Ostre powikłania cukrzycy: kwasica ketonowa, śpiączka hipersomatyczna i hipoglikiemia
Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, która jak żadna inna - powoduje mnóstwo niepożądanych objawów i chorób towarzyszących. Na całym świecie choruje 387 milionów osób, przy czym prawie połowa nie jest tego świadoma. Nieleczona cukrzyca może prowadzić do rozwoju ostrych i nierzadko groźnych dla życia powikłań. Do najczęstszych należą: kwasica ketonowa, śpiączka hiperosmotyczna i hipoglikemia. Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się, jakie są typowe objawy ostrych powikłań cukrzycy i w jaki sposób pomóc sobie lub swoim najbliższym w przypadku ich wystąpienia.
Główną przyczyną rozwoju kwasicy ketonowej jest niedobór insuliny, który może się pojawić w przypadku przerwania insulinoterapii, nieprawidłowego stosowania insuliny czy też w początkowych etapach rozwoju cukrzycy typu 1, kiedy jest ona jeszcze niezdiagnozowana. Rzadziej może się pojawić również w przebiegu zakażeń, zapalenia trzustki i w ciąży.
Niedobór insuliny wywołuje wiele zmian metabolicznych w organizmie - spada zużycie glukozy przez komórki, jednocześnie nasila się jej wytwarzanie w wątrobie, a także zwiększa się rozpad tłuszczy i białek. Zwiększa się synteza ciał ketonowych, które przedostają się do krwioobiegu i są przyczyną kwasicy. Dodatkowo odwodnienie i zwiększone oddawanie moczu (diureza osmotyczna) prowadzą do rozwoju zaburzeń świadomości i pojawienia się śpiączki ketonowej.
Do objawów kwasicy ketonowej zalicza się nadmierne pragnienie, utrzymujące się mimo przyjmowania znacznych ilości płynów, a także wielomocz, suchość jamy ustnej oraz nasilone zmęczenie, senność i osłabienie. Oddech staje się głębszy i przyspieszony, ma również wyczuwalny zapach acetonu. Dodatkowo mogą pojawić się nudności, wymioty, bóle brzucha i klatki piersiowej.
W leczeniu kwasicy ketonowej stosuje się intensywne nawadnianie w celu opanowania kwasicy, a także insulinoterapię, aby obniżyć poziom glukozy we krwi. W przypadku niedoboru potasu podaje się chlorek potasu we wlewie dożylnym, można również zastosować heparynę drobnocząsteczkową jako profilaktykę przeciwzakrzepową.
Śpiączka hiperosmotyczna, zespół hiperglikemiczno-hiperosmolalny To ostre powikłanie, w odróżnieniu od kwasicy ketonowej, pojawia się zwykle u osób chorujących na cukrzycę typu 2. Jego przyczyną jest znaczna hiperglikemia (>600 mg/dl), której towarzyszy znaczne odwodnienie.
Objawy zespołu hiperglikemiczno-hiperosmolalnego to postępujące zaburzenia świadomości, które bez leczenia prowadzą do śpiączki. Dodatkowo występują cechy znacznego odwodnienia (suchość błon śluzowych, utrata napięcia skóry), przyspieszony oddech i tachykardia. W leczeniu śpiączki hiperosmotycznej, podobnie jak w przypadku kwasicy ketonowej, stosuje się intensywne nawadnianie dożylne i obniżanie hiperglikemii przy pomocy insuliny.
O obniżonym poziomie glukozy we krwi, czyli hipoglikemii mówimy wtedy, kiedy poziom tego cukru spada poniżej 70 mg/dl. Może się ona pojawić w przebiegu obu typów cukrzycy, jednak najczęściej występuje u chorych na cukrzycę typu 1 leczonych insuliną. Może do niej dojść także podczas nadmiernego wysiłku fizycznego, długiej przerwy między posiłkami czy po spożyciu alkoholu.
Objawy hipoglikemii możemy podzielić na dwie fazy. W pierwszej, pod wpływem spadku poziomu glukozy we krwi, dochodzi do wzrostu hormonów działających antagonistycznie do insuliny (głównie adrenaliny i glukagonu). Wywołuje to symptomy wynikające z aktywacji układu współczulnego, do których należą obfite pocenie się, drżenie rąk, zawroty głowy, bladość powłok i głód.
W drugiej fazie, pod wpływem niedożywienia komórek nerwowych dochodzi do pojawienia się objawów neurologicznych i psychicznych, takich jak niepokój, zaburzenia zachowania (mania, urojenia), zaburzenia mowy i widzenia, kurcze mięśni czy utrata przytomności.
Łagodną hipoglikemię z umiarkowanie nasilonymi objawami chory może opanować sam, przyjmując tabletki zawierające glukozę lub spożywając bogaty w węglowodany pokarm (słodkie batony, cukierki). Po godzinie należy skontrolować poziom cukru we krwi. W przypadku ciężkiej hipoglikemii, kiedy pacjent jest nieprzytomny lub występują u niego poważne zaburzenia świadomości, konieczne jest dożylne podanie roztworu glukozy.
O przewlekłych powikłaniach cukrzycy: retinopatii, nefropatii i neuropatii cukrzycowej (prowadzącej do rozwoju stopy cukrzycowej) CZYTAJ TUTAJ
Karolina Tarnas
Czytaj także:
