Jedno badanie oceni stan narządów, kości i żył. Niezastąpione w wykrywaniu guzów i zmian

W zależności od tego, czy w trakcie badania podaje się kontrast, wyróżnia się tomografię z kontrastem lub bez. Kontrast umożliwia lepsze uwidocznienie większych naczyń oraz patologicznych zmian naczyniowych (m.in. zatorów bądź wylewów). Z kolei ze względu na badaną okolicę wyróżnia się tomografię:

• głowy i szyi;
• kończyn górnych;
• kończyn dolnych;
• klatki piersiowej;
• jamy brzusznej;
• miednicy mniejszej.

Ponadto dosyć nową metodą jest również tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości (HRCT), stosowana do obrazowania struktur klatki piersiowej. Jest wykonywana głównie u pacjentów z podejrzeniem choroby płuc lub śródpiersia. Pozwala dokładniej niż standardowa tomografia komputerowa zobrazować strukturę miąższu płuc oraz ewentualne patologie.

Tomografia komputerowa jest jednym z najczęściej wykonywanych badań obrazowych na całym świecie. Wynika to z faktu, że badanie samo w sobie jest szybkie i zupełnie bezbolesne dla pacjenta, natomiast może wnieść wiele cennych informacji o stanie zdrowia. Badanie tomografem wykorzystuje się m.in. w celu obrazowania:

• urazów czaszki i mózgu, a także do wykluczenia krwotoku do mózgu;
• guzów łagodnych i złośliwych;
• chorób narządów jamy brzusznej: zmian w wątrobie, trzustce, śledzionie, zatorów naczyń krezkowych, uchyłkowatości jelita grubego i innych;
• chorób układu kostno-stawowego: złamań kości, żeber, zmian zwyrodnieniowych stawów, urazów wewnątrzstawowych;
• chorób płuc i śródpiersia: odmy, płynu w jamie opłucnej, nowotworów płuc i śródpiersia;
• dużych naczyń, obecności lub braku zmian miażdżycowych w ich obrębie.

Specyficznym typem tomografii jest traumascan, czyli tomografia całego ciała. Wykonuje się ją u pacjentów m.in. po wypadkach komunikacyjnych, z podejrzeniem urazów wielonarządowych.

Badanie tomografem wykonuje się w celu wyjaśnienia objawów doświadczanych przez pacjenta. Wskazaniem do wykonania tomografii komputerowej są m.in.:

• utrzymujące się silne bóle głowy, w szczególności jeśli towarzyszą im nudności, wymioty, zaburzenia widzenia, problemy z równowagą;
• utrata przytomności, nagłe pojawienie się objawów neurologicznych (np. paraliżu kończyn, trudności z utrzymaniem równowagi, opadnięcie kącika ust), mogących sugerować udar mózgu;
• objawy ostrego brzucha, m.in. silny ból w jamie brzusznej, nudności, wymioty, wzmożone napięcie powłok brzucha, zatrzymanie gazów i stolca, gorączka;
• niewyjaśniona niedokrwistość;
• duszność, utrzymujący się kaszel, objawy zapalenia płuc i inne symptomy ze strony układu oddechowego;
• podejrzenie nowotworu złośliwego.

Badanie tomografii komputerowej zazwyczaj nie wymaga specjalnego przygotowania. Wyjątkiem jest jednak badanie z użyciem kontrastu, przed którym należy przestrzegać ściśle określonych zasad:

• należy wykonać badanie poziomu kreatyniny w okresie poprzedzającym badanie wyznaczonym przez lekarza (w dniu tomografii nie może być ono starsze niż 30 dni);
• osoby chorujące na cukrzycę przyjmujące preparaty z metforminą powinny, po konsultacji z lekarzem, odstawić lek na 24 przed badaniem i dobę po badaniu. W tym czasie należy stosować terapię zastępczą wyznaczoną przez lekarza prowadzącego;
• w dniu poprzedzającym badanie należy wypić 1-2 litry płynów, a w dniu badania nie należy powstrzymywać się od picia wody;
• w dniu badania należy zażyć przyjmowane na stałe leki i pozostać na czczo;
• jeśli badanie odbywa się w godzinach popołudniowych, skonsultuj się z lekarzem, czy możesz rano zjeść lekkie śniadanie.

Na badanie należy przynieść wszystkie niezbędne dokumenty (m.in. dowód tożsamości, skierowanie na badanie), a także całą wcześniejszą dokumentację medyczną z wynikami dotychczasowych badań. W przypadku badania z kontrastem trzeba również okazać aktualne oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi.

Badanie tomografem komputerowym trwa zazwyczaj maksymalnie kilka minut. Pacjent po badaniu bez użycia kontrastu może praktycznie od razu wrócić do domu i swoich codziennych aktywności. Z kolei osoby, którym podano kontrast, podlegają 30-minutowej obserwacji. Jeżeli w jej trakcie nie pojawiły się objawy reakcji na środek kontrastowy, usuwa się dostęp dożylny i pacjent jest zwalniany do domu. Przed wyjściem dostaje od zespołu zalecenia, aby m.in. pić minimum 1-1,5 litra wody dziennie przez tydzień po badaniu. Na wyniki najczęściej czeka się od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od placówki, w której tomografia została zrobiona.

Źródła: A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna 2023.

CZYTAJ TAKŻE: 

Kto nie może korzystać z rezonansu magnetycznego? Poważne konsekwencjeW takich sytuacjach lekarz może odmówić leczenia. Ma do tego prawo

Badanie krwi na NFZ - jak często można je wykonywać?