Wodogłowie - nie tylko u dzieci

Płyn mózgowo-rdzeniowy jest niezwykle istotny dla funkcjonowania całego układu nerwowego, odpowiada między innymi za utrzymywanie prawidłowego ciśnienia wewnątrzczaszkowego, pełni funkcje amortyzacyjne i odżywia komórki. Płyn ten jest wytwarzany na bieżąco, krąży w strukturach mózgu i rdzenia kręgowego, po spełnieniu swoich zadań ulega wchłonięciu.

Jeśli jakiś czynnik zaburzy ten proces - produkcja płynu jest zwiększona, upośledzone jego wchłanianie bądź pojawi się przeszkoda w jego krążeniu - dochodzi do gromadzenia się płynu mózgowo-rdzeniowego w strukturach czaszki i rozwija się wodogłowie.

Wodogłowie może wystąpić w każdym wieku. Niekiedy pojawia się już w rozwoju płodowym, jako wada wrodzona, najczęściej związana z innymi zaburzeniami o charakterze genetycznym.

Wodogłowie nabyte zwykle jest skutkiem przebytego zapalenia (zwłaszcza opon mózgowo-rdzeniowych), może też do niego dojść w wyniku rozwoju guza lub zakrzepu, który utrudnia krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Objawy są zależne od wieku chorego. U dzieci dochodzi do powiększenia obwodu głowy, uwypuklenia kości czołowej, skierowania gałek ocznych w dół (tzw. objaw zachodzącego słońca lub objaw Parinauda). 

Zwiększone ciśnienie środczaszkowe może doprowadzić nawet do obumarcia płodu, a u dzieci i dorosłych spowodować zaburzenia psychoruchowe, problemy z widzeniem, bóle głowy, drgawki, wymioty. 

Możliwe jest jedynie leczenie operacyjne, stosowane w celu zmniejszenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Rodzaj operacji uzależniony jest od przyczyny wystąpienia wodogłowia. 

Najczęściej stosuje się wszczepienie zastawki, która umożliwia odpływ płynu mózgowo-rdzeniowego do jamy otrzewnej, gdzie zostaje on wchłonięty do krwioobiegu.

Wykrycie wodogłowia w prenatalnym badaniu USG daje możliwość wykonania operacji już w łonie matki.