Mrowienia, drętwienia, osłabienie mięśni? To badanie pozwoli ustalić przyczynę

Elektromiografia (EMG) to badanie, które polega na pomiarze aktywności elektrycznej mięśni i nerwów. Sygnały rejestruje się w postaci impulsów elektrycznych, które po przeanalizowaniu przez lekarza okazują się cennym źródłem informacji na temat potencjalnych nieprawidłowości, takich jak: uszkodzenia nerwów, problemy z mięśniami czy też zaburzenia przewodzenia sygnałów nerwowych. Dzięki EMG specjaliści mogą odnaleźć przyczynę odpowiadającą za uciążliwe objawy, np. osłabienie mięśni, mrowienie, drętwienie czy bóle neuropatyczne.

EMG koncentruje się na wykrywaniu błędów w zależnościach pomiędzy mięśniami a nerwami, dlatego badanie jest pomocne w rozpoznawaniu chorób dotyczących właśnie tych struktur, np.:

• neuropatii obwodowych - czyli uszkodzeń nerwów zlokalizowanych poza kręgosłupem oraz mózgiem, objawiających się jako zmniejszenie siły mięśniowej, a nawet ograniczenie skurczu mięśnia lub całej ich grupy, co może powodować unieruchomienie w stawie lub kończynie. Nierzadko pacjenci cierpiący na neuropatię obwodową skarżą się również na towarzyszące im uczucie: kłucia, mrowienia, drętwienia, pogorszenie odbierania bodźców dotykowych oraz temperatury lub kłujący ból;
• radikulopatii - czyli problemów z korzeniami nerwowymi, które często wynikają z dyskopatii (uszkodzenia dysków międzykręgowych) i mogą powodować ból promieniujący do kończyn;
• miopatii - chorób mięśni, które prowadzą do ich osłabienia i zaniku. Niektóre z nich mają podłoże zapalne, np. zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe, i manifestują się symetrycznym osłabieniem siły mięśniowej, głównie obręczy barkowej, miedniczej, karku i grzbietu;
• stwardnienia zanikowego bocznego - ciężkiej choroby niszczącej nerwy, która powoduje stopniowe osłabienie mięśni, odbierając pacjentom zdolność do poruszania się, mówienia, jedzenia, a w końcu oddychania;
• zespołu cieśni nadgarstka - spowodowanego przez przewlekłe uciskanie nerwu pośrodkowego w nadgarstku, co może powodować dyskomfort w okolicy kciuka oraz osłabienie i zanik mięśni. 

Badanie EMG składa się z dwóch głównych etapów: badania przewodnictwa nerwowego oraz właściwej elektromiografii mięśni:

• na początku bada się przewodnictwo nerwów za pomocą elektrod przyłożonych do skóry. Ich zadanie polega na przesyłaniu niewielkich impulsów do nerwów, a potem na zmierzeniu prędkości, z jaką sygnał się przez nie przemieszcza. Ten etap badania może wywołać uczucie mrowienia, ale nie jest bolesny;
• w następnej części badania igły-elektrody są wprowadzane bezpośrednio do mięśni, aby zmierzyć ich aktywność elektryczną w spoczynku i podczas skurczu. Ten etap może być nieco bardziej nieprzyjemny, ale ból jest zazwyczaj krótkotrwały i tolerowany przez większość pacjentów. 

Dzięki EMG można przeprowadzić również próbę tężyczkową, która, jak sama nazwa wskazuje, ma na celu wykrycie tężyczki. Stan nadpobudliwości układu nerwowego powstający wskutek nieprawidłowego stężenia jonów w płynie zewnątrzkomórkowym objawia się drętwieniem i parestezjami w okolicach ust, języka, dłoni i stóp, a także napadowymi skurczami mięśni twarzy, dłoni i stóp. Niekiedy może wywoływać również omdlenia i drgawki. Pacjentom, u których podejrzewa się tężyczkę, pomiędzy kciuk a palec wskazujący wprowadza się elektrodę igłową. Jednocześnie zaciska się opaskę wokół wybranej ręki, przez co krew nie może przepłynąć, doprowadzając do zesztywnienia w tym obszarze. Po 15 minutach sprawdza się, czy na ręce nie występują symptomy charakterystyczne dla tężyczki.

Chociaż EMG można wykonać w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, o ile posiada się stosowne skierowanie, wielu pacjentów, chcąc przyspieszyć proces diagnostyczny, decyduje się na przeprowadzenie go prywatnie.

Cena EMG różni się w zależności od ośrodka medycznego i badanej okolicy ciała. Na przykład badanie mięśnia twarzowego będzie o wiele tańsze niż badanie splotu barkowego, nerwu kulszowego lub opadania stopy. Generalnie koszt elektromiografii waha się w granicach od ok. 200 do 1000 zł.

Każdy pacjent ma inną tolerancję na ból, ale dla większości EMG nie jest bolesne, a jedynie nieprzyjemne, zwłaszcza że trwa dość krótko i nie wymaga znieczulenia. Ze względu na użycie igieł pacjenci czasami obawiają się badania. Warto jednak pamiętać, że niejednokrotnie analiza przewodnictwa nerwowego to jedyna metoda pozwalająca ustalić odpowiednie rozpoznanie. Istnieje także zupełnie nieinwazyjna technika badania EMG polegająca na przyklejeniu elektrod do ciała pacjenta. Samo badanie trwa ok. 40 minut, a przed jego wykonaniem konieczne jest przeprowadzenie badania neurologicznego.

Źródła:

Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny, red. W. Kozubski, t. 1-2, wyd. 3, Warszawa 2023.

Podstawy endokrynologii, red. T. Bednarczuk, ITEM Publishing, Warszawa 2017.

CZYTAJ TAKŻE: 

Do oceny stanu wątroby to badanie jest niezbędne. Ujawnia groźne zmiany

Najczęściej zlecane badanie w stanach zapalnych. Oto co tak naprawdę wskazuje

Nieoczywista przyczyna i objawy anemii. Wcale nie chodzi o poziom żelaza