Spis treści:
- Czym jest "dobry" cholesterol?
- Jakie są normy HDL?
- Za niski HDL
- Za wysoki HDL
- Jak poznać, że ma się nieprawidłowy poziom HDL?
- Co podnosi "dobry" cholesterol?
Czym jest "dobry" cholesterol?
"Dobrym" cholesterolem nazywana jest frakcja lipoprotein o wysokiej gęstości, czyli HDL (ang. High-Density Lipoprotein).
Lipoproteiny są kompleksami białkowymi, których zadanie polega na transporcie tłuszczu we krwi. To właśnie w takiej postaci produkowany w wątrobie cholesterol może przemieszczać się po całym organizmie. Cholesterol HDL zawiera dużo białka i stosunkowo mało tłuszczu - właśnie dlatego jest tak gęsty. Udowodniono, że pełni szereg prozdrowotnych funkcji, z których najważniejsza to zabezpieczanie ścian naczyń tętniczych i zmniejszanie ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.
Jakie są normy HDL?
Aby zbadać stężenie poszczególnych frakcji cholesterolu, wykonuje się badanie zwane lipidogramem. Normy zależą od płci i mogą nieznacznie się różnić w zależności od laboratorium. Podaje się je w mg/dl i mmol/l. W przybliżeniu wynoszą:
- u kobiet - stężenia cholesterolu HDL powinny być wyższe niż 50 mg/dl (1,3 mmol/l),
- u mężczyzn - cholesterol HDL powinien przekraczać 40 mg/dl (1,0 mmol/l).
Najkorzystniejszy jest wysoki poziom HDL przy jednocześnie niskim poziomie LDL nazywanego "złym" cholesterolem. Prawidłowy wynik HDL/LDL powinien wynosić 1:3-1:2
Zobacz również:
Lipidogram powinno się powtarzać profilaktycznie raz na trzy do pięciu lat u osób powyżej 25. roku życia lub co dwa lata, jeśli pacjent skończył 50 lat. Warto dodać, że badanie należy wykonywać częściej w przypadku, gdy występuje chociaż jeden z czynników ryzyka chorób układu krążenia, np. cukrzyca, nadciśnienie, palenie papierosów lub przebyty wcześniej zawał serca. Skierowanie na badanie może wystawić lekarz rodzinny.
Za niski HDL
Do obniżenia HDL może przyczynić się wiele czynników, z których najważniejsze to: dieta bogata w cukry proste i tłuszcze trans, palenie papierosów i picie alkoholu, nadwaga i otyłość, choroby nerek lub wątroby, niedoczynność tarczycy, niewystarczająca aktywność fizyczna, a także stosowanie niektórych leków (beta-blokerów, tiazydów, doustnych środków antykoncepcyjnych i hormonalnych oraz retinoidów). Niski poziom HDL może występować u osób ze skłonnością genetyczną do nieprawidłowości lipidowych, u kobiet po menopauzie i przejściowo na skutek infekcji i stanów zapalnych.
Osoby z niskim HDL, poza chorobami układu krążenia, są również narażone na działanie wolnych rodników, częstsze w porównaniu z populacją ogólną zakażenia, zaburzenia seksualne i neurologiczne oraz bezsenność i stany depresyjne.
Za wysoki HDL
Do przyczyn umiarkowanego wzrostu HDL należą m.in.: redukcja masy ciała, regularna aktywność fizyczna, rezygnacja z używek. Za znacznym podwyższeniem jego wartości stoją zwykle mutacje genetyczne enzymów odpowiadających za metabolizm poszczególnych frakcji lipoprotein. Takie mutacje nie dość, że nie wiążą się z objawami chorobowymi, to jeszcze uznaje się je za wydłużające życie, dlatego nie wymagają żadnego leczenia. Należy jednak pamiętać, by nie interpretować wyników badań na własną rękę, tylko zgłosić się do lekarza.
Jak poznać, że ma się nieprawidłowy poziom HDL?
Pacjent może nie być świadomy niskiego poziomu HDL w organizmie, dlatego że zaburzenia gospodarki lipidowej często nie dają jawnych objawów, tylko po cichu sprzyjają rozwojowi wielu patologii. Z tego powodu często nieprawidłowości zostają wykryte dopiero na podstawie lipidogramu.
Co podnosi "dobry" cholesterol?
Skoro już wiadomo, jak wiele istotnych działań wykazuje HDL, warto poznać sposoby na podwyższenie jego stężenia.
Przede wszystkim należy przestrzegać zasad zdrowego stylu życia, m.in. dbać o regularną aktywność fizyczną i prawidłową dietę bogatą w: błonnik, kwasy omega-3, tłuszcze roślinne, a nie zwierzęce i węglowodany złożone.
Bardzo duże znaczenie dla podwyższenia stężenia HDL mają także: zrezygnowanie z papierosów i alkoholu oraz leczenie chorób przewlekłych. Jeśli wymienione działania okażą się niewystarczające, należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ konieczna może być farmakoterapia.
Duże grono pacjentów dotkniętych nieprawidłowościami w profilu lipidowym decyduje się na przyjmowanie preparatów wspomagających pracę wątroby. Należy jednak pamiętać, by takie środki kupować wyłącznie po konsultacji ze specjalistą i ze sprawdzonych źródeł. Specyfiki o niejasnym pochodzeniu, od których aż roi się w internecie, pomimo zapewnień producentów, mogą nie tylko nie pomóc, ale i poważnie zaszkodzić.
CZYTAJ TAKŻE:
Siedem produktów, które podwyższają zły cholesterol
Skuteczne sposoby na obniżenie poziomu cholesterolu
Napoje, które obniżają cholesterol. Prawdopodobnie masz je w domu
