Lekarka: Zanim zaczniesz ćwiczyć, zrób jedną rzecz. Ochronisz zdrowie lub życie

Sportowiec to osoba, która regularnie uprawia sport. Na podstawie intensywności i częstotliwości treningów, sportowców możemy podzielić na dwie kategorie - sportowców rekreacyjnych i sportowców wyczynowych (zawodowych).

Sportowiec rekreacyjny uczestniczy w treningach minimum 2 razy w tygodniu po 1,5h lub 5 razy w tygodniu po pól godziny. Biorąc w nich udział, nie przekracza możliwości fizycznych swojego organizmu oraz trenuje dla zaspokojenia własnych potrzeb towarzyskich, osiągnięcia przyjemności i poprawy jakości życia.

Sportowiec wyczynowy (zawodowy) trenuje regularnie, a treningi opierają się na przemyślanym planie treningowym i dietetycznym. Celem treningów jest osiąganie wyznaczonych poprzeczek i najlepszych wyników, uczestnictwo w zawodach oraz pokonywanie własnych ograniczeń. Sportowiec wyczynowy znajduje się pod opieką profesjonalnych szkoleniowców oraz lekarza medycyny sportowej.

Już nawet dziecko, ale także nastolatek czy osoba dorosła, która chce uczestniczyć w formalnie organizowanych zawodach sportowych, musi poddać się pewnym procedurom medycznym, które oceniają jej stan zdrowia. Aby uzyskać "zdolność" do uczestnictwa w zawodach musi zostać przeprowadzone ogólne badanie lekarskie wraz z oceną stanu uzębienia i oceną ostrości wzroku, badanie ortopedyczne, badanie elektrokardiograficzne (EKG), pomiary antropometryczne (masa ciała, wzrost), badanie morfologii krwi, oznaczenie stężenia glukozy we krwi, badanie ogólne moczu, badanie spirometryczne oraz konsultacja neurologiczna. 

Celem tych procedur jest wykluczenie sportu z czynników ryzyka zagrażających zdrowiu i życiu osoby badanej. Prawidłowe wyniki badań umożliwiają otrzymanie zaświadczenia o zdolności do uprawiania sportu i uczestnictwa w zawodach sportowych.

- Poza podstawowymi badaniami krwi, które wykonuje się w celu uzyskania orzeczenia lekarskiego, sportowcy regularnie podlegają innym badaniom laboratoryjnym. Sport, szczególnie wyczynowy powoduje bardzo istotne zmiany w organizmie, które wymagają okresowego monitorowania - komentuje dr Beata Skowron, konsultantka ds. informacji medycznej w Laboratoriach Medycznych DIAGNOSTYKA.  

- Przykładowo po maratonie, po 24 godzinach odpoczynku we krwi nadal podniesione pozostają poziomy kreatyniny, kwasu moczowego i enzymu wątrobowego ALT. Obniżone wartości obserwuje się z kolei dla parametrów czerwonokrwinkowych - MCV (objętość krwinek czerwonych) i RBC (ilość krwinek czerwonych). Po zawodach typu triathlon, polegających na pływaniu (3,8km), jeździe na rowerze (180km) i bieganiu (42km) większość analizowanych parametrów w badaniach laboratoryjnych (np. CRP - marker stanu zapalnego, CK - kinaza keratynowa, mioglobina) stabilizuje się dopiero po trzech tygodniach wypoczynku. Warto o tym pamiętać - przypomina specjalistka diagnostyki laboratoryjnej.

Monitorowanie sportowca za pomocą badań laboratoryjnych jest bardzo istotnym, właściwym i odpowiedzialnym podejściem do jego zdrowia, a badania należy dostosować do typu i częstotliwości wysiłku, wieku i innych parametrów indywidualnych. Inny zestaw proponujemy osobom uprawiającym sporty siłowe, inny wytrzymałościowe (biegi, jazda na rowerze), a monitorowanie zdrowia przy każdym uprawianiu sportu pozwalają na ogólną ocenę stanu zdrowia przed rozpoczęciem treningów.

Tak jak sportowiec sportowcowi nierówny, nierówne są także dyscypliny sportowe. Jedne kształtują siłę i sylwetkę, drugie zwiększają wytrzymałość i wydolność organizmu. 

Trening siłowy ma na celu zwiększenie siły sportowca i kształtowanie jego sylwetki. Jest typem treningu beztlenowego, w którym stopniowo obciąża się kolejne partie mięśni. Przykładem ćwiczeń w treningu siłowym są: przysiady, podciąganie na drążku, podnoszenie ciężarów.  W treningu siłowym charakterystyczny jest wzrost stężenia testosteronu i kortyzolu we krwi.

Trening wytrzymałościowy jest typem treningu tlenowego, znany jest również pod nazwą trening cardio. Poprawia wydajność i wytrzymałość organizmu, charakterystyczny dla niego jest brak zmian w stężeniu testosteronu i kortyzolu we krwi, ewentualnie dochodzi do spadku stężenia wymienionych hormonów. Przykładem ćwiczeń w treningu wytrzymałościowym są: pływanie, bieganie, jazda na rowerze.

Dla ułatwienia badania w pakietach dla sportowców są podzielone według tematyki (trening cardio, trening siłowy), wieku, płci i potrzeb specjalnych - nie ma konieczności samodzielnego ich komponowania.

Każdy rodzaj treningu prowadzi do uwolnienia hormonów szczęścia. W trakcie treningu oraz po jego zakończeniu obserwuje się wyrzut dopaminy, prolaktyny i serotoniny, a poczucie zadowolenia osiągane przez sportowca nosi nawet nazwę "euforii biegacza". Przyglądając się różnicom między sportowcami i treningami, wybór rodzaju badań krwi dla sportowca nie wydaje się oczywisty.

Każdy z nas zna sentencję "ruch to zdrowie". Nawet niewielka aktywność fizyczna ma ogromne znaczenie dla utrzymania sprawności naszych układów i narządów. Ruch reguluje pracę naszego serca oraz ciśnienie krwi, zapobiega chorobom układu krążenia, przyspiesza metabolizm tłuszczy, obniżając tym samym ryzyko wystąpienia incydentów sercowo - naczyniowych, w tym zawału serca. 

Ćwiczenia obniżają poziom glukozy, poprawiają insulinowrażliwość, pozytywnie wpływają na masę ciała i ilość zgromadzonej tkanki tłuszczowej. Znając same pozytywne skutki aktywności fizycznej, nie należy jednak zaprzestać monitorowania pracy naszego organizmy. Pamiętajmy, że profilaktyczne badania laboratoryjne to bardzo odpowiedzialne podejście do naszego zdrowia, a ich wykonywanie pozwala na reagowanie na ewentualne nieprawidłowości, które na wczesnym etapie mogą nie dawać żadnych dolegliwości. Ze względu na wzajemne zależności występujące między zawartymi w pakietach badaniami, uzyskane wyniki należy skonsultować z lekarzem. 

CZYTAJ TAKŻE:

Sprawdź, czy masz zdrowe serce. Zrób test schodów

By mieć zdrowe serce, zasypiaj między godziną 22 a 23

Dbaj o zdrowie w stylu slow. Pięć pomysłów na to, jak odpuścić i być zdrowszym