Spis treści:
- Hiperglikemia - przyczyny
- Hiperglikemia - rodzaje
- Jakie wartości cukru wskazują na hiperglikemię?
- Hiperglikemia - objawy
- Co robić przy zbyt wysokim cukrze? Pierwsza pomoc przy hiperglikemii
- Czy hiperglikemia zawsze oznacza cukrzycę?
Hiperglikemia - przyczyny
Najczęstszą przyczyną hiperglikemii na całym świecie jest cukrzyca. Do jej rozwoju przyczynia się niezdrowa dieta bogata w węglowodany proste i tłuszcze nasycone, a także brak odpowiedniej ilości aktywności fizycznej w ciągu dnia. Hiperglikemia może być również efektem innych schorzeń o podłożu endokrynologicznym, np. niedoczynności tarczycy, akromegalii czy zespołu Cushinga. Czasem pojawia się również u pacjentów z przewlekłym zapaleniem trzustki.
Do innych, rzadszych przyczyn hiperglikemii zalicza się:
- infekcje;
- sepsę;
- zapalenie opon mózgowych i mózgu;
- udar mózgu;
- zawał serca;
- napad padaczkowy;
- urazy;
- guz chromochłonny nadnerczy.
Zobacz również:
Hiperglikemia - rodzaje
Wyróżnia się kilka typów hiperglikemii. Są to:
● hiperglikemia na czczo, czyli podwyższony poziom glukozy we krwi w godzinach porannych, przed przyjęciem jakiegokolwiek pokarmu;
● hiperglikemia poposiłkowa - poziom glukozy przekraczający 140 mg/dl zmierzony po 2 godzinach od przyjęcia ostatniego posiłku;
● hiperglikemia stresowa - jest wywoływana przez nadmierne wydzielanie hormonów stresu (m.in. kortyzolu i adrenaliny), które podnoszą poziom glukozy we krwi.
● hiperglikemia z odbicia, efekt Somogyi, efekt brzasku - występuje u osób leczonych insuliną, charakteryzuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi spowodowanym zbyt dużą dawką insuliny w trakcie snu.
Jakie wartości cukru wskazują na hiperglikemię?
Hiperglikemię rozpoznaje się, gdy poziom glukozy we krwi żylnej jest równy bądź przekracza 100 mg/dl. Aby stwierdzić hiperglikemię należy oznaczyć poziom glukozy we krwi żylnej na czczo w laboratorium. Pomiary glukometrem są dobrym rozwiązaniem do kontroli glikemii u osób z cukrzycą, natomiast nie są dostatecznie dokładne, aby na ich podstawie rozpoznawać hiperglikemię.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy mierząc glikemię przygodną (tzn. nie na czczo, po posiłkach) w ciągu dnia pomiary glukometru wskazują wartości równe bądź wyższe od 200 mg/dl i obecne są wyraźne objawy hiperglikemii. W takim wypadku można rozpoznać cukrzycę.
Hiperglikemia - objawy
Hiperglikemia najczęściej daje objawy dopiero wtedy, gdy poziom cukru zdecydowanie przekracza dopuszczalne wartości. Czasem nawet hiperglikemia rzędu 250-300 mg/dL może przebiegać zupełnie bezobjawowo bądź dając niewielkie dolegliwości. Do objawów hiperglikemii zalicza się przede wszystkim:
- nadmierne pragnienie,
- oddawanie dużej ilości moczu,
- zmęczenie,
- suchość w ustach,
- zaburzenia widzenia,
- problemy z gojeniem się ran.
Niekiedy pacjenci skarżą się również na nawracające infekcje i suchość skóry.
Najwyraźniejsze objawy pojawiają się w przypadku hiperglikemii spowodowanej cukrzycą typu 1, występującą głównie u dzieci. Utrzymująca się hiperglikemia może być przyczyną kwasicy ketonowej, która objawia się m.in. zaburzeniami świadomości, znacznym odwodnieniem, charakterystycznym zapachem acetonu z ust, bólami brzucha i utratą masy ciała.
Co robić przy zbyt wysokim cukrze? Pierwsza pomoc przy hiperglikemii
Postępowanie w przypadku hiperglikemii różni się w zależności od tego, czy pojawia się u danej osoby po raz pierwszy, czy u pacjenta już wcześniej leczonego na cukrzycę. Chorzy z cukrzycą w takich sytuacjach powinni postępować według zaleceń swojego lekarza. Jeśli mimo to hiperglikemia się utrzymuje, należy skontaktować się ze specjalistą. Z kolei w przypadku pierwszego epizodu hiperglikemii należy jak najszybciej szukać profesjonalnej porady lekarskiej. W obu przypadkach jeśli hiperglikemii towarzyszą jej niepokojące objawy, należy wezwać zespół ratownictwa medycznego.
Czy hiperglikemia zawsze oznacza cukrzycę?
Hiperglikemia nie zawsze musi oznaczać cukrzycę. Wszystko zależy od zmierzonego poziomu cukru we krwi i sposobu jego pomiaru. O cukrzycy mówimy wtedy, gdy spełniony jest jeden z poniższych warunków:
● pomiar przygodnej glikemii przy użyciu glukometru wynosi >200 mg/dl u osoby z objawami cukrzycy;
● dwa niezależnie od siebie oznaczenia glikemii na czczo wskazują wynik wyższy lub równy 126 mg/dl;
● hemoglobina glikowana ma wartość wyższą bądź równą 6,5 proc.;
● w doustnym teście obciążenia glukozą (OGTT) w drugiej godzinie glikemia jest wyższa lub równa 200 mg/dl.
Między górną granicą normy poziomu glukozy a wartościami wskazującymi na cukrzycę istnieją wartości pośrednie, które wskazują na stan przedcukrzycowy. Jeżeli poziom glukozy we krwi żylnej na czczo waha się w granicach między 100 a 125 mg/dl, bądź też w badaniu OGTT w drugiej godzinie poziom cukru wynosi od 140 do 199 mg/dl, mówimy wtedy odpowiednio o nieprawidłowej glikemii na czczo lub nieprawidłowej tolerancji glukozy. Wartości te nie są wystarczające do rozpoznania cukrzycy, jednak powinny być sygnałem do zmiany stylu życia. W przeciwnym wypadku stan przedcukrzycowy może zamienić się w pełnoobjawową cukrzycę wraz ze wszystkimi jej konsekwencjami.
CZYTAJ TAKŻE:
Naukowcy: taki sen zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2. Zaskakujące wyniki badań
Kawa jako broń przed cukrzycą. Ustalono, ile filiżanek dziennie zwiększa tolerancję glukozy
O cukrzycy nie świadczy tylko wysoka glikemia. Ciało wysyła subtelne sygnały
