Odgrywają większą rolę, niż myślisz. Tak hormony wpływają na działanie organizmu

Cukrzyca, niedoczynność tarczycy czy zespół policystycznych jajników to jedne z wielu chorób związanych z wydzielaniem hormonów w organizmie.

Hormony to przekaźniki informacji między wszystkimi komórkami organizmu. Odpowiadają za utrzymanie odpowiedniej równowagi w ciele człowieka. - Odgrywają zasadniczą rolę w naszym życiu, bo wpływają i na krążenie, i na mózg, i na nasze emocje, uczucia. Na nasze życie krótko mówiąc. Bez hormonów nie bylibyśmy w stanie funkcjonować - zwraca uwagę w rozmowie z Interią ZDROWIE specjalista chorób wewnętrznych i endokrynolog prof. dr hab. n. med. Andrzej Milewicz.

Hormony produkowane są w gruczołach, a dokładniej w: 

• trzustce, 
• przysadce mózgowej i podwzgórzu, 
• tarczycy, 
• nadnerczach,
• jajnikach,
• jądrach,
• przewodzie pokarmowym. 

Dysfunkcje powyższych gruczołów powodują zaburzenia w produkcji hormonów, co przekłada się na ujawnienie objawów chorobowych .

Choroby systemu dokrewnego, czyli właśnie układu hormonalnego, można podzielić na te spowodowane nadczynnością i niedoczynnością, czyli stanami, w których produkowane są zbyt duże lub zbyt małe ilości hormonów.

- Układ endokrynny, układ hormonalny, to bardzo skomplikowany układ. Kapitanem, który wszystkim zarządza, jest mózg. W podwzgórzu znajduje się centrum dowodzenia, które wydziela neurohormony, te z kolei stymulują przysadkę do wydzielania hormonów przysadkowych i stamtąd hormony te wędrują z krwią do narządów takich jak tarczyca, trzustka, jądra, jajniki, nadnercza, które wydzielają kolejne hormony niezbędne dla naszego życia. W momencie, kiedy te układy zaczynają źle funkcjonować z powodu różnych przyczyn, dochodzi do zaburzeń hormonalnych i metabolicznych, a w konsekwencji ujawnienia się np. niedoczynności tarczycy, otyłości, cukrzycy, zaburzeń płodności - mówi prof. Milewicz.

Choroby endokrynologiczne długo mogą nie dawać objawów lub dają objawy niezwykle dyskretne, dlatego warto obserwować nawet najmniejsze odchylenia od dotychczasowej normy.

Objawy, które mogą świadczyć o chorobie na tle hormonalnym, to:

• przyrost lub utrata masy ciała,
• odczuwanie zimna,
• nadmierny apetyt lub jego brak,
• łamliwość włosów i paznokci,
• przesuszona i łuszcząca się skóra,
• wahania nastroju,
• nadmierne pragnienie,
• spadek libido,
• zaburzenia krwawień miesiączkowych. 

- Jeśli nie mamy żadnych dolegliwości, żadnych problemów, to nie ma potrzeby sprawdzać poziomu hormonów. Natomiast jeżeli kobieta zaczyna obserwować, że krwawienia miesięczne są dłuższe lub mniej regularne, to należy szukać przyczyny. Bardzo często odpowiada za to rozpoczynająca się niedoczynność tarczycy. Inne przyczyny endokrynne też wchodzą w grę. Jeśli zaczynamy się łatwiej męczyć, marzniemy, łamią się nam paznokcie, skóra staje się sucha, to również istnieje podejrzenie niedoczynności tarczycy. Natomiast kiedy zaczynamy mieć kołatania serca, wzmożoną potliwość, nerwowość, drżenie rąk, chudnięcie, to z kolei możemy podejrzewać u siebie nadczynność tarczycy - mówi prof. Milewicz.

Lekarzem zajmującym się leczeniem chorób endokrynologicznych jest lekarz endokrynolog.

Nadczynność i niedoczynność tarczycy

- Najczęstsze choroby endokrynologiczne, czyli schorzenia, które dotykają układu endokrynego wydzielającego hormony, to bez wątpienia choroby tarczycy. Najczęściej mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy, której przyczyną jest zwykle choroba Hashimoto - choroba autoimmunologiczna, przewlekły stan zapalny. Wśród chorych dominują kobiety. Na szczęście potrafimy to bardzo dobrze leczyć - wskazuje prof. Milewicz. 

Choroby trzustki

Najczęściej występującą chorobą związaną z trzustką i wydzielanymi przez nią hormonami jest cukrzyca. Z cukrzycą typu 2 wiąże się otyłość pokarmowa typu brzusznego związana z insulinoopornością. Choroba ta staje się coraz większym wyzwaniem dla specjalistów z uwagi na wzrost liczby zachorowań na całym świecie. Oprócz tego endokrynolog zajmuje się także leczeniem m.in. guzów trzustki.

Zespół policystycznych jajników (PCOS)

PCOS klasyfikowany jest jako zespół zaburzeń hormonalnych oddziałujących na funkcjonowanie jajników. Zespół policystycznych jajników jest przyczyną nieregularnych miesiączek, problemów skórnych, tj. hirsutyzmu (nadmierne owłosienie, trądzik), przybierania na wadze, a przede wszystkim utrudnia zajście w ciążę.

Ginekomastia

Zaburzenia hormonalne występują także u mężczyzn i mogą być przyczyną ginekomastii - przerostu gruczołów piersiowych u mężczyzn, związanych z rozrostem tkanki gruczołowej, włóknistej i tłuszczowej, spowodowanej nadmiernym wydzielaniem prolaktyny, z towarzyszącymi zaburzeniami potencji.  

Otyłość

- Dramatycznie częstą endokrynopatią jest otyłość. To plaga nasza czasów. Otyłość też jest spowodowana zaburzeniami hormonalnymi. Otyłość brzuszna, czyli stan, w którym tłuszcz odkłada się głównie w obrębie jamie brzusznej, powoduje kumulację tkanki trzewnej w okolicy pozaotrzewnowej, która jest odpowiedzialna m.in. za insulinooporność, a w dalszej kolejności za cukrzycę typu 2 - podkreśla prof. Milewicz.

W trakcie pierwszej edycji Europejskiego Dnia Hormonów w 2022 roku opublikowano Deklarację Mediolańską, która wskazuje 10 najważniejszych zasad, które wpływają na dobre zdrowie układu hormonalnego człowieka. Specjaliści zamieścili w niej najważniejsze czynniki, które wpływają na wydzielanie hormonów.

1. Zaleca się regularną aktywność fizyczną. Już 2 godz. w tygodniu pomagają wytwarzać organizmowi niezbędne hormony.
2. Należy odżywiać się zdrowo - postawić na dietę pełnowartościową, bez przetworzonej żywności, z dużą ilością świeżych warzyw i owoców.
3. Regularny sen to podstawa - minimum 7 godz. na dobę pozwala na prawidłową pracę systemu dokrewnego.
4. Ważna jest witamina D. Dla prawidłowej produkcji hormonów, należy pamiętać o jej suplementacji.
5. Żywność bogata w jod usprawnia pracę tarczycy, dlatego ważne jest, by w diecie znajdowały się jaja, nabiał, owoce morza.
6. Na talerzu nie powinno zabraknąć produktów bogatych w wapń: nabiał, rośliny strączkowe, zielone warzywa liściaste.
7. Należy, jeśli tylko to możliwe, unikać plastikowych butelek oraz opakowań. Udowodniono, że zawarte w plastiku substancje niekorzystnie wpływają na układ hormonalny człowieka.
8. Powietrze zarówno w domu, jak i na zewnątrz, może negatywnie wpływać na gruczoły produkujące hormony. W okresie smogu należy unikać wychodzenia z domu, a wewnątrz pomieszczeń regularnie sprzątać, odkurzać oraz wietrzyć.           
9. Zaleca się korzystać z kosmetyków o najbardziej naturalnym składzie. Substancje chemiczne mogą powodować rozregulowanie gospodarki hormonalnej.
10. W przypadku występowania jakichkolwiek niepokojących objawów należy zawsze konsultować je z lekarzem.    

Źródło: https://www.ese-hormones.org/

CZYTAJ TAKŻE:

Otyłość można i trzeba leczyć. Dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł: rada "zacznij mniej jeść" nie działa

Cukrzyca to plaga naszych czasów. Prof. Tomasz Klupa: To nas gubi

Tarczyca może działać toksycznie na organizm. Objawy są nietypowe