Testy na COVID-19 - rodzaje i różnice. Który wybrać? Jak się przygotować?

U każdego zakażonego choroba może przebiegać w odmienny sposób. U większości chorych nie zachodzi konieczność hospitalizacji. Symptomy COVID-19 pojawiają się zazwyczaj 5-6 dnia od zakażenia, chociaż ich rozwinięcie może zająć nawet dwa tygodnie. 

Do objawów, które występują najczęściej, należą:

• zmęczenie,
• gorączka,
• kaszel,
• utrata smaku lub węchu.

Znacznie rzadziej pojawiają się:

• ból mięśni,
• ból gardła,
• biegunka,
• wysypka skórna,
• zaczerwienie i podrażnienie oczu,
• ból głowy.

Ból w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu, obniżona saturacja, problemy z mową i poruszaniem się wymagają konsultacji z lekarzem i hospitalizacji.

Wyróżnia się następujące rodzaje testów na koronawirusa:

• test antygenowy,
• test RT-PCR,
• test RT-LAMP (FRANKD).

Podział ze względu na sposób prezentacji wyników przedstawia się następująco:

• testy jakościowe,
• testy ilościowe,
• testy półilościowe.

Test serologiczny wykrywa obecność przeciwciał, które zostały wytworzone przez układ immunologiczny pacjenta w odpowiedzi na wniknięcie do organizmu antygenu, czyli obcego białka. Aby układ odpornościowy zaczął produkować przeciwciała, musi upłynąć co najmniej kilka lub nawet kilkanaście dni od zakażenia. Wynika z tego, że przeprowadzenie testu ma sens dopiero po ok. dwóch tygodniach od potencjalnego zakażenia. 

Warto pamiętać, że poziom przeciwciał nie jest stały - jego zmiany są uzależnione od czasu, jaki upłynął od momentu wystąpienia objawów. 

Test serologiczny w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 to badanie, które pozwala oznaczyć poziom przeciwciał całkowitych anty-SARS-CoV-2 obecnych w krwi pacjenta. Na podstawie badania można wykryć, kto przebył chorobę lub się zaszczepił. Niemożliwe jest sprawdzenie, kiedy doszło do zachorowania.

Testy antygenowe wykrywają antygeny pobrane z wymazu z nosogardzieli badanego.

Badania wykonywane metodami molekularnymi, czyli RT-PCR i RT-LAMP, wykrywają obecność materiału genetycznego wirusa SARS-CoV-2 w próbce wymazu od pacjenta. WHO zaznacza, że tego rodzaju testy są szczególnie dokładne, a ich dodatni wynik i występowanie objawów u chorego pozwalają na ostateczne rozpoznanie COVID-19. Niemniej, należy pamiętać, że wynik ujemny któregokolwiek z powyższych testów nie jest podstawą do wykluczenia możliwości zakażenia.

Testy antygenowe cechują się mniejszą czułością niż testy RT-PCR, co oznacza, że jest mniej czasu na wykonanie go tak, żeby wynik był autentyczny. Zaleca się wykonanie testu antygenowego w trakcie pierwszych 5-7 dni występowania objawów.

Testy ilościowe umożliwiają określenie stężenia przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG. Pierwotnie twierdzono, że im ich poziom jest wyższy, tym powtórne zakażenie jest mniej prawdopodobne. Okazuje się, że największą rolę w budowaniu odporności odgrywają przeciwciała neutralizujące wirusa.

To, w jakim czasie powinno się wykonać test, zależy od tego, czy chcesz wykryć aktywne zakażenie, czy dowiedzieć się, czy chorowałeś w przeszłości.

Test w kierunku przeciwciał anty-SARS-CoV-2 najlepiej wykonać ok. drugiego, trzeciego tygodnia od wystąpienia pierwszych objawów. 

Test antygenowy powinien być wykonywany u pacjentów z objawami COVID-19 w ciągu pierwszych 5-7 dni od ich wystąpienia.

Testy RT-PCR i RT-LAMP należy wykonać jak najszybciej od momentu pojawienia się objawów albo od kontaktu z osobą zakażoną, ponieważ wykrywają one aktualne zakażenie.

Test przeciwciał po szczepieniu należy wykonać nie wcześniej niż 1-2 tygodnie po drugiej dawce szczepionki.

Badanie wykrywające przeciwciała polega na pobraniu krwi żylnej, jednak nie wymaga ono od pacjenta bycia na czczo. Z kolei bezpośrednio przed testami, do których przeprowadzenia konieczne jest pobranie wymazu, nie zaleca się:

• palenia papierosów, 
• żucia gumy i mycia zębów,
• jedzenia przez przynajmniej trzy godziny przed testem.
  

Czytaj także:

Dlaczego zaszczepione osoby też chorują na COVID-19?

Prof. Gut: Niektóre testy nie wykrywają wariantu Omikron