Spis treści:
- Allicyna - co to takiego?
- Przeciwbakteryjne działanie allicyny
- Przeciwgrzybicze działanie allicyny
- Przeciwwirusowe działanie allicyny
- Jak "wycisnąć" allicynę z czosnku?
- Kiedy czosnek nie jest dobrym wyborem? Przeciwwskazania
Allicyna - co to takiego?
Allicyna to związek siarkoorganiczny należący do grupy fitoncydów, charakteryzujący się intensywnym, rozpoznawalnym zapachem. Powstaje w wyniku uszkodzenia m.in. tkanek czosnku czy cebuli. Proces ten polega na przekształceniu alliiny pod wpływem enzymu allinazy w mieszaninę racemiczną allicyny, przy czym pośrednim produktem tej reakcji jest kwas allilosulfenowy.
Przeciwbakteryjne działanie allicyny
To właśnie allicyna odpowiada za intensywny aromat czosnku, a także za wiele z jego cennych właściwości zdrowotnych. Uznawana jest za naturalny antybiotyk, ponieważ skutecznie eliminuje różnorodne bakterie. Dodatkowo, dzięki obecności związku o nazwie ajoen, który jest pochodną allicyny, czosnek wykazuje także działanie przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze. W okresie jesienno-zimowym czosnek zdecydowanie warto włączyć do codziennej diety.
Przeciwdrobnoustrojowe właściwości czosnku są znane od wieków, a współczesne badania potwierdzają jego szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego. Udowodniono, że różne formy preparatów czosnkowych skutecznie zwalczają zarówno bakterie Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne, w tym takie szczepy jak Escherichia coli, Salmonella, Staphylococcus aureus, Streptococcus, Klebsiella, Proteus, Bacillus czy Clostridium.
Co więcej, nawet wyjątkowo odporne bakterie, jak prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis), wykazują wrażliwość na działanie czosnku. Czosnek jest również skuteczny wobec Helicobacter pylori - bakterii odpowiedzialnej za powstawanie wrzodów żołądka.
Co ciekawe, allicyna okazuje się skuteczna nawet wobec bakterii opornych na tradycyjne leczenie antybiotykami. Wrażliwość na nią wykazują m.in. szczepy metycylinoopornego Staphylococcus aureus (MRSA), wielolekooporne szczepy Escherichia coli wytwarzające toksyny jelitowe, a także bakterie z rodzaju Enterococcus oraz różne gatunki Shigella - takie jak S. dysenteriae, S. flexneri i S. sonnei.
Zobacz również:
Z drugiej strony nie wszystkie bakterie reagują na allicynę. Niektóre szczepy, takie jak śluzowate formy Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus β-hemolyticus czy Enterococcus faecium, wykazują oporność na jej działanie. Dokładne przyczyny tej oporności nie są jeszcze do końca poznane. Jedna z hipotez zakłada, że obecność ochronnych, wodnolubnych (hydrofilowych) warstw otoczkowych lub śluzu może skutecznie utrudniać allicynie wnikanie do wnętrza bakterii. Jednak potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić ten mechanizm.
Przeciwgrzybicze działanie allicyny
Wyciągi z czosnku wykazują silne właściwości przeciwgrzybicze, a także zdolność do hamowania produkcji toksycznych związków grzybowych, takich jak aflatoksyny wytwarzane przez Aspergillus parasiticus.
Allicyna nie tylko blokuje rozwój grzybni, ale także zatrzymuje kiełkowanie zarodników, co sprawia, że jej działanie jest kompleksowe i wieloetapowe.
Choć dokładny mechanizm działania allicyny na komórki grzybicze nie został jeszcze w pełni poznany, naukowcy przypuszczają, że podobnie jak w przypadku bakterii działa ona na enzymy zawierające grupy tiolowe, zakłócając ich funkcjonowanie i tym samym hamując rozwój patogenów.
Przeciwwirusowe działanie allicyny
Badania potwierdzają, że świeże ekstrakty z czosnku, w których allicyna pełni kluczową rolę, wykazują działanie przeciwwirusowe zarówno w warunkach laboratoryjnych (in vitro), jak i w organizmach żywych (in vivo). Wrażliwość na te naturalne związki wykazują m.in. takie wirusy jak cytomegalowirus, wirus grypy typu B, wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2, wirus paragrypy typu 3, wirus ospy, wirus pęcherzykowego zapalenia jamy ustnej, a także ludzki rinowirus typu 2, odpowiedzialny za częste infekcje dróg oddechowych.
Jak "wycisnąć" allicynę z czosnku?
Najwięcej allicyny powstaje, gdy rozgnieciemy czosnek i odczekamy kilka minut przed zjedzeniem lub gotowaniem. Wysoka temperatura niszczy allicynę, dlatego najlepiej spożywać czosnek na surowo, np. w sosach, pastach, z miodem albo dodawać go pod koniec gotowania.
Kiedy czosnek nie jest dobrym wyborem? Przeciwwskazania
Na allicynę powinny uważać:
- osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe - allicyna może potęgować ich działanie i zwiększać ryzyko krwawień;
- osoby z wrażliwym układem pokarmowym - surowy czosnek może działać drażniąco na żołądek, powodować wzdęcia i zgagę;
- osoby, które mają alergię na czosnek - objawy to m.in. wysypka, duszności czy problemy żołądkowe.
Źródła:
Serge Ankri, David Mirelman: Antimicrobial properties of allicin from garlic (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1286457999800033?via%3Dihub).
https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/czosnek-poznaj-jego-niezwykle-wlasciwosci-prozdrowotne-i-kulinarne/.
CZYTAJ TAKŻE:
Zapytali maturzystów o kiwi w galaretce. Właściwości owocu zaskakują
Naturalnie obniża ciśnienie i ryzyko udaru o 24 proc. Tu jest go najwięcej
Sekret długowieczności z warzywniaka. Lubiane warzywo to źródło sulforafanu
