Życie po śmierci - czym jest śmierć kliniczna?
Śmierć jest tematem, o którym wciąż trudno rozmawiać i na który trudno się przygotować, pomimo wsparcia psychologicznego i wsparcia rodziny. Jeśli jest spowodowana procesem chorobowym, za życia osoba umierająca ma czas na przygotowanie się do tego, co nieuchronne. Jeśli do nagłego zatrzymania krążenia dochodzi z innych przyczyn, możemy mówić o śmierci klinicznej. Co to jest śmierć kliniczna i czym różni się od śmierci biologicznej?
O śmierci klinicznej mówimy wówczas, kiedy dochodzi do ustania podstawowych funkcji życiowych. Następuje zatrzymanie krążenia i zatrzymanie oddechu. W śmierci klinicznej, to co odróżnia ją od śmierci biologicznej, wciąż zachowana jest aktywność elektryczna mózgu, co można zbadać za pomocą badania elektroencefalograficznego (EEG). Śmierć kliniczna następuje najczęściej z potencjalnych odwracalnych chorób lub zaburzeń.
W momencie, kiedy dochodzi do śmierci klinicznej, pierwszym etapem jest agonia. Serce przestaje pracować prawidłowo i powoli zatrzymuje się oddech pacjenta, chociaż wciąż zauważalne i słyszalne są pojedyncze oddechy. Praca układu nerwowego zaczyna być spowolniona.
Po fazie agonii dochodzi do całkowitego zatrzymania pracy serca i oddechu, a także układu nerwowego. Pacjent nie odczuwa bodźców zewnętrznych, wiotczeją mięśnie, a przez zatrzymanie krążenia - skóra staje się chłodna i blada. W tej właśnie fazie określa się, że pacjent przestaje być żywy mimo, że w komórkach wciąż toczą się procesy biologiczne.
Do śmierci klinicznej może dojść na skutek czynników zewnętrznych lub zmian zachodzących wewnątrz organizmu.
Odwracalne przyczyny nagłego zatrzymania krążenia są podzielone na 4H i 4T:
4H
- hipoksja - niedotlenienie, do którego może dojść na skutek utonięcia czy powieszenia,
- hipowolemia - to nadmierna utrata krwi na skutek masywnego krwotoku np. po urazie,
- hipo/hiperkaliemia - zaburzenie wewnątrz organizmu spowodowane zbyt niskim lub wysokim stężeniem potasu we krwi,
- hipotermia - nadmierne narażenie na działanie niskich temperatur,
4T
- tamponada osierdzia - na skutek urazu dochodzi do przedostania się krwi do jamy osierdzia, co utrudnia pracę mięśnia sercowego,
- toksyny - do zatrzymania krążenia dochodzi na skutek działania toksyn lub trucizn,
- odma prężna - to uszkodzenie jamy opłucnowej, które uniemożliwia prawidłową pracę płuc,
- zaburzenia zakrzepowo-zatorowe - na skutek zatoru tętnicy płucnej dochodzi do niewydolności serca.
Śmierć kliniczna jest potencjalnie odwracalna dopóki, dopóty nie nastąpiła śmierć mózgu. Zazwyczaj już po 4 minutach dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń w ośrodkowym układzie nerwowym, a jego komórki zaczynają umierać. To właśnie pierwsze 4 minuty są kluczowe w przypadku nagłego zatrzymania krążenia i tak ważną rolę odgrywa wdrożenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej, aby podtrzymać podstawowe funkcje życiowe - krążenie i oddech pacjenta. Szanse pacjenta wzrastają, jeśli nie jest on obciążony żadnymi chorobami mogącymi przyczynić się do śmierci oraz wtedy, kiedy zostanie wykorzystany defibrylator w zaburzeniach rytmu serca, na które działa impuls elektryczny.
Jeśli całkowicie ustały funkcje życiowe, w tym również praca mózgu, mówimy wówczas o śmierci biologicznej, która jest stanem nieodwracalnym.
Pacjenci, którzy przeżyli śmierć kliniczną, czyli u których udało się przywrócić podstawowe funkcje i u których nie doszło do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, często wspominają swoje odczucia z tych kilku minut, kiedy znajdowali się "między życiem a śmiercią". Doświadczenia z tego stanu zazwyczaj pokrywają się z historiami innych osób, u których doszło do śmierci klinicznej. Pacjenci wspominają, że słyszeli głosy lekarza oznajmującego zgon, słyszeli rozmowy osób znajdujących się w pobliżu. Wspólnym doświadczeniem jest również uczucie, że pacjenci przemieszczali się tunelem w kierunku światła i mieli poczucie, że przebywają poza swoim ciałem. Bardzo często mówi się również o tym, że widzieli swoje życie w przeglądzie panoramicznym, odczuwali spokój ale mieli również silną potrzebę powrócenia do życia.
CZYTAJ TAKŻE:
Objawy postępują szybko i prowadzą do śmierci
