Bruksizm - czym spowodowane jest zgrzytanie zębami?
Mianem bruksizmu określa się nieświadome zgrzytanie zębami w nocy lub w ciągu dnia, które wynika z nadmiernej aktywności mięśnia żwacza. Jest to bardzo częsta przypadłość - szacuje się, że cierpi na nią od 8 do 31 proc. ludzi na całym świecie. Jakie czynniki mogą wywoływać bruksizm? W jaki sposób się on objawia i jakie mogą być jego konsekwencje?
Zgrzytanie zębami (bruksizm) jest związane z nieświadomą aktywnością mięśni żwaczy, która może być indukowana przez różne czynniki, głównie natury emocjonalnej. Pojawia się najczęściej u dzieci i młodych dorosłych. Może występować zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia, najczęściej w okresie silnego stresu lub w sytuacjach zwiększonego napięcia emocjonalnego. U dzieci może być sposobem na radzenie sobie z przykrymi emocjami.
Do rozwoju bruksizmu mogą się przyczyniać również inne czynniki takie jak:
- określony typ osobowości - na bruksizm bardziej narażone są osoby mające problem z opanowaniem złości, a także nastawione w codziennym życiu na rywalizację;
- wady zgryzu;
- przyjmowanie niektórych leków przeciwpsychotycznych i przeciwdepresyjnych;
- picie alkoholu, dużych ilości kawy, narkotyki;
- występowanie bruksizmu u innych członków rodziny;
- niektóre choroby - choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, ADHD, padaczka czy refluks żołądkowo-przełykowy.
Wielu pacjentów nie jest świadomych tego, że cierpi na bruksizm, zwłaszcza jeśli pojawia się on tylko w nocy.
Zgrzytanie zębami początkowo może nie dawać żadnych objawów, jednak im dłużej pozostaje nieleczone, tym sieje większe spustoszenie w jamie ustnej. Powtarzające się epizody bruksizmu prowadzą do nadmiernego starcia zębów - korony ulegają wygładzeniu, spłaszczeniu, a same zęby stają się kruche i podatne na ułamania. Z biegiem czasu pacjenci zauważają również zwiększoną ich wrażliwość na ciepłe i zimne pokarmy. Mogą pojawić się również zaburzenia ze strony dziąseł, takie jak krwawienie i zanik przyzębia, które są związane z ich uszkodzeniem podczas zgrzytania.
Ze względu na ciągłą aktywność mięśnia żwacza bruksizmowi mogą towarzyszyć bóle w obrębie głowy, żuchwy i szyi. Bruksizm może także wywoływać problemy ze snem i być przyczyną przewlekłego niewyspania.
Pacjenci z podejrzeniem bruksizmu powinni udać się do lekarza stomatologa. Oceni on stan uzębienia, ze zwróceniem szczególnej uwagi na kondycję zębów i dziąseł. Rozpoznanie stawia się na podstawie rozmowy z pacjentem i połączenia zgłaszanych przez niego objawów ze stanem klinicznym.
Terapia pacjentów z bruksizmem powinna być wielokierunkowa i obejmować zarówno naprawę uzębienia, jak i pracę nad czynnikami, które go wywołują. Za pomocą nowoczesnych technik można skorygować nieprawidłowości uzębienia i odtworzyć prawidłowy kształt zębów. Stosuje się również szyny relaksacyjne, które zapobiegają nieświadomemu ocieraniu się zębów o siebie w nocy. Każdą szynę wykonuje się na podstawie wycisku zębów danego pacjenta, dzięki czemu jest ona indywidualnie dopasowana do kształtu uzębienia.
W łagodzeniu bólu żuchwy mogą być skuteczne ćwiczenia mięśniowe, wykonywane najczęściej pod okiem fizjoterapeuty. Można również zastosować iniekcję toksyny botulinowej w mięśnie żwaczy, co zmniejsza ich napięcie i ogranicza nadmierną aktywność.
Wszystkie powyższe metody mają charakter objawowy. Oprócz nich warto także zastanowić się, co może być przyczyną bruksizmu. W tym celu nieoceniona może się okazać pomoc psychoterapeuty i psychiatry. Warto również zadbać o odpowiednią ilość odpoczynku w ciągu dnia i wystarczająco dużą liczbę godzin snu w nocy. Należy również w jak największym stopniu ograniczyć narażenie na sytuacje stresowe.
Nieleczony, długotrwały bruksizm może być przyczyną wielu powikłań:
- pęknięcia zębów, stanów zapalnych miazgi zęba, wypadania zębów i ich rozchwiania;
- nawracającego napięciowego bólu głowy, szczególnie okolicy skroniowej;
- silnych bóli w obrębie twarzy i żuchwy;
- zaburzeń funkcjonowania stawu skroniowo-żuchwowego - ból przy otwieraniu ust czy niemożność pełnego ich otwarcia.
CZYTAJ TAKŻE:
Rodzaje aparatów ortodontycznych. Który najlepszy?
