Przyznano Nagrodę Nobla z medycyny. Jeden z laureatów ma polskie pochodzenie

7 października ogłoszono laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Z jednej z najważniejszych nagród na świecie mogą cieszyć się amerykańscy biolodzy - Victor Ambros i Gary Ruvkun.

Jak wyjaśnił Komitet Noblowski, Victor Ambros i Gary Ruvkun odkryli mikroRNA (miRNA), nową klasę małych cząsteczek RNA, która odgrywa kluczową rolę w regulacji aktywności genów. 

MikroRNA to niewielkie, liczące od 20 do 24 nukleotydów, niekodujące białek, jednoniciowe cząsteczki RNA, mające fundamentalne znaczenie dla rozwoju i funkcjonowania organizmów, w tym człowieka. Regulują ekspresję genów, wpływając na procesy rozwojowe czy apoptozę, czyli zaprogramowaną śmierć komórki. Błędy w produkcji mikroRNA mogą uruchamiać szereg niekorzystnych procesów, np. nowotworowych czy degeneracyjnych. 

Eksperci zauważają, że odkrycie mechanizmu regulacji genów za pośrednictwem mikroRNA jest pomocne w zrozumieniu rozwoju takich chorób jak nowotwory, cukrzyca czy choroby autoagresywne. Wskazują, że im więcej wiadomo na temat działania mikroRNA, tym większa szansa na nowe, skuteczne terapie. 

Victor Ambros to 70-letni prof. University of Massachusetts Medical School w Worcester. Uzyskał tytuł licencjata z biologii na Massachusetts Institute of Technology w 1975 roku, a doktorat w 1979 roku. Pracował pod nadzorem mikrobiologa Davida Baltimore’a, który w 1975 roku, wraz z Renato Dulbecco i Howardem Teminem, otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za - niezależnie prowadzone - badania i odkrycie oddziaływań między materiałem genetycznym nowotworowych wirusów i komórek gospodarza. Ma polskie pochodzenie - jego ojciec wyemigrował z Polski do USA tuż po II wojnie światowej.

72-letni Gary Ruvkun to biolog molekularny z Massachusetts General Hospital i prof. genetyki w Harvard Medical School w Bostonie. Uzyskał tytuł licencjata w 1973 roku na University of California w Berkeley, a pracę doktorską obronił na Uniwersytecie Harvarda. Do 2018 roku opublikował ok. 150 artykułów naukowych.

Za swoje prace duet Ambros i Ruvkun był już wielokrotnie nagradzany. Nagrodą w wysokości 11 mln koron szwedzkich (ok. 4,2 mln zł) laureaci podzielą się po równo. 

Przyznanie Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny rozpoczyna tydzień noblowski, podczas którego zastaną ogłoszeni nobliści we wszystkich dziedzinach. We wtorek przekazana zostanie informacja o tym, kto otrzyma Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki, a w środę - z chemii.

W 2023 roku Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny trafiła do Katalin Kariko, węgierskiej biochemiczki, i Drew Weissmana, biologa molekularnego, którzy przyczynili się do walki z COVID-19. Otrzymali ją za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19.

"Dzięki ich przełomowym odkryciom, które zasadniczo zmieniły nasze rozumienie interakcji mRNA z naszym układem odpornościowym, laureaci przyczynili się do bezprecedensowego tempa rozwoju szczepionek w okresie jednego z największych, współczesnych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego" - ocenił wówczas Komitet Noblowski.

Z kolei w 2022 roku najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie medycyny otrzymał Svante Pääbo, szwedzki biolog specjalizujący się w genetyce ewolucyjnej. Doceniono jego odkrycia związane z genomami wymarłych homininow i ewolucji układu odpornościowego u człowieka.

CZYTAJ TAKŻE: 

Quiz z wiedzy o zdrowiu i chorobach dla miłośników medycyny. Zdobędziesz komplet punktów?

Są nowe normy ciśnienia krwi. Oto najważniejsze zmiany