Tak zachowuje się osoba z borderline. Trzy charakterystyczne sygnały

Osobowość borderline, znana także jako chwiejna emocjonalnie, to grupa występujących cech zachowania z pogranicza zaburzeń nerwicowych (lękowych, typu neurotycznego) oraz psychotycznych. Nie jest to choroba psychiczna, aczkolwiek pacjenci z tym zaburzeniem mają problemy z przystosowaniem, utrzymaniem relacji, wykazują zwiększoną skłonność do podejmowania zachowań ryzykownych, prób samobójczych czy patologicznego kłamania.

W przypadku borderline obserwuje się dużą niestabilność, impulsywność i przenikanie się wielu objawów występujących w innych zaburzeniach psychicznych. Niemniej występują pewne odrębności. Osobowość z pogranicza odznacza się przyjmowaniem skrajnych postaw wobec innych ludzi, od gloryfikacji i uwielbienia, po ujmowanie wartości i nienawiść. Co więcej, mogą one dotyczyć jednego obiektu i nieustannie się zmieniać.

Rozpowszechnienie zaburzeń typu borderline szacuje się na 1 do 2 proc. populacji. Jeszcze niedawno wskazywano, że ponad dwukrotnie częściej rozpoznawane są u kobiet (70-75 proc. przypadków) niż u mężczyzn, ale obecnie ciężko określić dominujący czynnik płci. 

Wśród sytuacji predysponujących do pojawienia się tego rodzaju patologii wskazuje się na:

• doświadczenie traumy - np. opuszczenie przez rodzica, śmierć kogoś bliskiego, doświadczenie przemocy seksualnej;
• występujący w dzieciństwie nadmierny krytycyzm, brak akceptacji, brak komunikacji z opiekunem;
• zaburzenia osobowości występujące u jednego lub obojga rodziców;
• podłoże biologiczne - chociaż naukowcy wciąż nie są co do tego zgodni.

Konsekwencją urazów psychicznych jest brak autorefleksji i naturalnej zdolności do przepracowywania trudnych doświadczeń.

Osoby z borderline wykazują zwiększoną skłonność do konfliktów, mają problem z samooceną (jest ona za niska lub zbyt wysoka), ich krytycyzm jest zaburzony. 

Do innych zachowań i cech pacjentów z osobowością z pogranicza należą:

• skłonność do uzależnień;
• występowanie zaburzeń odżywiania;
• przypisywanie byłym partnerom wszelkich negatywów;
• napady gniewu;
• prowokowanie ryzykownych sytuacji: przypadkowe kontakty seksualne, szybka jazda samochodem, przebywanie w niebezpiecznych miejscach;
• manipulowanie otoczeniem;
• natręctwa;
• "zero-jedynkowy" sposób patrzenia na świat - np. brak stanów pośrednich między miłością a nienawiścią.

Tak. Pacjenci z tym typem osobowości zagrażają przede wszystkim sobie - ponieważ 60 do 70 proc. z nich ma w swojej historii życia próbę samobójczą, a u 10 proc. może ona zostać ponowiona i tym razem okazać się skuteczna.

W obliczu kryzysu, przy wysokim ryzyku zachowań samobójczych, pilne leczenie w warunkach oddziału psychiatrycznego jest niezbędne.

Pacjenci z borderline tworzą intensywne i niestabilne związki, przeplatane miłością i nienawiścią. W relacji z partnerem prowokują liczne konflikty, rozstania i powroty. W obawie przed odrzuceniem często wolą sami kogoś porzucić, byle tylko nie być "przegraną" stroną. Z drugiej strony unikają bliskości, nawet jeśli ktoś im ją okazuje. Takie osoby często grożą samobójstwem lub inną formą autodestrukcji.

Skuteczne leczenie borderline umożliwia zadbanie o aspekty osobowości nieobjęte procesem destrukcyjnym. Należy pamiętać, że to, że część zachowań nie mieści się w wariantach normy, nie oznacza, że wszystkie z nich są nieprawidłowe. Psychoterapia zakładająca szczere zaangażowanie pacjenta ma za zadanie skupić się na pozytywnych cechach osoby zaburzonej, ułatwić kontrolę impulsywnych zachowań, zniwelować skrajne reakcje i pomóc w zbudowaniu trwałej relacji. U niektórych stosuje się farmakoterapię (zwykle doraźnie), po to, by zmniejszyć poszczególne objawy, np. zmiany nastroju, depresję lub lęk. Najczęściej stosuje się selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), małe dawki leków przeciwpsychotycznych (np. olanzapinę, kwetiapinę lub rysperydon) oraz karbamazepinę i kwas walproinowy. Ze względu na skłonność do uzależnień u osób z borderline psychiatrzy zwykle nie przepisują im benzodiazepin.

Leczenie zaburzeń osobowości borderline ma zazwyczaj burzliwy przebieg i nie należy do prostych - pacjenci często odrzucają kolejnych terapeutów, nie stosują się do zaleceń i opuszczają wizyty.

Pozostawanie w relacji z osobą dotkniętą borderline jest bardzo trudne, obciążające i wymaga ogromnego poświęcenia. Żeby utrzymać taki związek, warto zapoznać się z istotą tego zaburzenia - w ten sposób będzie łatwiej zrozumieć, że jakieś zachowanie jest objawem, a nie działaniem z intencją sprawienia przykrości. Bardzo ważna jest także właściwa komunikacja, która zakłada chęć wyjaśnienia problemu, a nie przerzucanie się wzajemnymi oskarżeniami. Pamiętaj, że zaburzenie z pogranicza zaburza ocenę rzeczywistości i dana osoba najpewniej nie chciała ci dokuczyć, lecz sama nie kontroluje swojego postępowania. Nie oznacza to jednak, że masz usprawiedliwiać i tłumaczyć wszystkie jej poczynania. Twoje granice są bardzo ważne i musisz ich pilnować. Jeśli twój partner konsekwentnie odmawia podjęcia terapii, szantażuje cię i krzywdzi, nie staraj się namawiać go na nic na siłę i w pierwszej kolejności zadbaj o swoje potrzeby.

CZYTAJ TAKŻE:

Nie czują empatii i poczucia winy. Po czym poznać socjopatę?

Cztery sygnały, że cierpisz na stany lękowe. Skutki odczuwa całe ciało

Objawy depresji u mężczyzn są inne niż u kobiet. Oto co może na nią wskazywać