Lista badań z "profilu przedoperacyjnego". Chronią przed powikłaniami i zakażeniem po zabiegu

Pytanie, które nasuwać się może na samym początku, to pytanie o przyczynę wykonywania badań przed operacją: dlaczego lekarz musi posiadać wyniki naszych badań przed planowanym zabiegiem? 

Pakiet badań, które zlecane są do wykonania przed zabiegiem nazywa się czasami profilem przedoperacyjnym. Jest to kilkanaście niezbędnych oznaczeń z krwi i badań dodatkowych, np. obrazowych, które zlecone zostają każdemu pacjentowi w ramach przygotowania do zabiegu. Wyniki tych badań posłużą medykom do oceny naszego ogólnego stanu zdrowia oraz oszacowania potencjalnego ryzyka podczas operacji.

Badania w profilu przedoperacyjnym dobrane są tak, aby ocenić ryzyko komplikacji ze strony najważniejszych narządów, takich jak serce, wątroba czy nerki, a także oszacować ryzyko zaburzeń krzepnięcia, a co za tym idzie - krwotoku. Dzięki specjalnie dobranym badaniom lekarz otrzymuje informacje o potencjalnych komplikacjach ze strony układów i narządów w naszym ciele i dzięki temu może lepiej przygotować się do operacji, znając nasz przypadek jako pacjenta.

Podstawą profilu przedoperacyjnego jest morfologia krwi obwodowej i oznaczenie parametrów stanu zapalnego: OB oraz stężenia CRP. Morfologia to jedno z podstawowych badań krwi, które rzuca światło na takie kwestie jak krzepnięcie krwi, potencjał krwawienia, zaburzenia odporności, zaburzenia w liczbie elementów morfotycznych krwi (krwinek i płytek krwi), czy nasz ogólny stan zdrowia. Dzięki zwykłej morfologii możemy również wykryć potencjalne choroby, będące przeciwwskazaniem do operacji.

Podobnie rzecz ma się z oznaczeniem opadu Biernackiego - OB - i białka C-reaktywnego, które pozwalają wykryć toczący się w organizmie stan zapalny, mogący wymagać leczenia i będący przeciwwskazaniem do operacji.

Przyczyna oznaczenia grupy krwi wiąże się z koniecznością ustalenia, jakiej grupy krew pacjent może przyjąć, gdyby wystąpiła taka konieczność (ubytek dużej ilości krwi podczas zabiegu lub krwawienie). Krew musi być zgodna w układzie AB0 oraz w układzie Rh, czasem konieczne jest oznaczenie innych układów grupowych krwi. Niezgodność na linii dawca - biorca krwi stanowi poważne zagrożenie zdrowia, a nawet życia, dlatego należy być przygotowanym na każdą ewentualność.

Aby przeprowadzić bezpieczny zabieg operacyjny, personel medyczny musi wiedzieć, czy pacjent choruje na niektóre choroby zakaźne, które wymagają od personelu szczególnej ostrożności, dlatego przed operacją niezbędne jest oznaczenie przeciwciał WZW B i WZW C, a także przeciwko HIV. Czasem lekarze zlecają oznaczenie antygenów tych chorób wirusowych, na przykład antygen HbS, którego obecność związana jest z zachorowaniem na WZW B.

Lekarz wymaga od pacjenta oznaczenia tzw. czasów krzepnięcia, czyli wskaźników czasu krzepnięcia krwi. Należą do nich APTT i PT (wymiennie z INR, który stanowi standaryzację oznaczenia czasu PT). Czasy krzepnięcia krwi dają lekarzowi wiedzę na temat tego, czy nasza krew krzepnie szybciej, czy wolniej, a co za tym idzie, czy grożą nam krwotoki lub nadkrzepliwość krwi podczas zabiegu. Ponadto, czasy krzepnięcia, jeśli nie mieszczą się w zakresach wartości referencyjnych, pozwalają podejrzewać niektóre choroby, np. trombofilię, hemofilię, które mogą czasem stanowić przeciwwskazanie do operacji.

W skład elektrolitów wchodzi oznaczenie sodu, potasu, chlorków, magnezu, wapnia i fosforanów. Odpowiedni poziom elektrolitów niezbędny jest dla prawidłowej pracy mięśnia sercowego, a także mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych. Nieprawidłowości w badaniu elektrolitów mogą pozwolić na ocenę ryzyka zaburzeń rytmu pracy serca, co jest bardzo istotnym faktorem podczas operacji.

Kreatynina pozwala ocenić stan naszych nerek, których prawidłowa praca niezbędna jest do funkcjonowania całego organizmu. Na podstawie oceny kreatyniny wnioskuje się o wydolności bądź niewydolności nerek, co może być istotnym czynnikiem, decydującym o możliwości wykonania zabiegu.

Glukoza oznaczana jest po to, aby wykluczyć lub potwierdzić u pacjenta zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca czy hipoglikemia reaktywna, a także - w przypadku pacjentów leczonych - ocenić,  czy działa zastosowane leczenie i wykonanie zabiegu będzie bezpieczne.

Przed zabiegiem niezbędne jest wykonanie badań na nosicielstwo gronkowca złocistego z nosa, czasem również na nosicielstwo patogenów alarmowych - bakterii o wysokim stopniu oporności na antybiotyki - z odbytu. Wymazy te wykonuje się ze względu na bezpieczeństwo pacjenta jak i potencjalnych pacjentów, którzy będą razem z nim na sali. Badania te mają na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się opornych bakterii w środowisku szpitala i w organizmie pacjenta.

Przed większością operacji niezbędna jest konsultacja anestezjologa, który zbada nas, osłucha, oceni tętno, ciśnienie, pracę serca i inne możliwości naszego organizmu. Niekiedy niezbędne są również dodatkowe badania obrazowe, na które kieruje lekarz prowadzący, np. RTG czy tomografia komputerowa.

Tak przygotowani, z wynikami badań w ręce, możemy mieć pewność, że zrobiliśmy wszystko, co mogliśmy, aby zabieg przebiegł pomyślnie i bez komplikacji.

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/165439,przedoperacyjna-ocena-stanu-chorego

CZYTAJ TAKŻE:

Do tego prowadzi niedobór elektrolitów. Jonogram to badanie, które dużo powie o twoim zdrowiu

Pytania o badania. Kiedy należy oznaczyć poziom bilirubiny?

Jest lepszym badaniem niż OB i CRP. O czym świadczy wysoka prokalcytonina?