RBC, HGB, WBC w morfologii krwi. Co oznaczają? Jak interpretować wyniki?

Morfologia krwi to badanie laboratoryjne, które ocenia różne składniki krwi pod mikroskopem. Badanie to obejmuje analizę komórek krwi, takich jak czerwone krwinki (erytrocyty), białe krwinki (leukocyty) i płytki krwi (trombocyty).

Podstawowym celem badania krwi jest ocena morfologii oraz liczby i proporcji poszczególnych typów komórek krwi. To ważne badanie diagnostyczne, które może dostarczyć informacji na temat wielu stanów zdrowotnych, takich jak niedokrwistość, infekcje, choroby krwi, zaburzenia krzepnięcia krwi i inne.

Główne parametry morfologii krwi:

• hematokryt (HCT),
• erytrocyty (RBC),
• hemoglobina (HGB, HB),
• krwinki białe (WBC),
• bazofile (BASO),
• eozynofile (EOS),
• neutrofile (NEUT),
• limfocyty (LYMPH),
• monocyty (MONO),
• trombocyty (PLT),
• rozkład objętości krwinek czerwonych (RDW),
• średnia objętość krwinek czerwonych (MCV),
• średnia zawartość hemoglobiny (MCH),
• średnie stężenie hemoglobiny (MCHC).

Erytrocyty, czyli krwinki czerwone, transportują tlen do wszystkich komórek i tkanek organizmu. Jest to możliwe dzięki zawartemu w nich białku - hemoglobinie. Morfologia pozwala z dużą dokładnością określić to, w jakiej kondycji są nasze krwinki czerwone. Służą temu następujące parametry:

• RBC (red blood count) - określa liczbę krwinek czerwonych w jednym mikrolitrze krwi. Do zwiększenia liczby krwinek czerwonych dochodzi w przebiegu czerwienicy prawdziwej, a także w przypadku odwodnienia. Obniżenie tego parametru może świadczyć o obecności aktywnego krwawienia, np. w przypadku krwotoku po urazach, w nowotworach przewodu pokarmowego lub krwawienia z wrzodów żołądka. Normy RBC dla kobiet to: 4,2-5,4 x 10¹²/l, dla mężczyzn: 4,7-6,1 x 10¹²/l; 
• HGB - jest miarą stężenia hemoglobiny w jednostce objętości krwi. Do zmniejszenia jej stężenia dochodzi w niedokrwistości i krwawieniach, natomiast wzrost jest charakterystyczny dla czerwienicy prawdziwej i odwodnienia. Normy HGB dla kobiet: 11,5-16,0 g/dl (7,2-10,0 mmol/l), dla mężczyzn: 12,5-18,0 g/dl (7,8-11,3 mmol/l); 
• MCV - średnia objętość krwinki czerwonej. Służy głównie do różnicowania przyczyny niedokrwistości. Obniżone wartości świadczą o niedokrwistości mikrocytarnej, spowodowanej zazwyczaj niedoborem żelaza, natomiast podwyższenie tego parametru przemawia za rozpoznaniem niedokrwistości makrocytarnej, której przyczyną jest niedobór witaminy B12. Normy MCV dla kobiet: 81-99 fl, dla mężczyzn: 80-94 fl; 
• MCH - średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej. Parametr ten ulega obniżeniu w niedokrwistościach. Norma MCH: 27-31 pg.
  

Leukocyty, czyli krwinki białe, pełnią niezwykle istotne funkcje w organizmie człowieka. Do najważniejszych z nich należy ochrona przed zakażeniami bakteryjnymi i pasożytniczymi, a także udział w reakcjach zapalnych. W morfologii podstawowymi parametrami do oceny krwinek białych są:

• WBC - liczba krwinek białych w jednostce objętości krwi. Wzrost tego parametru świadczy zazwyczaj o toczącym się zakażeniu bakteryjnym. Występuje także w przebiegu białaczek. Spadek obserwuje się w wielu chorobach autoimmunologicznych, uszkodzeniach szpiku czy w przypadku terapii niektórymi lekami (na przykład przeciwnowotworowymi i antybiotykoterapii). Norma WBC: 4,0-10,8 x 10⁹/l;
• NEUT - liczba neutrofili we krwi. Wzrost jest charakterystyczny dla zakażeń bakteryjnych, natomiast spadek może wystąpić w zaburzeniach funkcji szpiku kostnego lub w wyniku nadmiernego niszczenia neutrofili w tkankach. Norma NEUT: 1,8-7,7 x 10⁹/l. 
• LYMPH - liczba limfocytów we krwi. zrasta w zakażeniach bakteryjnych i niektórych białaczkach, natomiast spadek występuje w przypadku niedożywienia i AIDS. Norma LYMPH: 1,0-4,5 x 10⁹/l; 
• MONO - liczba monocytów. Wzrost parametru obserwuje się w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych, natomiast spadek występuje często podczas terapii glikokortykosteroidami. Norma MONO: 0-0,8 x 109/l; 
• EOS - liczba eozynofili. Wzrost zachodzi w przypadku zakażeń pasożytniczych, chorobach alergicznych i nowotworach, w szczególności szpiku kostnego. Norma EOS: 0-0,45 x 10⁹/l; 
• BASO - liczba i procent bazofili. Norma BASO: 0-0,2 x 10⁹/l. 

Bez płytek krwi niemożliwe byłoby zatamowanie krwawienia nawet po najdrobniejszych skaleczeniach. Pełnią one bowiem niezwykle istotną rolę w procesie krzepnięcia krwi - uczestniczą w tworzeniu się skrzepu i wydzielają serotoninę obkurczającą naczynia krwionośne.

Najważniejszym parametrem do oceny płytek krwi jest PLT, określający liczbę płytek w jednostce objętości krwi. Zbyt duża ich liczba świadczy o nadpłytkowości, która może być spowodowana m.in. toczącym się procesem zapalnym w organizmie lub rozrostem nowotworowym szpiku - mówimy wtedy o tzw. nadpłytkowości samoistnej. Spadek liczby płytek krwi może być spowodowany zaburzonym ich wytwarzaniem w szpiku kostnym, procesem autoimmunologicznym lub też mikroangiopatiami zakrzepowymi. Norma PLT wynosi  130-450 x 10⁹/l. 

Morfologia krwi jest bardzo prostym i szybkim badaniem, który przekazuje wiele istotnych klinicznie informacji odnośnie stanu naszego zdrowia. Dlatego warto ją wykonywać regularnie, co najmniej raz w roku. Jest także jednym z pierwszych badań zlecanych przez lekarzy w przypadku wystąpienia objawów chorób przewlekłych, służy także do monitorowania skuteczności ich leczenia.

Zobacz także: 

Wszystko, co musisz wiedzieć o próbach wątrobowych

Morfologia krwi: Kiedy warto ją wykonać?

Jak często trzeba badać krew?