Każdy z nas odczuł przynajmniej raz w życiu. Czym są i skąd się biorą palpitacje serca?

Palpitacje serca to subiektywne odczuwanie przez pacjenta przyspieszonej i/lub niemiarowej akcji serca. Mogą im towarzyszyć także inne objawy, jak ucisk za mostkiem, uczucie dezorientacji, osłabienia albo oszołomienia. 

Kołatanie serca to silne uderzenia mięśnia w klatce piersiowej, które nie zawsze oznaczają problem kardiologiczny. Ich przyczyny mogą zlokalizowane z dala od serca, a czasem są spowodowane podłożem psychicznym, a nie fizycznym. 

Przede wszystkim należy wiedzieć, że prawidłowa częstotliwość uderzeń serca na minutę wynosi od 60 do 100. Wartości wyższe i niższe zawsze powinny być konsultowane z lekarzem, jeśli jednak wartości tętna są w normie, a mimo to sporadycznie odczuwane są palpitacje - podłoże najpewniej nie jest kardiologiczne. 

Czym może być spowodowane uczucie kołatania serca? 

Uczucie kołatania serca może być jednym z objawów nadczynności tarczycy. Nadmiar hormonów T3 czy T4 przyspiesza pracę serca, prowadząc do tachykardii a w niektórych sytuacjach do migotania przedsionków. 

Wahania estrogenów i progesteronu (np. w okresie okołomenopauzalnym, w ciąży, w fazach cyklu miesiączkowego) mogą zmieniać rytm serca i powodować kołatania. To sprawia, że u niektórych kobiet palpitacje nasilają się tuż przed miesiączką lub w czasie menopauzy.

Inną przyczyną kołatania serca może być nadmierna produkcja adrenaliny lub kortyzolu. W sytuacjach stresowych organizm produkuje hormony, które mobilizują "do walki", a to zwiększa zapotrzebowanie na tlen. To właśnie przez to serce przyspiesza, by szybciej transportować krew z tlenem do wszystkich tkanek organizmu. 

Hormony regulujące gospodarkę elektrolitową także mogą być przyczyną mocniejszego bicia serca. Zaburzenia w ich produkcji sprzyjają arytmiom serca.

Jednym z objawów cukrzycy mogą być zaburzenia ze strony pracy serca. Nadmiar produkcji insuliny prowadzi do hipoglikemii, czyli spadku poziomu cukru we krwi, a to z kolei może wywołać przyspieszone bicie serca i uczucie niepokoju.

Z kolei podwyższony poziom glukozy we krwi może zwiększać gęstość krwi, co utrudnia pracę serca, a cukrzyca jako choroba zwiększa ryzyko miażdżycy i powikłań sercowych. 

W obu przypadkach - spadku lub wzrostu poziomu cukru - pacjent może odczuwać palpitacje. 

Na kołatanie serca i uczucie uderzenia gorąca najczęściej uskarżają się kobiety w okresie menopauzy. Do zmian hormonalnych może dochodzić już po 40. roku życia i mogą być to pierwsze, zwiastujące menopauzę objawy. 

Kołatanie serca w menopauzie jest bezpośrednio związane ze spadkiem poziomy estrogenów. Ich mniejsze stężenie wpływa na komórki mięśnia sercowego i zwiększa ich wrażliwość na katecholaminy.  Wahania hormonalne w tym okresie mogą też prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi, co dodatkowo potęguje uczucie kołatania serca. Kołatanie serca podczas menopauzy może być także powiązane z uderzeniami gorąca, lękiem, zaburzeniami snu. Należy pamiętać, że to właśnie w okresie menopauzy wzrasta ryzyko chorób serca u kobiet. 

Palpitacje serca mogą być związane z procesami fizjologicznymi albo stylem życia. Nadmiar używek, takich jak alkohol czy papierosy, prowadzi do przyspieszenia akcji serca, co może być odczuwalne jako kołatanie. 

Zwiększoną częstotliwość zaobserwować można także po wysiłku fizycznym albo sytuacji stresowej - zazwyczaj po chwili odpoczynku objaw ten zanika. 

Na palpitacje wpływać będzie także ilość wypitych filiżanek kawy oraz picie napojów energetycznych.

Co ważne - uczucie „potykania się" serca może pojawiać się też po nieprzespanej nocy albo u osób, które przyjmują zbyt mało płynów w ciągu dobry i obserwuje się u nich odwodnienie. 

Oprócz problemów z tarczycą, uczucie kołatania serc często odczuwają także pacjenci z infekcjami przebiegającymi z wysoką gorączką. Szacuje się, że na jeden stopień Celsjusza serce przyspiesza o około 10 uderzeń/min. 

Kołatanie serca towarzyszy także osobom, u których diagnozuje się niedokrwistość oraz zaburzenia elektrolitowe, czyli wahania poziomu potasu czy magnezu we krwi. 

Przyczyną kołatania serca może być także samo serce. Zbyt szybkie, nieregularne tętno może świadczyć o arytmiach, niewydolności serca czy jego infekcjach. 

Najczęstszą kardiologiczną przyczyną palpitacji i uczucia nierównego bicia serca jest migotanie przedsionków. Inną przyczyną może być: częstoskurcz nadkomorowy, dodatkowe skurcze komorowe, choroba niedokrwienna serca czy wady zastawkowe. 

W przypadku zapalenia osierdzia także mogą pojawiać się palpitacje oraz bóle zamostkowe. 

Ostatnie na liście przyczyn kołatania serca są leki. Przyjmowanie hormonów tarczycy może prowadzić do przyspieszenia akcji serca, ale podobnie zadziałają także leki nasercowe albo leki na astmę oskrzelową. 

Kołatanie może towarzyszyć także pacjentom, którzy rozpoczynają terapię farmakologiczną z użyciem leków przeciwdepresyjnych lub przeciwpsychotycznych. 

Każde niepokojące objawy ze strony układu krążenia powinny być konsultowane z lekarzem. Pilnie należy się do niego udać, jeśli kołataniu serca towarzyszy nagły, silny ból w klatce piersiowej, uczucie duszności, pojawiają się zawroty głowy albo doszło do utraty przytomności. 

Konsultacji wymaga także nawracające kołatanie, które trwa długo i daje inne objawy, takie jak osłabienie, zawroty głowy czy dyskomfort w klatce piersiowej. 

Źródła:

1. https://podyplomie.pl/system/products/sample_pdfs/000/008/981/original/Zaburzenia_rytmu_serca_2022-4.pdf?srsltid=AfmBOooA8OcmU2fxtUMz0x5qbkeW72pmcECssSXgeuKiuc8M5zOTx_r_
2. https://www.termedia.pl/Journal/-98/pdf-30715-10
3. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.17.

CZYTAJ TAKŻE:

Nie tylko otyłość i palenie papierosów. Samotność i stres na liście czynników ryzyka chorób sercowych

Czynniki, które osłabiają serce. To prosta droga do niewydolności układu krążenia

Tę arytmię ma ponad milion Polaków. Zwiększa ryzyko udaru i demencji także u młodych