Afty - nieprzyjemne zmiany w jamie ustnej. Przyczyny, leczenie, domowe sposoby

Afty to powszechna dolegliwość, która występuje u pacjentów w każdym wieku. To małe i bolące zmiany, które pojawiają się w jamie ustnej. Występują głównie na śluzówce policzków, języku oraz na wargach. Bardzo często mylone są z opryszczką. Nic dziwnego. Afty wyglądają podobnie. 

Owrzodzenia mają charakterystyczny biały lub jasnożółty nalot. Zwykle mają od 0,5 mm do 3 cm wielkości. Mogą pojawić się pojedynczo lub w grupie. Zwykle mijają po około 5-10 dniach. 

Trzeba wiedzieć, że w przeciwieństwie do wspomnianej opryszczki afty nie mają podłoża wirusowego. Oznacza to, że nie są zaraźliwe.

Jak do tej pory nie udało się określić bezpośredniej przyczyny powstawania aft. Wyszczególnić jednak można pewne czynniki, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia zmian. To przede wszystkim nieodpowiednia higiena jamy ustnej, próchnica, podrażnienie śluzówki, źle dobrany aparat ortodontyczny lub proteza. Różnego rodzaju zmiany w jamie ustnej świadczą też np. o osłabieniu odporności.

Inne możliwe przyczyny aft to:

•    przyjmowanie antybiotyków,
•    stres,
•    uwarunkowania genetyczne,
•    alergie,
•    dieta uboga w witaminy i minerały - chodzi zwłaszcza o żelazo, kwas foliowy i witaminę B12,
•    zaburzenia hormonalne,
•    zaburzenia autoimmunologiczne.
  
  

Warto pamiętać również, że często pojawiające się afty mogą być także objawem innych chorób. Chodzi m.in. o zapalenie zatok, zapalenie migdałków, celiakię, refluks, syndrom Behceta, infekcje grzybicze i chorobę Leśniowskiego-Crohna.

Wyszczególnić można dwa rodzaje aft. To afty małe i duże. 

Afty małe to najczęściej występujący rodzaj aft. Pojawiają się u około 90 proc. pacjentów. Zazwyczaj mają charakter nawracający. Są bolące, ale na szczęście dość szybko się goją i, co najważniejsze, nie pozostawiają blizn. 

Znacznie bardziej uciążliwe są afty duże, które mogą mieć średnicę nawet 3 cm. Są bardziej bolące i towarzyszyć im mogą inne objawy - osłabienie, zmęczenie, ból gardła i powiększenie węzłów chłonnych. Proces gojenia się aft dużych jest znacznie dłuższy i może trwać nawet kilka tygodni. Zdarza się również, że pozostają po nich blizny. 

Niektóre podziały wyróżniają również trzeci rodzaj aft, czyli afty opryszczkowe. To zmiany, które pojawiają się większymi grupami i związane są z opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej.

Bardzo ważne jest ustalenie czynnika powodującego afty. Konieczna może być wizyta u stomatologa, który sprawdzi stan naszego uzębienia i określi, czy w nasze jamie ustnej nie rozwijają się ubytki. W wielu przypadkach, po wyleczeniu zębów, problem aft znika samoistnie. 

Leczenie samych aft przebiega objawowo. Zmiany można smarować dostępnymi w aptekach kremami i maściami. To przede wszystkim środki o działaniu przeciwzapalnym i antyseptycznym. Nie należy zapominać również o suplementacji. W przypadku nawracającego się problemu aft warto stosować żelazo, kwas foliowy i witaminę B12.

W leczeniu aft wykorzystać można także tzw. domowe sposoby na afty. Dobre efekty przynoszą zwłaszcza płukanki, np. roztwór z soli, który wykazuje działanie odkażające. Innym pomysłem są napary ziołowe. Wykorzystać można do tego m.in. rumianek, tymianek i łopian. Zioła mają działanie łagodzące, ściągające i antybakteryjne, co sprawia, że zmiany zagoją się szybciej. 

Ściągające właściwości ma także herbata. W leczeniu aft z powodzeniem wykorzystać można zaparzoną już torebkę herbaty, którą przykłada się do zmiany w jamie ustnej. 

Należy pamiętać także o tym, aby podczas leczenia aft zachować odpowiednią dietę. Spożywane potrawy powinny być lekkostrawne i miękkie. Na czas leczenia warto wykluczyć z jadłospisu kwaśne, gorące i ostre dania.