Tę arytmię ma ponad milion Polaków. Zwiększa ryzyko udaru i demencji także u młodych

Szacuje się, że tylko w Polsce demencję potwierdzono u prawie pół miliona ludzi. Na skutek choroby otępiennej mózg traci swoje funkcje poznawcze, a to z kolei prowadzi do utraty samodzielności pacjentów. Za przyczyny demencji uznaje się zmiany neurodegeneracyjne lub zwyrodnieniowe w mózgu, niedobory witamin, urazy głowy, choroby autoimmunologiczne czy choroby naczyń mózgowych, jednak kolejne badania wskazują, że demencja może być ściśle powiązana m.in. z chorobami kardiologicznymi. 

Należy wiedzieć, że demencja nie jest chorobą, która dotyka każdego. Wiele osób zachowuje sprawność umysłu do końca życia, a otępienie starcze ich nie dotyczy. Tym bardziej naukowcy poszukują odpowiedzi nie tylko na pytanie, jak spowolnić chorobę, ale też jak się jej całkowicie ustrzec. 

Na całym świecie choruje ponad 55 milionów ludzi, a według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), liczba ta może wzrosnąć do 78 milionów do 2030 roku i 139 milionów do 2050 roku. Do choroby otępiennej prowadzą także choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Parkinsona czy Alzheimera. 

Dotychczasowe badania potwierdzają, że choroba wieńcowa oraz niewydolność serca mogą zwiększać ryzyko występowania demencji. Kolejną chorobą na liście jest migotanie przedsionków, o czym poinformowano w trakcie kongresu naukowego Europejskiego Stowarzyszenia Rytmu Serca (EHRA) 2025 przez Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne.

Przeprowadzone badania udowodniły, że występowanie migotania przedsionków zwiększa ryzyko wystąpienia demencji w przyszłości o 21 proc. u tych pacjentów, u których zdiagnozowano AF przed 70. rokiem życia, a ryzyko demencji o wczesnym początku (zdiagnozowanej przed 65. rokiem życia) o 36 proc.

Co istotne - związek ten był silniejszy u młodszych dorosłych, natomiast zanikał u osób starszych w wieku 70 lat i starszych. 

Badaniem objęto 2 520 839 osób ze średnim okresem obserwacji 13 lat. 

Pacjentów z potwierdzonym migotaniem przedsionków na początku obserwacji było 79 820. Na podstawie wnikliwych analiz badacze ustalili, że pacjenci w wieku 45-50 lat byli 3,3 razy bardziej narażeni na rozwój demencji, niż osoby bez potwierdzonej arytmii. 

Z kolei u tych pacjentów, którzy przekroczyli 70. rok życia nie stwierdzono żadnego związku. 

Pacjenci przed 70. rokiem życia mieli o 21 proc. większe szanse na zachorowanie na otępienie, niż osoby bez potwierdzonej arytmii. 

Autor badania, dr Julián Rodriguez García ze Szpitala Uniwersyteckiego Bellvitge w Barcelonie w Hiszpanii, podkreślił w trakcie trwania Kongresu, że to największe europejskie badanie populacyjne, które ma na celu zbadać związek między migotaniem przedsionków a demencją. Autorzy zgodnie podkreślają, że związek ten jest szczególnie silny w przypadku demencji o wczesnym początku u młodszych osób.

Najpoważniejszym powikłaniem migotania przedsionków jest udar mózgu. Arytmia ta zwiększa ryzyko udaru aż pięciokrotnie. W wyniku nieregularnego bicia serca, krew może ulegać zastojom w przedsionkach, a to z kolei może prowadzić do powstawania zakrzepów.
Jeśli taki skrzep przemieści się naczyniami do mózgu, dochodzi do zablokowania naczyń mózgowych, czego konsekwencją jest właśnie udar niedokrwienny. 

Na skutek migotania może dochodzić także do zatorów w kończynach dolnych, nerkach lub płucach, co stanowi zagrożenie dla życia pacjenta. 

Osoby z migotaniem przedsionków są bardziej narażone na inne zaburzenia rytmu serca, takie jak częstoskurcz komorowy czy migotanie komór, które prowadzą do nagłego zatrzymania krążenia i śmierci sercowej.

"Migotanie przedsionków jest czynnikiem ryzyka udaru, a udar jest czynnikiem ryzyka demencji. Jednak obserwacja, że związek między migotaniem przedsionków a demencją pozostaje niezmieniony po wykluczeniu pacjentów z wcześniejszym udarem, wskazuje, że inne mechanizmy muszą być zaangażowane w zwiększone ryzyko demencji u pacjentów z migotaniem przedsionków. Mechanizmy te mogą obejmować ciche udary, czyli takie, które nie wykazują objawów klinicznych i można je zdiagnozować jedynie za pomocą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, a także mikrozawały i mikrokrwawienia" - skomentował dr Julián Rodriguez García.

Migotanie przedsionków jest arytmią, która początkowo może przebiegać bezobjawowo. Zazwyczaj migotanie jest napadowe, jednak są pacjenci o utrwalonym migotaniu, którzy często wymagają kardiowersji (farmakologicznej lub elektrycznej) albo ablacji. 

Napadowe migotanie przedsionków zazwyczaj trwa krócej, niż 24 godziny, a przy nasilonych objawach stosuje się beta-blokery lub inne leczenie farmakologiczne w warunkach szpitalnych. 

Objawy migotania przedsionków są charakterystyczne, a u pacjentów często występuje: 

• uczucie kołatania serca, 
• odczuwalna, niemiarowa praca serca, 
• uczucie braku tchu, 
• wrażenie “zatykania" klatki piersiowej, 
• zawroty głowy, 
• nadmierna potliwość, 
• zmniejszenie tolerancji wysiłku fizycznego, 
• mogą występować omdlenia. 

Migotanie przedsionków jest arytmią, którą potwierdza się przy badaniu EKG. Co ważne, migotanie w badaniu EKG można uchwycić tylko w trakcie napadu, w innym przypadku zapis będzie prawidłowy, przestawiający rytm zatokowy. 

Lekarz może zdecydować także o badaniu holterowskim, czyli monitorowaniu pracy serca przez 24 godziny. Ważne jest zlecenie także innych badań, w poszukiwaniu przyczyny pozasercowej, czyli badania tarczycy, poziom elektrolitów,  badania w kierunku cukrzycy czy chorób nerek.

Źródło:

1. https://www.escardio.org/The-ESC/Press-Office/Press-releases/Atrial-fibrillation-diagnosed-in-midlife-is-linked-to-a-21-increased-risk-of-dementia-at-any-age-and-a-36-higher-risk-of-early-onset-dementia
2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/atrial-fibrillation-increases-dementia-risk-new-research-warns
3. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.6.6.

CZYTAJ TAKŻE:

Nadciśnienie - i co dalej? Te badania trzeba zrobić, gdy ciśnieniomierz pokazuje za dużo

Holter EKG. Co to za badanie i kiedy warto je zrobić?

Kłopoty z pamięcią i uciekanie serca do gardła. Jak jeszcze objawia się arytmia?