Najważniejsze, gdy tarczyca choruje. To powiedziałby ci dobry endokrynolog

Choroby tarczycy dzieli się na dwie główne grupy - te, które wywołują niedoczynność tarczycy, oraz takie, które są przyczyną nadczynności tego gruczołu. 

Niedoczynność tarczycy to stan, w którym tarczyca produkuje zbyt małą ilość swoich hormonów. Mogą ją wywoływać m.in.:

• niedobór jodu w diecie,
• choroba Hashimoto,
• wole guzkowe nieczynne hormonalnie,
• napromienianie tarczycy lub okolic głowy i szyi,
• przyjmowanie niektórych leków, np. litu, amiodaronu,
• guzy i inne choroby prowadzące do uszkodzenia przysadki mózgowej.

Nadczynność tarczycy jest z kolei stanem, w którym tarczyca produkuje zbyt dużą ilość tyroksyny i trójjodotyroniny. Do jej przyczyn zalicza się:

• chorobę Gravesa-Basedowa,
• wole guzkowe nadczynne,
• pojedyncze guzki tarczycy aktywne hormonalnie,
• nadmierne spożycie jodu,
• aktywny hormonalnie guz przysadki wydzielający TSH.

Choroby tarczycy mogą się objawiać w bardzo różnorodny sposób. Symptomy zgłaszane przez pacjentów są często mało specyficzne, co może utrudniać postawienie prawidłowej diagnozy. Pacjenci najczęściej zgłaszają się z:

• powiększeniem tarczycy,
• zmęczeniem,
• osłabieniem,
• wypadaniem włosów,
• pogorszeniem stanu skóry i paznokci,
• zaparciami bądź biegunkami,
• nadmierną potliwością,
• zaburzeniami pracy serca,
• nietolerancją gorąca lub zimna,
• pogorszeniem samopoczucia,
• przybieraniem na wadze lub niezamierzonym chudnięciem,
• zwiększonym apetytem,
• trudnościami z zajściem w ciążę lub bezpłodnością,
• wytrzeszczem oczu (w chorobie Gravesa-Basedowa).

W diagnostyce chorób tarczycy wykorzystuje się szereg różnorodnych badań. W pierwszej kolejności należy ocenić, z jakim rodzajem zaburzenia mamy do czynienia - niedoczynnością czy nadczynnością. Służą do tego badania poziomu TSH oraz fT3 i fT4. Następnie pogłębia się diagnostykę o USG tarczycy oraz badania poziomu przeciwciał w kierunku choroby Hashimoto oraz Gravesa-Basedowa.

Najważniejsze w przypadku chorób tarczycy jest przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Należy trzymać się zdrowej diety, bogatej w źródła niezbędnych dla organizmu witamin i minerałów. Ponadto nie można zapominać o aktywności fizycznej, która pomoże utrzymać w normie masę ciała.

Dbaj o dietę

Dieta jest bardzo ważnym czynnikiem, który może pomóc złagodzić objawy chorób tarczycy. Dzięki niej jesteśmy w stanie dostarczyć wszelkich witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ponadto u osób z chorobami tarczycy często pojawiają się niedobory składników odżywczych, głównie żelaza, selenu, witamin z grupy B i witaminy D.

Co zatem jeść przy współistniejącej chorobie tarczycy? Przede wszystkim warto postawić na dobrej jakości źródła białka (np. kurczak, indyk), źródła wielonienasyconych tłuszczów (nasiona i orzechy, awokado) i węglowodanów złożonych (np. produkty pełnoziarniste). Natomiast warto w jak największym stopniu ograniczyć żywność wysokoprzetworzoną, tłustą i zawierającą duże ilości cukrów prostych. Są to przede wszystkim fast foody, potrawy smażone i słodycze.

Ogranicz stres

Stres jest jednym z czynników, który może nasilić objawy niedoczynności tarczycy. Narażenie na przewlekły stres spowalnia metabolizm, co sprzyja zmęczeniu, osłabieniu i nabieraniu masy ciała. Warto więc nauczyć się radzić sobie z tym codziennym napięciem, szczególnie jeśli mimo chęci nie jesteśmy w stanie wyeliminować czynnika, który w pierwszej kolejności ten stres wywołał.

W łagodzeniu stresu najważniejszy jest czas na odpoczynek i zdrowy sen. Każdego dnia staraj się przeznaczyć choć kilkanaście minut na relaks, czas tylko dla siebie. Pomocne mogą okazać się też różne techniki relaksacyjne, np. ćwiczenia oddechowe, mindfulness czy medytacja. W przypadku długotrwałego stresu warto skonsultować się z lekarzem. Dobrym rozwiązaniem może się też okazać psychoterapia.

Więcej ćwicz

Aktywność fizyczna jest niezwykle istotna dla utrzymania zdrowia całego organizmu. Osobom z problemami z tarczycą może przynieść lepszy sen, poprawę samopoczucia i złagodzenie pozostałych objawów choroby. Warto więc przeznaczyć na nią chociaż pół godziny każdego dnia.

Aktywność fizyczna dla osób z chorą tarczycą (szczególnie jej niedoczynnością) może stanowić wyzwanie. Trzeba jednak pamiętać, że nie trzeba zaczynać od bardzo intensywnych ćwiczeń. Na początek wystarczą np. spacery, joga czy jakikolwiek ruch sprawiający przyjemność. W miarę poprawy wydolności fizycznej można sięgać po bardziej wymagające sporty - bieganie czy jazdę na rowerze. Tak naprawdę jakikolwiek ruch będzie lepszy od siedzącego trybu życia.

Źródła:

Mathew P., Kaur J., Prashanth Rawla. Hyperthyroidism, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537053/, dostęp 18 marca 2024 r.

Patil N., Rehman A., Ishwarlal Jialal. Hypothyroidism. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519536/, dostęp 18 marca 2024 r.

Thyroid and diet factsheet. "British Thyroid Foundation", https://www.btf-thyroid.org/thyroid-and-diet-factsheet, dostęp 18 marca 2024 r.

CZYTAJ TAKŻE:

Pierwsze objawy raka tarczycy. Trzy z nich zauważysz w obrębie szyi

Leki, dieta, biotyna, nieprzespana noc? Badanie TSH będzie do powtórki

Naturalne wsparcie dla tarczycy. Wyciszą nerwy, złagodzą stan zapalny