Pytania o badania. Kiedy należy oznaczyć poziom bilirubiny?
W cyklu "Pytania o badania" prezentujemy najczęściej zadawane pytania dotyczące badań laboratoryjnych, tego, kiedy powinno się je robić, jak się do nich przygotować, co mogą wykazać i jak zrozumieć swoje wyniki. Rozwiewamy wątpliwości pacjentów i rozprawiamy się z powszechnymi mitami. Dziś odpowiadamy na kolejne pytania - pytania dotyczące badania poziomu bilirubiny. Kiedy należy je wykonać i o czym może świadczyć jej podniesiony poziom? Wyjaśnia Aleksandra Filec - analityk medyczny w pracowni mikrobiologii i biotechnolog.
Bilirubina jest żółtym barwnikiem, który jest produktem rozpadu hemoglobiny obecnej w erytrocytach.
Erytrocyty zawierają hemoglobinę - czerwony barwnik, który posiada zdolność przyłączania tlenu, dzięki czemu dociera on do wszystkich komórek ciała. Kiedy erytrocyt ulega uszkodzeniu bądź kończy się jego czas życia (ok. 2-3 miesiące), rozpada się, w wyniku czego zostaje po nim hemoglobina. Hemoglobina przekształca się do bilirubiny w ciągu reakcji enzymatycznych.
Bilirubina występuje naturalnie we krwi, a także m.in. w miąższu wątroby, w żółci i w kale. Większość rozkładu hemoglobiny, a co za tym idzie - powstawania bilirubiny - odbywa się w wątrobie, skąd bilirubina wypuszczana jest do krwi. Tam łączy się z albuminą i powstaje bilirubina wolna (niesprzężona), która następnie trafia do wątroby i ulega sprzęganiu z kwasem glukuronowym. W ten sposób powstaje bilirubina pośrednia (sprzężona). Z wątroby jest wydzielana do dróg żółciowych, stamtąd do dwunastnicy. Wydalana jest z jelit wraz z kałem, któremu nadaje barwę.
Sprzęganie i wydalanie bilirubiny to bardzo ważne procesy, ponieważ bilirubina w dużej ilości jest toksyczna, m.in. dla układu nerwowego.
Oznaczenie stężenia bilirubiny ma miejsce w podejrzeniu:
- chorób wątroby,
- cholestazy (zatrzymanego odpływu żółci),
- choroby hemolitycznej (polegającej na rozpadzie erytrocytów w naczyniach krwionośnych),
- żółtaczki noworodków.
Oznaczanie poziomu bilirubiny we krwi informuje o tym, w jakim czasie i w jakiej liczbie dochodzi do rozpadu erytrocytów, a także, czy jej metabolizm przebiega prawidłowo (tym samym - czy wątroba funkcjonuje poprawnie).
Prawidłowe stężenie bilirubiny we krwi wynosi od 0,2 do 1,1 mg/dl. Badanie stężenia bilirubiny powinno odbywać się na czczo. W zależności od tego, jaka jest przyczyna hiperbilirubinemii (podwyższonego stężenia bilirubiny we krwi), dominować będzie jedna z frakcji bilirubiny - wolna bądź pośrednia.
Na podstawie oznaczenia tych frakcji możemy ustalić, czy przyczyna hiperbilirubinemii jest przedwątrobowa (np. rozpad erytrocytów), wątrobowa (np. uszkodzenie wątroby) czy pozawątrobowa (np. zastój żółci). Pomocnicze w tym badaniu są inne oznaczenia, np. morfologia czy enzymy wątrobowe.
Należy pamiętać, że jeśli u dorosłego obserwujemy żółtaczkę, oznacza to, że stężenie bilirubiny przekroczyło wartość 2,5 mg/dl i jest to stan niebezpieczny, który niezwłocznie trzeba zdiagnozować.
CZYTAJ TAKŻE:
Na te badania przyjdź na czczo, a na te po śniadaniu. Zależy od tego wiarygodność wyników
Podstawowe badanie, gdy ciągle jesteś zmęczony. Powie wiele o twoim zdrowiu
Co lipaza może powiedzieć o stanie trzustki? Taki wynik to znak ostrzegawczy
