Działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Na to jeszcze pomogą goździki?
Goździki nadają niezwykłego aromatu przygotowywanym przez nas potrawom - wystarczy zaledwie kilka, by mięsa, sosy, a nawet wypieki nabrały zupełnie innego smaku. Goździki to także idealny dodatek do zdrowotnych naparów czy grzańca. A czy wiesz, że goździki to przyprawa, której przypisuje się wiele leczniczych właściwości? Od wieków goździki traktowane są m.in. jako środek przeciwbólowy, przynoszący ulgę m.in. w bólu zęba. Oto na jakie jeszcze dolegliwości mogą pomóc.
Goździki to suszone pąki kwiatów goździkowca korzennego - wiecznie zielonego drzewa rosnącego w Azji, Ameryce Południowej i Afryce. Ich właściwości były znane i cenione już w III wieku p.n.e. - w Indiach i Chinach goździki służyły nie tylko jako przyprawa, ale także jako lek na wiele dolegliwości. Do Europy zostały sprowadzone przez arabskich kupców we wczesnym średniowieczu. Do dziś cieszą się dużą popularnością - przede wszystkim w kuchni, ale znajdują też zastosowanie w medycynie naturalnej i kosmetyce.
Goździki występują zarówno w postaci całej, jak i zmielonej. Żeby jak najdłużej zachowały swój niezwykły aromat, należy przechowywać je w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Jeśli zdecydowałeś się na goździki w proszku, to wiedz, że one szybciej tracą swoją woń i właściwości.
Z suszonych pąków kwiatowych goździkowca korzennego otrzymuje się też olejek goździkowy - znany jest on ze swych właściwości antyseptycznych i znieczulających.
Goździki zawierają dobrą mieszankę witamin i minerałów. Są źródłem witaminy A, C, E oraz K. Znajdziemy w nich także wapń, miedź, żelazo, potas, cynk, selen, fosfor, magnez i mangan.
Goździki zawierają wiele związków, które mają właściwości przeciwzapalne. Najważniejszym z nich jest eugenol.
Fitoskładniki takie jak wspomniany eugenol i izoeugenol zmniejszają odpowiedź zapalną w organizmie, ograniczając ryzyko wystąpienia chorób takich jak np. zapalenie stawów. Łagodzą także ich objawy. Wywołany do tablicy eugenol jest też silnym przeciwutleniaczem (przeciwutleniacze są ważne w zwalczaniu uszkodzeń wywołanych przez wolne rodniki, które mogą degradować komórki i narażać je na choroby przewlekłe, zaburzenia neurodegeneracyjne i inne oznaki starzenia). Jedno z badań wykazało, że eugenol zatrzymuje uszkodzenia oksydacyjne powodowane przez wolne rodniki pięć razy skuteczniej niż witamina E, która również jest przecież silnym przeciwutleniaczem. Włączenie goździków do diety, wraz z innymi pokarmami bogatymi w przeciwutleniacze, może pomóc w poprawie ogólnego stanu zdrowia.
Goździki mają również silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe - zapobiegają wzrostowi wielu szczepów bakteryjnych, w tym Escherichia coli (pałeczki okrężnicy) i Staphylococcus aureus (gronkowca złocistego).
Aktywne składniki w goździkach zwiększają motorykę jelit i pomagają w procesie trawienia, wpływając na wydzielanie enzymów żołądkowo-jelitowych. Tym sposobem pomagają złagodzić problemy z niestrawnością i zaparciami.
Goździki mogą pomóc chronić żołądek przed wrzodami. Większość wrzodów, jak zwraca się uwagę, jest spowodowana przerzedzeniem warstw śluzu, które chronią wyściółkę żołądka. Wstępne badania pokazują, że goździki mogą zagęszczać ten śluz, zmniejszając ryzyko rozwoju wrzodów i pomagając w gojeniu tych już istniejących. Goździki mogą również zapewnić lepszą pracę wątroby. Niektóre badania wykazały, że eugenol znajdujący się w goździkach może pomóc w zmniejszeniu objawów marskości wątroby i stłuszczenia. Może również poprawić ogólną czynność narządu.
Od wieków goździki traktowane są jako środek przeciwbólowy, przynoszący ulgę m.in. w bólu zęba. Suszony goździk bierze się do ust i rozgryza w miejscu, w którym ból występuje, lub przykłada się wacik namoczony w olejku goździkowym. To także zasługa eugenolu, który jest naturalnym środkiem znieczulającym. Żucie goździków to również sposób na odświeżenie oddechu.
Goździki mogą pomóc zrównoważyć poziom cukru we krwi, potrzebne są jednak dalsze badania. Inne potwierdziły z kolei, że przyprawa ta wpływa na obniżanie poziomu "złego" cholesterolu.
W okresie jesienno-zimowym goździki, jako np. dodatek do herbaty lub innych rozgrzewających naparów, są wskazane z racji tego, że potrafią złagodzić ból gardła, kaszel i udrożnić zatkany nos przy przeziębieniu.
Zawarty w goździkach mangan jest ważny natomiast dla zdrowych kości.
Goździki są silne zarówno pod względem smaku, jak i działania. Sięgając po nie, należy mieć na uwadze kilka kwestii.
Znajdujący się w goździkach eugenol może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, np. preparatami zawierającymi warfarynę. Jeśli przyjmujesz leki rozrzedzające krew, unikaj spożywania olejku goździkowego lub herbaty goździkowej. Jednak za stosunkowo bezpieczne uważane jest spożywanie mniejszej ilości goździków, jedynie jako przyprawy.
Goździki mogą również wpływać na poziom cukru we krwi. U osób z cukrzycą eugenol może obniżyć poziom glukozy we krwi do bezpiecznego poziomu, ale w nadmiernych ilościach goździki mogą powodować hipoglikemię, czyli niedocukrzenie.
Jeśli natomiast chodzi o olejek goździkowy, to zawiera on znacznie wyższą dawkę eugenolu niż całe lub mielone goździki. Spożywanie czystego olejku goździkowego może być toksyczne i prowadzić do zawrotów głowy, a nawet śpiączki.
Uczulenie na goździki czy olejek goździkowy jest dość rzadkie.
Czytaj także:
Ostrożnie z miodem. Kto powinien go unikać?
