Badanie moczu - dlaczego jest takie ważne?

Badanie moczu to podstawowe badanie laboratoryjne, które analizuje dokładny skład naszego moczu. Wyróżnić można trzy rodzaje badania:

1. Badanie ogólne moczu - sprawdza podstawowe parametry (m.in. pH, białko, glukozę, erytrocyty, leukocyty) oraz barwę, przejrzystość, osad, zapach i ciężar właściwy.

2. Posiew moczu - sprawdza, czy dochodzi do wzrostu bakterii.

3. Zbiórka moczu (12 lub 24-godzinna) - sprawdza dzienną objętość moczu oraz to, czy dochodzi do wydalania takich substancji jak m.in. fosfor, wapń, potas, mocznik oraz kreatynina.

Badanie ogólne moczu powinno być wykonywane profilaktycznie raz w roku. Inne wskazania do badania ogólnego moczu to choroby układu moczowego, choroby nowotworowe, choroby nerek, wątroby, tarczycy, a także cukrzyca i nadciśnienie tętnicze. Posiew moczu zalecany może być w przypadku podejrzenia zakażenia dróg moczowych. Objawiać się to może np. pieczeniem miejsc intymnych, częstomoczem, bólem przy oddawaniu moczu lub uczuciem parcia na mocz. Z kolei dobowa (lub 12-godzinna) zbiórka moczu przydatna może być u pacjentów ze schorzeniami nerek, cukrzycą oraz niedoborami witaminowymi. Zdarza się również, że zbiórka moczu stosowana jest u pacjentów podczas chemioterapii.

Kobiety nie powinny badać moczu w trakcie menstruacji. Dzień przed badaniem należy pamiętać o odpowiedniej diecie. Złym pomysłem jest spożywanie produktów, które mogą zmienić naturalny kolor moczu. To błąd, który popełnia przed badaniem wielu pacjentów. Chodzi o takie produkty jak np. buraki, szparagi czy jagody. W przypadku przyjmowania konkretnych leków, należy wcześniej skonsultować się z lekarzem, który oceni, czy konieczne jest ich odstawienie przed badaniem. Zdarza się, że dzieje się tak w przypadku leków z fenazopirydyna, fenytoina lub witaminą B.

Mocz do badania ogólnego lub posiewu moczu, należy pobrać z samego rana. Trzeba pamiętać również, aby mocz pochodził z środkowego strumienia. Wcześniej należy zaopatrzyć się w specjalny pojemnik na mocz, który zakupić można w każdej aptece. Ważne jest, aby pojemnik z moczem dostarczyć do laboratorium możliwie jak najszybciej. Przyjmuje się, że czas ten nie powinien być dłuższy niż 2-3 godziny od pobrania moczu. W przypadku zbiórki moczu konieczne jest zaopatrzenie się w 2-3 litrowy pojemnik, który pozwoli na zmierzenie dziennej dziennej (lub 12-godzinnej) objętości moczu. Zbiórka moczu przebiega według prostej zasady. Pierwszy mocz oddawany jest przez pacjenta do toalety. Następne zaś do opisywanego już pojemnika. Po upływanie określonego czasu należy odnotować zebraną ilość moczu, a następnie odlać z niej około 50-60 ml i zanieść do laboratorium.

Badanie ogólne moczu daje wgląd na cechy fizyczne, biochemiczne oraz morfologiczne moczu. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje na temat wyników i norm, które pomogą zinterpretować uzyskane wyniki.

Barwa moczu: od przeźroczystego do ciemnożółtego

Przejrzystość moczu: przejrzysty

Ciężar właściwy (gęstość względna): 1,005-1,030

pH: 4,6-8,0

Białko: nieobecne w moczu

Glukoza: nieobecne w moczu

Ciała ketonowe: nieobecne w moczu

Barwniki żółciowe: nieobecne w moczu

Leukocyty: maksymalnie 4-5 leukocytów w polu widzenia

Erytrocyty: maksymalnie 3-5 krwinek w polu widzenia

Wałeczki: nieobecne w moczu

Ciała ketonowe: nieobecne w moczu

Posiew moczu - jak zostało już napisane - ma na celu wykrycie obecności grzybów. U chorych wystąpić mogą m.in. Candida, Blastomyces, Histoplasma, Cryptococcus, Aspergillus i Coccidioide. Z kolei podczas dobowej zbiórki moczu objętość moczu powinna wahać się między 1,5 a 2,5 litra. Mocz powinien mieć odczyn obojętny lub zasadowy, bez obecności glukozy i białka. 

Aleksandra Chruścielewska

Zobacz także:

Kłębuszkowe zapalenie nerek - problem, który możesz zaobserwować w toalecie