Nadciśnienie - i co dalej? Te badania trzeba zrobić, gdy ciśnieniomierz pokazuje za dużo
1,28 miliarda ludzi - tyle osób na świecie choruje na nadciśnienie. To dość podstępna choroba - długo nie daje jasnych objawów, rozwija się powoli i po cichu, a gdy już się manifestuje, zwykle trzeba wdrożyć leki, bo naturalne sposoby nie wystarczą. Obecnie nadciśnienie tętnicze to ciśnienie powyżej 140/90 mmHg, jednak na baczności powinny mieć się również osoby, które "wpadają" do kategorii "podwyższonego ciśnienia tętniczego" - 120-139/ 70-89 mmHg, bo nadciśnienie może dla nich nadejść szybciej, niż im się wydaje. Na co jeszcze uwagę powinni zwrócić nadciśnieniowcy i osoby z podwyższonym ciśnieniem? Co jeszcze - poza pomiarami ciśnienia - warto zbadać? W dzisiejszym tekście o tym, co powinni badać i kontrolować chorzy z nadciśnieniem, aby jak najdłużej utrzymać dobre zdrowie.
Przyczyną nadciśnienia - oprócz tendencji dziedzicznych - często jest nasz niezdrowy tryb życia: brak ruchu, nadwaga lub otyłość, niezdrowy sposób odżywiania się. W rzeczywistości nadciśnienie często współwystępuje z takimi chorobami jak cukrzyca i otyłość, a także towarzyszy stanowi przedcukrzycowemu i insulinooporności. Z tego powodu warto, aby osoby, którym dolega wysokie ciśnienie krwi, regularnie raz na pół roku badały poziom glukozy i insuliny na czczo. Warto także, aby przy okazji oznaczały glikowaną hemoglobinę (HbA1C). Hemoglobina glikowana to frakcja hemoglobiny, do której przyłączył się cukier (w procesie glikacji), a jej pomiar daje nam informację, jaki utrzymywał się u nas średni poziom glukozy w ciągu 2-3 ostatnich miesięcy. Dzięki takiej prewencji unikniemy wystąpienia cukrzycy typu 2. lub będziemy w stanie wyłapać ją na wczesnym etapie, kiedy będzie można ją kontrolować bez większych problemów.
Kolejnym ważnym badaniem, które raz do roku - raz na pół roku powinny wykonywać osoby z nadciśnieniem, jest oznaczenie lipidogramu. Lipidogram, czyli inaczej wyszczególnienie frakcji tłuszczów, obecnych we krwi z podziałem na "dobry" i "zły" cholesterol oraz trójglicerydy, to badanie wykonywane codziennie u tysięcy pacjentów. Pozwala ono na wydzielenie poszczególnych frakcji lipidów, zawartych w osoczu i ustalenie stosunków między nimi. Dzięki temu wiemy, czy i jak bardzo jesteśmy zagrożeni miażdżycą żył i jej powikłaniami - zawałem serca i zatrzymaniem krążenia. Ponieważ miażdżyca, podobnie jak cukrzyca, często towarzyszy nadciśnieniu, warto kontrolować swój lipidogram regularnie i działać adekwatnie do wyników badania.
Do najpoważniejszych powikłań nadciśnienia należą przerost lewej komory serca, wylew krwi, zawał serca i zatrzymanie krążenia. Z tego powodu warto, aby osoby leczące się na nadciśnienie, regularnie, raz do roku, odwiedzały specjalistę - kardiologa. Oprócz osłuchania pracy serca i EKG dysponuje on szerokim zakresem badań specjalistycznych, np. holterem, które umożliwią kontrolę i prewencję powikłań sercowych u nadciśnieniowców.
Kolejnym poważnym powikłaniem, wywodzącym się od nadciśnienia, jest uszkodzenie nerek. Wiąże się to z faktem, że nerki filtrują krew z krwiobiegu i oczyszczają oraz zagęszczają ją w procesie filtracji kłębuszkowej, aby wytworzyć mocz. Z tego względu nadciśnienie w tętnicach nie może pozostać obojętne dla nerek, przez które przechodzą naczynia krwionośne.
Powikłaniem nadciśnienia jest niewydolność nerek, które - jeśli nie zadziałamy w porę - mogą nie być do odratowania. Z tego też względu warto aby nadciśnieniowcy oznaczali regularnie wskaźniki pracy nerek - kreatyninę i szacowany współczynnik przesączania kłębuszkowego eGFR. Dobrym pomysłem będzie również wykonywanie regularnych badań (raz na pół roku) moczu ogólnego z osadem, bowiem to badanie również podpowiada, w jakim stanie jest nasz narząd filtrujący, czyli nerki.
Aby walka z nadciśnieniem była równa, często chorzy przyjmują leki, które są specjalnie dobierane przez lekarza. Mogą jednak pomóc sobie sami. Poniżej kilka sposobów na to, jak zmniejszyć ryzyko powikłań nadciśnienia:
- rzucenie palenia - dostępne dane wskazują na 3-krotnie większe ryzyko nadciśnienia i jego powikłań u palaczy;
- suplementacja potasu - udowodniono, że potas delikatnie, ale skutecznie, obniża ciśnienie tętnicze; szukaj go m.in. w pomidorach i bananach, na własną rękę nie sięgaj po suplementy z apteki bez konsultacji z lekarzem, zwłaszcza jeśli przyjmujesz jakieś leki na receptę;
- ograniczenie soli i dieta - sód, jeden z dwóch składników soli kuchennej (chlorku sodu) znany jest ze swojej złej prasy, ponieważ zdecydowanie podnosi ciśnienie; ograniczenie spożycia soli kuchennej przynosi obniżenie ciśnienia krwi, podobnie jak zmiana jadłospisu na antynadciśnieniową dietę DASH;
- zmiana nawyków - co tu dużo mówić: ruch i zdrowy jadłospis, czy to się nam podoba, czy nie;
Warto pamiętać, że obniżenie ciśnienia zawsze mniejsza ryzyko sercowo-naczyniowe oraz ryzyko uszkodzenia narządów w przebiegu takich chorób jak przewlekłe choroby nerek, choroba wieńcowa i cukrzyca. A u osób chorych nawet niewielka redukcja ciśnienia - zmniejsza ryzyko poważnych zaostrzeń i powikłań. Dlatego warto się badać i kontrolować ciśnienie tętnicze krwi.
Źródła:
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Kardiologia/Zaostrzono-normy-cisnienia-krwi-Opublikowano-nowe-wytyczne-ws-wartosci-docelowych-i-leczenia,265715,1014.html
Dembińska - Kieć A., Naskalski J. W. (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2002.
Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.
CZYTAJ TAKŻE:
Nie zawsze widać go w EKG. Te badania potwierdzają zawał serca
Nazywany jest "cichym zawałem". Pacjent długo nie wie, że go przeszedł
Problemy z cholesterolem widać na skórze. Zauważysz w tych konkretnych miejscach
