Jak przygotować próbkę do badania kału? Kilka zasad jest kluczowych

Badanie kału wykonaj podczas normalnej diety - nie w okresie głodzenia lub spożywania obfitych posiłków.

Kolejna ważna rzecz - zaopatrz się w jednorazowy pojemnik na kał dostępny w aptekach. Dobrze zakupić co najmniej dwa, a najlepiej więcej pojemników. Najczęściej jednorazowa analiza jest niewystarczająca, czasami kał pobieramy trzy dni pod rząd, czasami trzykrotnie, ale w odstępach trzydniowych. Przy podejrzeniu giardiozy lub amebozy kał powinien być pobierany nawet sześciokrotnie w okresie 14 dni. 

Kał do badań parazytologicznych powinien być pobierany trzykrotnie w okresie 10 dni, w odstępach 2-3-dniowych. A po powrocie z obszarów tropikalnych kał powinien być pobierany nawet czterokrotnie. W badaniu na obecność jaj pasożytów w kale zaleca się pobieranie trzech próbek w okresie 10 dni w odstępach 2-3 dniowych. W przypadku owsicy, nawet po otrzymaniu wyniku ujemnego, badanie należy powtarzać trzykrotnie w odstępach 3-5 dniowych. Jak widzisz, wszystko zależy od celu badania.

Poza tym warto dopytać lekarza albo farmaceuty w aptece, co zakupić do konkretnego badania. W przypadku pobrania kału na nosicielstwo należy zaopatrzyć się w pojemnik na kał z podłożem transportowym, np. w przypadku badań w kierunku Salmonella i Shigella trzeba nabyć trzy tzw. wymazówki na podłożu żelowym.

Generalnie kał powinien być pobierany przed rozpoczęciem leczenia lub po upływie 1-3 tygodni po zakończeniu stosowania leków, chyba że terapia antybiotykowa nie przynosi efektu i lekarz zalecił badanie w trakcie leczenia. Również przed badaniem parazytologicznym najlepiej pobierać próbkę kału przed rozpoczęciem leczenia, ponieważ wiele leków utrudnia rozpoznawanie inwazji przewodu pokarmowego (np. związki baru, bizmutu, leki przeciwgorączkowe i antybiotyki). Jeśli leki były stosowane, próbki kału należy pobierać po tygodniu od zakończenia kuracji, a w przypadku antybiotyków po upływie dwóch tygodni.

Kolejna zasada dotyczy sposobu pobierania próbek kału. Należy materiał do badania pobierać z różnych miejsc tej samej porcji kału. Ostateczna wielkość próbki najczęściej zbliżona jest do wielkości orzecha włoskiego, niektórzy podają wielkość orzecha laskowego, a jeszcze inni zalecają wielkość ziarna ryżu. W przypadku badań w kierunku pasożytów jelitowych ilość wynosi ok. 1/3 pojemnika. W przypadku badania w kierunku rota/adenowirusów i norowirusów oraz antygenu GDH i toksyny a i b clostridium difficile nie jest wskazane badanie stolca uformowanego. Jako że stanom tym towarzyszy biegunka, pobieraj wówczas kał w ilości 2-3 ml.

Kał nie powinien mieć kontaktu z wodą, moczem lub detergentami. Zatem pamiętaj o opróżnieniu pęcherza przed pobieraniem kału. W przypadku badania na krew utajoną nie pobieraj materiału w okresie okołomenstruacyjnym i w trakcie miesiączki. Jest jedna istotna różnica w przygotowaniu się do badania moczu i kału. Otóż przed pobraniem moczu zaleca się umycie stosownych okolic, zaś w przypadku pobierania kału nie. Materiał należy pobierać rano przed wykonaniem wszelkich czynności higieniczno-fizjologicznych.

Jeśli kał pobieramy celem wykluczenia bądź potwierdzenia obecności pasożytów, pobierając próbkę należy zwracać uwagę na obecność w stolcu członów tasiemca, dojrzałych postaci glisty ludzkiej, włosogłówki, owsików bądź innych podejrzanych struktur mogących być fragmentami ich ciała. Generalnie warto do próbki załączać elementy kału odbiegające od normy, np. śluz, krew, ropę, wszystko co wizualnie budzi twój niepokój.

Próbkę zabezpiecz (zamknij, opisz imieniem i nazwiskiem, zapakuj dodatkowo do foliowego woreczka) i dostarcz do laboratorium albo punktu pobrań.

Ogólne zasady dostarczenia próbki do punktu analiz są następujące: jeżeli materiał będzie dostarczony do laboratorium w ciągu 2-3 godzin od pobrania, wówczas przechowuj i transportuj w temperaturze pokojowej. Gdy to nie jest możliwe, materiał przechowuj w temperaturze 2-8 st. C i dostarcz w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od pobrania. Jeśli konieczny będzie dłuższy transport - kał pobierz na podłoże transportowe i dostarcz do laboratorium, utrzymując temperaturę pokojową do 72 godzin od pobrania. 

W przypadku badań mikrobiologicznych ostatnia opcja nie powinna być wykorzystywana. Poza tym warto mieć na uwadze, że największa wykrywalność wirusów w kale od wystąpienia objawów dla adenowirusów wynosi 3-13 dni, dla norowirusów 25-72 godziny, a dla rotawirusów 3-5 dni. W przypadku badania kału na pasożyty dopuszczalne jest przechowywanie próbki w temperaturze chłodziarki (2-8 st. C) przez okres do 24 godzin.

W przypadku badania do celów sanitarno-epidemiologicznych pobierałeś trzy porcje kału, z trzech różnych wypróżnień, w ciągu trzech kolejnych dni. Jednak  transport materiału można realizować według jednego z dwóch poniższych schematów:

1. Próbki kału z kolejnych 2 dni mogą być dostarczone jednocześnie, nie później niż w ciągu 48 godzin od pobrania pierwszej próbki, zaś trzecia próbka musi być pobrana i dostarczona w kolejnym dniu. Próbki do momentu dostarczenia do laboratorium należy przechowywać w warunkach chłodniczych. Pamiętaj, ostatni pobrany materiał musi być dostarczony tak, by nie przekroczyć 72 godzin od pierwszego pobrania.

2. W przypadku braku możliwości pobierania próbek codziennie możliwe jest pobranie i dostarczenie wymazów z kału w pojedynczych dniach, jednakże pobranie kolejnych próbek musi mieć miejsce w okresie czasu nie dłuższym niż 7 dni od daty przekazania pierwszej próbki.

CZYTAJ TAKŻE: 

Niebezpieczny nowotwór może być dziedziczny. Poznaj wczesne objawy

Markery nowotworowe. Jakie badania warto wykonać?

Jeden wskaźnik z moczu ujawni cukrzycę lub chore nerki. Zrób test w domu