Ich życie toczy się wokół jedzenia. Szczególnie narażeni m.in. perfekcjoniści
Zaczyna się niewinnie, bo do tego, co się zjada, zaczyna się przywiązywać ogromną uwagę. Dokładnie analizuje się skład produktów, ich jakość i sposób obróbki. Następnie wyklucza się z diety produkty i grupy produktów "potencjalnie" szkodliwe dla zdrowia. Codzienne zajęcia i aktywności podporządkowuje się pod zakupy spożywcze i przygotowanie posiłków, i o jedzeniu - zdrowym jedzeniu - myśli się niemal bez przerwy. Natomiast po zjedzeniu czegoś "niewłaściwego" pojawiają się wyrzuty sumienia. Wymienione objawy to objawy ortoreksji. Czym jest ortoreksja? Dlaczego jest groźna?
Ortoreksja to zaburzenie odżywiania polegające na obsesyjnym skupianiu się na tym, co spożywamy. Zmagające się z nią osoby rygorystycznie podchodzą do jakości kupowanych produktów, analizują ich skład, przesadnie dbają o bilans kaloryczny. Ich myśli nieustannie krążą wokół jedzenia - planowanie i przygotowywanie idealnych posiłków zaczyna zajmować coraz więcej czasu. Ortoreksja ma tendencję do nasilania się - stopniowo prowadzi do eliminowania kolejnych produktów, które zaczynają wydawać się niezdrowe, np. owoce i warzywa są skażone pestycydami, mięso zawiera antybiotyki itp. Efektem może być niedobór ważnych substancji, a nawet niedożywienie.
Ortoreksję jako pierwszy opisał lekarz Steven Bratman, który jednocześnie zdiagnozował siebie jako pierwszy przypadek tego zaburzenia. Jego nazwa pochodzi od greckich słów orthos - "prawidłowy" i orexia - "apetyt". Bratman, obserwując kolejnych pacjentów z charakterystycznymi objawami, które zaobserwował także u siebie, napisał książkę, która miała przestrzegać przed zbyt rygorystycznym podejściem do kwestii jedzenia - "W szponach zdrowej żywności". Ukazała się ona w 1997 roku.
Obsesyjne analizowanie jakości produktów spożywczych jest skutkiem różnych trendów społecznych. Przede wszystkim związanych ze zdrowym stylem życia, dążeniem do idealnej i szczupłej sylwetki oraz byciem jak najdłużej młodym i pięknym. Spożywanie wysublimowanych posiłków, często opierających się na egzotycznych produktach z kategorii superfood, stało się też symbolem statusu społecznego i lepszej świadomości dotyczącej stylu życia i zdrowia. Niestety, z czasem obsesja bierze górę nad zdrowym rozsądkiem i prowadzi do poważnych zaburzeń.
Na ortoreksję zapadają zarówno kobiety, jak i mężczyźni, ponieważ presja posiadania idealnej sylwetki czy dbałości o stan zdrowia zaczyna dotyczyć w równym stopniu obu płci. Na wystąpienie zaburzenia są szczególnie narażeni perfekcjoniści, a także osoby podatne na wpływy, które bezgranicznie wierzą w kolejne doniesienia dotyczące diet czy szkodliwych produktów. Zaburzenie często diagnozuje się u osób, które nie akceptują swojego wyglądu lub były z jego powodu wyśmiewane w dzieciństwie. Czynnikiem ryzyka są także schorzenia wymagające stosowania restrykcyjnych diet, np. celiakia, cukrzyca, schorzenia jelit i układu pokarmowego.
Głównym objawem ortoreksji jest nadmierne skupianie się na jedzeniu, posiłkach i składzie poszczególnych produktów. Życie ortorektyka kręci się głównie wokół kwestii żywienia. Zmagająca się z tym zaburzeniem osoba zaczyna unikać wychodzenia z domu, ponieważ utrudnia to przestrzeganie rygorystycznej diety. Nie jada poza domem, a z codziennego menu eliminuje kolejne produkty, które dołączają do listy niezdrowych. Ortorektycy w pierwszej kolejności rezygnują ze spożywania mięsa, jednak to dopiero początek. Z czasem niezdrowe stają się również produkty zawierające gluten czy laktozę. W ten sposób eliminowane są całe grupy produktów, przez co może maleć ilość spożywanych posiłków. Ortoreksja zabiera jakąkolwiek radość z jedzenia, prowadzi do ciągłych wyrzutów sumienia, stanów lękowych i poczucia winy spowodowanego spożywaniem produktów, które nie są do końca "zdrowe". Szacuje się, że ortorektycy myślą o żywności co najmniej 3 godziny dziennie, a kolejne godziny poświęcają na wybór najlepszej żywności oraz przygotowywanie posiłków.
Ortoreksja to poważne zaburzenie, które wyniszcza psychicznie i fizycznie. Obsesja na punkcie zdrowego odżywiania może doprowadzić do izolacji społecznej - niechęci do wychodzenia z domu i spotykania się z ludźmi. To z kolei powoduje poczucie wyobcowania, przyczynia się do zaburzeń lękowych i depresji.
Ortoreksja przynosi też skutek odwrotny do zamierzonego w kwestii zdrowia fizycznego. Eliminacja kolejnych produktów spożywczych może skutkować niedoborem kluczowych witamin i minerałów, zbyt niską masą ciała i objawami niedożywienia. Charakterystyczna jest wtedy anemia, zaburzenia hormonalne, nadmierne wypadanie włosów, osłabienie, częstsze infekcje, problemy ze skórą i paznokciami, rozwój nadciśnienia i chorób serca.
Podstawą leczenia ortoreksji jest stosowanie zbilansowanej diety w porozumieniu z dietetykiem. Jednocześnie niezbędna jest psychoterapia, która pozwala odnaleźć przyczyny zaburzenia i uchronić przed jego nawrotem.
Źródła:
zdrowie.pap.pl/dieta/ortoreksja-w-szponach-zdrowego-jedzenia.
www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zdrowie-psychiczne/ortoreksja-objawy-zrob-test-na-ortoreksje-aa-gAe2-r52m-nmde.html.
CZYTAJ TAKŻE:
Powoduje zmęczenie, senność i rozdrażnienie. Zmień jedno, a odzyskasz energię
Zaburzenie, które odbiera radość życia. Czy dystymia to wstęp do depresji?
Pięć najbardziej szkodliwych diet odchudzających. Rujnują zdrowie i metabolizm
