Częsty objaw guza mózgu, Alzheimera czy Huntingtona. Ludzie biorą ich za wariatów

Przyczyn psychozy może być bardzo wiele. Może ona pojawić się w przebiegu różnych chorób psychicznych, m.in. schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej czy depresji psychotycznej. Nierzadko wywołują ją również choroby układu nerwowego, w tym guzy mózgu, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, Huntingtona, stwardnienie rozsiane czy padaczka. 

Bardziej narażone na psychozę są również osoby z chorobami tarczycy i zaburzeniami elektrolitowymi. Czasem jest również efektem nadużywania substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu, marihuany, amfetaminy czy kokainy. Istnieją również przypadki, gdy psychoza rozwinęła się u kobiety po porodzie (tzw. psychoza ciężarnych).

Objawy doświadczanie przez osoby z psychozą mogą być bardzo różnorodne. Najczęściej są to halucynacje, urojenia czy problemy z mową.

Halucynacje to inaczej doznawanie przez chorego bodźców zmysłowych, które właściwie nie istnieją. Osoba w trakcie epizodu psychotycznego nie jest w stanie odróżnić halucynacji od rzeczywistości. Najczęściej mają one charakter wzrokowy lub słuchowy. Halucynacje wzrokowe mogą być bardzo zróżnicowane - od widzenia prostych błysków światła lub kształtów do w pełni zróżnicowanych postaci czy nawet całych scenerii. Niektórzy widzą przerażające postacie, które nierzadko namawiają chorych do okaleczania się czy łamania prawa.

Częstsze jednak od halucynacji wzrokowych są halucynacje słuchowe. Szacuje się, że w ciągu życia doświadcza ich nawet 15 proc społeczeństwa, natomiast wśród pacjentów ze schizofrenią i chorobą dwubiegunową pojawiają się one prawie 5 razy częściej. 

Halucynacje słuchowe mogą być zarówno prostymi, pojedynczymi dźwiękami, jak i złożonymi głosami. U niektórych osób głosy są przyjazne, natomiast u innych namawiają do ryzykownych zachowań lub robienia sobie bądź komuś krzywdy. Znany jest przypadek 38-letniego mężczyzny, który odciął sobie jądra, ponieważ był przekonany, że koniec końców zrobią to osoby, których głosy słyszał w swojej głowie.

Urojenia bardzo często towarzyszą halucynacjom w epizodach psychotycznych. Są to fałszywe przekonania, w które chory wierzy bezkrytycznie. Mogą mieć one wydźwięk negatywny lub pozytywny. Urojenia negatywne to m.in. urojenia prześladowcze, gdy chory wierzy, że jest śledzony przez osobę lub grupę osób, które próbują go skrzywdzić. Innym typem urojeń są urojenia odnoszące (ksobne), gdy chory nadaje ogromne, osobiste znaczenie zupełnie przypadkowym wydarzeniom w swoim życiu. 

Na przykład osoba z urojeniami ksobnymi, widząc grupę śmiejących się osób może wierzyć, że śmieją się one z niej. Istnieje również opis przypadku 18-letniej kobiety, która twierdziła, że jej chłopak zmarł, ponieważ jeden z pedagogów szkolnych przyszedł ubrany na biało, a jedna z pielęgniarek szkolnych założyła na szyję naszyjnik z krzyżykiem.

Część chorych w trakcie epizodu psychotycznego wierzy, że ma nadprzyrodzone moce czy zawarła pakt z Bogiem lub diabłem. Niektórzy są przekonani o tym, że ich myśli są znane przez wszystkich dookoła bądź sztucznie "wtłoczone" do ich mózgu przez jakąś siłę wyższą. Urojenia mogą mieć więc bardzo różnorodną treść. Pewna 75-letnia kobieta w trakcie epizodu psychotycznego była przekonana, że w jej skórze żyją pasożyty, czuła nawet ich gryzienie i ruchy.

Mowa osób w trakcie epizodu psychotycznego może być bardzo chaotyczna. Częsta jest tzw. “sałata słowna", czyli sytuacja, gdy chory układa zdania poprawne gramatycznie, jednak złożone z przypadkowych słów i przez to bardzo trudne do zrozumienia. Wynika ona z bardzo dużej chaotyczności myślenia. Chory w trakcie rozmowy może również bardzo szybko skakać po różnych, nie związanych ze sobą tematach.

Diagnozę psychozy stawia lekarz psychiatra głównie na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta lub jego bliskich. Wykonuje się również dodatkowe badania z krwi i badania obrazowe. Dzięki nim można wykluczyć m.in. obecność substancji psychoaktywnych bądź innych możliwych przyczyn psychozy, w tym guzy mózgu czy choroby degeneracyjne. 

Sposób leczenia psychozy zależy w dużej mierze od jej przyczyny. Najczęściej jednak stosuje się leki przeciwpsychotyczne, takie jak olanzapina, risperidon, klozapina czy kwetiapina. Niestety leki te mają dużo działań niepożądanych, dlatego bardzo ważne jest, aby dobrać lek, który będzie nie tylko skuteczny, ale również będzie dawał jak najmniej skutków ubocznych. Ważnym uzupełnieniem leczenia farmakologicznego jest psychoterapia, która pozwala złagodzić nasilenie urojeń, halucynacji i pomaga zwiększyć samoocenę osób z psychozą, w szczególności cierpiących na schizofrenię.

CZYTAJ TAKŻE:Natrętne myśli nie dają ci spać? Twoje zdrowie jest zagrożone