To nie wysypka. Czym są wybroczyny i kiedy powstają?
Wybroczyny, zwane też petocjami, to niewielkie plamki w kolorze czerwonym, fioletowym albo brązowym, często mylone z wysypką, przede wszystkim przez występowanie w skupiskach. Ich średnica nie przekracza trzech milimetrów. Spowodowane są wynaczynieniem się krwi z naczyń włosowatych do skóry lub błony śluzowej. Cechą charakterystyczną wybroczyn jest to, że nie tracą koloru po naciśnięciu. Mogą świadczyć o błahych urazach albo o bardzo poważnych chorobach.
Do przyczyn powstawania wybroczyn zalicza się wywieranie ciągłego, przedłużającego się parcia, np. w efekcie porodu, kaszlu, płaczu, wymiotów albo dźwigania ciężarów. To właśnie przedłużone parcie jest najczęstszą przyczyną pojawiania się wybroczyn na twarzy.
Wybroczyny powstają również w przebiegu niektórych chorób zakaźnych, np. sepsy, szkarlatyny, eboli, infekcyjnego zapalenia wsierdzia, a także w zakażeniu meningokokowym albo cytomegalowirusowym.
Poza wyżej wymienionymi czynnikami wybroczyny mogą być także symptomem białaczki lub chłoniaka, ewentualnie:
- choroby kociego pazura,
- tyfusu plamistego,
- celiakii,
- zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu A,
- choroby Kawasaki,
- tocznia rumieniowatego układowego.
Problem dotyka także ludzi przyjmujących niektóre grupy leków, zwłaszcza preparaty przeciwkrzepliwe, oraz tych, które działają przez dezaktywację funkcji płytek. Wybroczyny dotyczą też niektórych pacjentów zmagających się z zapaleniem naczyń.
Skłonność do wybroczyn jest większa u osób mających niedobory witaminy C.
Wybroczyny na nogach u dzieci mogą świadczyć o chorobie Schönleina-Henocha (jest to autoimmunologiczne zapalenie naczyń krwionośnych, w przebiegu którego zwiększa się ich przepuszczalność).
Wybroczyny pojawiają się w zaawansowanym stadium sepsy. Warto pamiętać, że sepsa sama w sobie nie jest chorobą, a bardzo silną odpowiedzią na zakażenie. Początkowo wybroczyny ukazują się jako drobne, czerwone lub fioletowe plamki. Wraz z postępem sepsy zmiany przybierają ciemniejszą barwę i zajmują coraz większą powierzchnię. Jest to wysypka wybroczynowa. Częściej niż w sepsie jest widoczna w zakażeniu meningokokowym.
Zarówno wybroczyny, jak i siniaki są klasyfikowane jako objawy skaz krwotocznych lub płytkowych. Te pierwsze są wynaczynieniem krwi o wielkości do trzech milimetrów, mogą się zlewać. Z kolei siniaki mają większą średnicę (od pięciu milimetrów do kilku centymetrów). Siniaki, które mają średnicę ponad 10 cm, są nazywane wylewami krwawymi. Wylewy krwawe częściej występują w skazach osoczowych i zwykle sięgają aż do przestrzeni międzypowięziowych lub samych mięśni.
Pojawienie się wybroczyn jest wskazaniem do konsultacji z lekarzem. By zdiagnozować, jaka przyczyna stoi za wybroczynami, lekarz przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem. Specjalista zapyta najpewniej o to, w jakim miejscu po raz pierwszy pojawiły się petocje, czy przyjmujesz jakieś leki, czy wykonywałeś wcześniej jakiś wysiłek fizyczny, czy towarzyszą ci jeszcze inne objawy, oraz czy cierpisz na jakąś chorobę przewlekłą.
Żeby postawić rozpoznanie, należy wykonać przede wszystkim morfologię krwi z oznaczeniem czasu krzepnięcia oraz ilością płytek krwi, a także posiew krwi. Jeżeli lekarz podejrzewa, że chorujesz na infekcyjne zapalenie wsierdzia, zleci ci zapewne EKG i echo serca.
W niektórych przypadkach wybroczyny znikają samoistnie. Najczęściej dzieje się tak, jeżeli za ich wystąpienie odpowiadało zwiększone parcie. Jeżeli petocje utrzymują się przez dłuższy czas, należy zgłosić się do lekarza.
Przy tego typu dolegliwościach zalecane jest spożywanie produktów bogatych w witaminę C oraz utrzymywanie zbilansowanej diety. Jeżeli wybroczyny pojawiły się jako konsekwencja stosowania leków przeciwkrzepliwych, należy skonsultować się ze specjalistą, ponieważ konieczne może okazać się zmniejszenie dawki danego leku.
Czytaj także:
Czy to łuszczyca? Jak rozpoznać pierwsze objawy?
Wysypka po kąpieli. Skąd się bierze i jak jej zapobiegać?
Domowe sposoby na wysypkę
