospy od półpaśca (wywołuje go ten sam wirus). Zazwyczaj do zdiagnozowania choroby wystarcza jednak wywiad lekarski i dokładne obejrzenie zmian.

Czytaj też: Półpasiec i ospa wietrzna u dorosłych. Czym się różnią?

Ospa wietrzna to choroba wirusowa, w związku z czym nie można na nią zastosować żadnego antybiotyku. Leczenie ospy polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów. W przypadku wystąpienia wysokiej gorączki konieczne jest podanie leków przeciwgorączkowych.

Niezwykle ważna jest jednak pielęgnacja skóry dziecka przechodzącego ospę. Oto najważniejsze rady:

• częste mycie rąk zminimalizuje ryzyko przeniesienia bakterii na zmiany skórne;
• kąpiele z dodatkiem nadmanganianu potasu przyspieszą wysuszanie się wysypki (przygotowując kąpiel, należy pamiętać, że woda nie może być zbyt gorąca);
• używanie jednorazowego ręcznika do osuszania skóry po kąpieli pozwala uniknąć podrażnień (należy unikać szorstkich tkanin oraz tarcia);
• obcięcie dziecku paznokci u rąk zminimalizuje ryzyko rozdrapania swędzących krostek, np. w czasie snu;
• unikanie ostrych oraz kwaśnych potraw w przypadku, gdy wysypka pojawia się w jamie ustnej;
• dbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu.

Wielu lekarzy zaleca stosowanie na zmienioną chorobowo skórę maści i zawiesin z dodatkiem mentolu - mają one działanie łagodzące i chłodzące, dzięki czemu zmniejszają uczucie swędzenia. Czasem przepisuje się również leki antyhistaminowe i przeciwwirusowe. Ich podawanie zawsze powinno być jednak skonsultowane z lekarzem.

W większości przypadków ospa wietrzna u dzieci ma łagodny przebieg. Ryzyko powikłań jest bardzo niewielkie. Wzrasta ono jednak wraz z wiekiem. U dorosłych przebieg ospy bywa średnio ciężki lub ciężki. Szczególnie problematyczne może to być dla osób z osłabioną odpornością oraz rozległymi chorobami skórnymi takimi jak atopowe zapalenie skóry (AZS). 

Do najgroźniejszych, a przy tym dość często występujących powikłań, jakie niesie za sobą ospa u dorosłych (dotyka 10 proc. osób), jest zapalenie płuc. Czasem, choć rzadziej, pojawiają się również:

• zapalenie stawów,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie opon mózgowych,
• upośledzenie słuchu.

Ospa wietrzna jest również bardzo niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Może bowiem dojść do zakażenia płodu i wad rozwojowych dziecka.

Jeszcze dekadę temu wiele osób uważało, że ospę trzeba przechorować, by się na nią uodpornić. Popularne były nawet tzw. ospa party, w czasie których jedne dzieci miały się zarażać od drugich. Lekarze nie popierają jednak tego pomysłu, tym bardziej, że dostępna jest szczepionka na ospę, która pozwala na uniknięcie lub maksymalne złagodzenie jej przebiegu. Może być ona stosowana już u dzieci powyżej dziewiątego miesiąca życia. Nie należy ona jednak do szczepień obowiązkowych, a jedynie zalecanych, co oznacza, że nie jest refundowana.

CZYTAJ TAKŻE:

Bostonka - jak nie pomylić jej z ospą?

Gorączka? Wysypka? To może być trzydniówka!

Czarna ospa we Wrocławiu. Jak w 1963 roku zaszczepiono osiem milionów Polaków