USG piersi a mammografia. Czym się różnią? Które badanie wykonać?
USG piersi i mammografia to podstawowe badania dla kobiet. Oba są opisem piersi i oba pozwalają wykryć podejrzane zmiany, dlatego regularne ich wykonywanie jest kluczowe w profilaktyce raka piersi, który jest najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet. Kiedy wykonać USG piersi, a kiedy mammografię? Czym te dwa badania się od siebie różnią? Wyjaśniamy!
USG piersi i mammografia to badania, które się uzupełniają. Scharakteryzujemy pokrótce każde z nich.
USG piersi to badanie obrazowe (ultrasonograficzne), bardzo czułe, bezbolesne i bezinwazyjne, co ważne, bezpieczne także w czasie ciąży i u kobiet karmiących piersią. Za jego pomocą można wykryć nawet kilkumilimetrowe zmiany (np. guzy czy torbiele). Jak w przypadku USG brzucha, tak i tutaj używa się żelu, który ułatwia specjalnej głowicy poruszanie się po skórze. Sonda z głowicą przesuwa się po piersiach z różną intensywnością i dzięki wykorzystaniu fal ultradźwiękowych uwidacznia tkanki wchodzące w skład piersi. Trwa to zaledwie kilkanaście minut. Wynik otrzymuje się tuż po zakończeniu badania. Nie trzeba za nie płacić - wystarczy skierowanie od lekarza. Jeśli USG piersi chcemy wykonać prywatnie, zapłacimy od 100 do 200 zł.
Co ile wykonywać USG piersi? Po ukończeniu 20. roku życia badanie powinno być wykonywane przynajmniej raz na dwa lata, profilaktycznie. Po 30. roku życia USG piersi powinno się wykonywać częściej, bo co rok. Kiedy wyczuje się zmianę w piersi podczas samobadania, zauważy się zmiany skórne w ich obrębie lub wyciek z sutków - USG piersi trzeba wykonać tak szybko jak to tylko możliwe (może to być znak rozwijającego się nowotworu).
Warto zapamiętać, że USG piersi najlepiej wykonać w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego - między pierwszym a 10. dniem. Jak się podkreśla, w późniejszych dniach, ze względu na gromadzenie się wody w piersiach, badanie może być utrudnione lub dać niewiarygodny wynik. To najważniejsza zasada.
Do USG piersi nie trzeba się specjalnie przygotowywać - np. być na czczo. Warto zabrać ze sobą wyniki ostatniego USG piersi lub mammografii, ponieważ badanie poprzedzi wywiad lekarski, a o te dokumenty z pewnością zostaniemy zapytani.
Najważniejsza różnica między mammografią a USG piersi - mammografia to radiologiczne badanie piersi (prześwietlenie rentgenowskie z użyciem niskiej dawki promieniowania), a USG piersi to badanie ultrasonograficzne, które wykorzystuje ultradźwięki.
Mammografia, tak jak USG piersi, potrafi wykazać nawet milimetrowe zmiany, których nie wyczujemy w badaniu palpacyjnym. Specjaliści podkreślają, że badanie to pozwala wcześnie wykryć ponad 90 proc. zmian nowotworowych (nawet dwa lata przed tym, jak pojawi się guz wyczuwalny w samobadaniu). W trakcie mammografii osoba przeprowadzająca badanie umieszcza pierś w odpowiedniej pozycji na płycie sprzętu. Potem dochodzi do uciskania gruczołu przez drugą płytę (ucisk stopniowo będzie się zwiększał). Niewielki ucisk jest konieczny do tego, by uwidocznić wszystkie tkanki piersi i zwyczajnie niczego nie przegapić. Taka pozycja pozwala także utrzymać pierś w jednej pozycji. W ten sposób zostanie zbadana każda z piersi, co nie trwa dłużej niż 15 minut (sam ucisk piersi trwa krócej niż 30 sekund). Niekiedy konieczne jest wstrzymanie oddechu lub zajęcie pozycji skośno-bocznej.
W przypadku mammografii trudno uniknąć pewnego dyskomfortu ze względu na ucisk piersi. Badanie lepiej wykonać, kiedy piersi nie są tkliwe lub nabrzmiałe (nie powinno się go wykonywać na ok. tydzień przed spodziewaną miesiączką, a najlepiej jest zrobić je podczas pierwszych siedmiu dni od pierwszego dnia miesiączki). Przeszkody nie będzie stanowiła obfita pierś, a także implanty.
Mammografia to badanie, które powinno być wykonywane raz na dwa lata przez kobiety od 40. do 50. roku życia. Po 50-stce należy je wykonywać raz w roku. O badaniu tym powinny pamiętać osoby, u których w rodzinie wystąpiła mutacja genowa BRCA 1 lub BRCA 2 lub u których jedna z najbliższych członkiń rodziny miała nowotwór piersi lub jego podejrzenie. U mężczyzn mammografia również jest wykonywana.
O czym jeszcze warto pamiętać przed mammografią? W dniu mammografii nie zaleca się stosowania dezodorantów czy innych produktów w okolicach obszaru, który będzie badany. Należy informować o bólu przed oraz w trakcie badania oraz zabrać ze sobą wyniki poprzednich badań piersi.
Badanie mammograficzne w ramach NFZ można wykonać po okazaniu skierowania od specjalisty. Badanie jest bezpłatne dla kobiet w wieku 50-69 lat, które w ciągu ostatnich dwóch lat nie miały go wykonywanego. Wykonanie mammografii prywatnie to koszt ok. 100 zł. Wyniku nie otrzymuje się od razu - zazwyczaj po dwóch dniach.
USG piersi czy mammografia? Wiele kobiet zadaje sobie to pytanie. Wybór nie powinien być przypadkowy, a powinien być podyktowany budową gruczołu piersiowego, wiekiem pacjentki, a także tym, czego na podstawie badania chcemy się dowiedzieć my lub lekarz (warto więc wszystkie opcje skonsultować ze specjalistą).
Podkreśla się jednak kilka kwestii.
USG piersi jest bardziej miarodajne u kobiet poniżej 40. roku życia i tych o małych piersiach (a to ze względu na obecność większej ilości tkanki gruczołowej niż tłuszczowej). Zmiany w tkance tłuszczowej lepiej uwidoczni mammografia, dlatego to ona będzie preferowanym badaniem u kobiet z obfitym biustem i kobiet po 40. roku życia (u kobiet po 40-stce struktura budowy piersi zmienia się bowiem z gruczołowej na tłuszczową). Na mammografii nie możemy jednak poprzestać, kiedy stosujemy hormony.
USG piersi potrafi odróżnić łagodne torbiele od masy będącej złośliwą zmianą. Tego nie potrafi natomiast mammografia. Jednak mammografia wykrywa mikrozwapnienia (będące często pierwszym objawem nowotworu), z czym z kolei nie radzi sobie USG.
Na koniec podkreślimy jeszcze raz: USG piersi i mammografia to badania, które się wzajemnie uzupełniają. Po 40. roku życia powinno się wykonywać oba te badania - USG raz w roku, a mammografię co dwa lata.
***
Na całym świecie październik to miesiąc świadomości raka piersi. W naszym serwisie systematycznie będziemy publikować materiały poświęcone diagnostyce, leczeniu oraz profilaktyce tego nowotworu.
Czytaj także:
