Sezonowe spadki nastroju. Dlaczego czasami czujemy się gorzej?
Sezonowe spadki nastroju najczęściej pojawiają się jesienią i zimą. Objawiają się m.in. ogólnym zmęczeniem, sennością, spadkiem motywacji do działania, rozdrażnieniem, izolowaniem się od bliskich i poczuciem beznadziei. Za najbardziej depresyjny dzień w roku uchodzi trzeci poniedziałek stycznia, słynny Blue Monday. Skąd się wziął? Czy tego dnia faktycznie czujemy się inaczej niż zwykle? Jak sobie radzić z sezonowymi zaburzeniami nastroju?
Blue Monday to najbardziej przygnębiający dzień w roku. Termin został wprowadzony w 2004 roku przez brytyjskiego psychologa Cliffa Arnalla, który wyznaczył ten dzień za pomocą specjalnego wzoru matematycznego. Opisywany wzór uwzględniać miał czynniki psychologiczne, ekonomiczne oraz meteorologiczne. Do 2011 roku Blue Monday przypadało na czwarty poniedziałek stycznia. Obecnie jednak za Blue Moday uważa się trzeci poniedziałek stycznia.
Od jakiegoś czasu termin ten jest szeroko krytykowany. Większość psychologów uznaje Blue Monday za pseudonaukę i podważa jego wiarygodność. Co ciekawe, od terminu odcina się również jego autor. Jakiś czas temu Arnall wyznał, że wymyślił Blue Monday na zlecenie jednego z biur podróży. Akcja miała na celu zwiększenie sprzedaży wycieczek, na które, na początku roku, spada popyt.
Pomijając już kwestię Blue Monday - warto zwrócić uwagę na sezonowe spadki nastroju. To powszechny problem, który obniża jakość życia wielu osób.
Choroba afektywna sezonowa, inaczej sezonowe zaburzenie afektywne lub sezonowe zaburzenie nastroju, to specyficzne obniżenie nastroju, które może mieć związek ze zmieniającymi się porami roku. Sezonowe spadki nastroju najczęściej zaobserwować można jesienią i zimą. Wówczas ten problem dotyczyć może od 5 do nawet 10 proc. populacji.
Jedną z przyczyn tego zjawiska może być znacznie mniejsze - nawet 100 razy mniejsze niż latem - natężenie światła. Charakterystyczne objawy sezonowych spadków nastroju to ogólne zmęczenie, senność, spadek motywacji do działania, rozdrażnienie, izolowanie się od bliskich i znajomych, poczucie beznadziei, spadek samooceny, brak ochoty na seks i uczucie lęku. U niektórych osób wystąpić może również problem z objadaniem się i/lub wzrostem wagi.
Istotną cechą sezonowych zaburzeń afektywnych jest powtarzalność. Czasami zdarza się, że sezonowe spadki nastroju łączą się z działaniami autodestrukcyjnymi - uzależnieniem od używek, samookaleczaniem czy próbami samobójczymi.
Objawy sezonowych spadków nastroju pojawiają się cyklicznie, wraz z nadejściem określonej pory roku. Problem w zdecydowanej większości przypadków dotyczy kobiet, które stanowią nawet 80 proc. wszystkich pacjentów.
Należy pamiętać, że gorsze dni występują u każdego z nas i należy je odróżnić od sezonowych spadków nastroju, które łączyć się mogą z poważniejszymi objawami. W przypadku podejrzenia choroby afektywnej sezonowej należy przede wszystkim zgłosić się po pomoc. Zalecana jest wizyta u lekarza psychiatry lub psychologa.
W przypadku spadków nastroju jesienią i zimą bardzo dobre efekty przynosi fototerapia, czyli leczenie światłem (więcej na jej temat czytaj TUTAJ). To bezpieczna metoda, która może być stosowana u większości pacjentów. Innym wyjściem może być leczenie farmakologiczne. U pacjentów z sezonowym zaburzeniem afektywnym stosuje się m.in. leki z grupy SSRI i SNRI
.
Warto zadbać również o swój styl życia. Istotna jest zdrowa, bogata w witaminy i minerały dieta oraz odpowiednia dawka aktywności fizycznej. W zimowych i jesiennych miesiącach nie należy zapominać o ruchu na świeżym powietrzu. Ze względu na ograniczony dostęp do promieni słonecznych warto uczęszczać na poranne i wczesnopopołudniowe spacery, gdy za oknem jest jeszcze jasno.
Nie należy zapominać również o suplementacji. Nie zastąpi ona fototerapii ani leczenia farmakologicznego, jednak świetnie je uzupełni. Warto skonsultować się wcześniej z lekarzem lub farmaceutą, którzy doradzą, jakie substancje warto włączyć do codziennej diety. Dobrym pomysłem może być suplementacja np. melatoniny i witaminy D.
CZYTAJ TAKŻE:
Kto nienawidzi świąt? Dla nich to najtrudniejszy czas w roku
Jedzenie, które poprawia nastrój. Lista produktów dla dobrego humoru
