Skąd drętwienie i sztywność mięśni karku i głowy? Kręcz szyi to rzadko skutek przewiania

Kręcz szyi to zaburzenie, w którym dochodzi do patologicznego napięcia mięśni szyi, powodującego jej nienaturalne ustawienie. Głowa może być przechylona na bok, skręcona, a czasem nawet nieco uniesiona. Schorzenie może wystąpić nagle, jako stan ostry, lub mieć charakter przewlekły. Dotyka zarówno dorosłych jak i dzieci, a jego leczenie uzależnione jest od stopnia zaawansowania i przyczyny problemu.

Wbrew powszechnemu przekonaniu, kręcz szyi rzadko jest wynikiem przewiania, aczkolwiek nie jest to wykluczone. Oczywiście to nie tak, że szyja zaczyna ustawiać się w nienaturalny sposób na skutek kontaktu z niską temperaturą. Działanie zimna na określone miejsce może wywołać stan zapalny, obejmujący mięśnie i nerwy szyi. Przewianie może wiązać się z powiększeniem węzłów chłonnych, gorączką i dreszczami, oraz katarem lub kaszlem.

Nie. Diagnozuje się również wrodzony kręcz szyi - najczęściej u noworodków lub niemowląt. Jego główną przyczyną jest przykurcz mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, który biegnie od podstawy czaszki do mostka i obojczyka. Zaburzenie może powstawać już w łonie matki, na przykład na skutek ograniczonej przestrzeni w macicy, przez co główka płodu przez długi czas jest niewłaściwie ułożona. Podobne efekty mogą wywołać urazy okołoporodowe. Niestety, brak wdrożenia odpowiedniego postępowania fizjoterapeutycznego może skutkować narastającym ograniczeniem ruchomości szyi malucha, deformacją czaszki i twarzy, wadami zgryzu, a także brakiem rozwoju widzenia obuocznego, czy zaburzeniami w pracy błędnika.

Dyskopatia szyjna, czyli uszkodzenie krążków międzykręgowych w odcinku szyjnym kręgosłupa, to jedna z częstszych przyczyn nabytego kręczu szyi. Gdy struktury kręgosłupa tracą swoją elastyczność i wysokość, może dojść do ucisku na sąsiednie nerwy lub rdzeń kręgowy. Taki ucisk wywołuje ból, mrowienie, a nawet osłabienie mięśni, które organizm próbuje zniwelować poprzez odruchowy skurcz mięśni szyi. W rezultacie dochodzi do nienaturalnego ustawienia głowy i ograniczenia jej ruchomości.

Kręcz szyi to nie tylko problem mięśni i kości, w grę często wchodzi układ nerwowy, a nawet nasza psychika. Schorzenia neurologiczne, takie jak uszkodzenia nerwów obwodowych, dystonia czy stwardnienie rozsiane, mogą prowadzić do mimowolnych skurczów mięśni szyi, które ustawiają głowę w bolesnej pozycji. 

Co ciekawe, także długotrwały stres odgrywa tu istotną rolę. Silne napięcie emocjonalne wyzwala mechanizm "walki lub ucieczki", powodując chroniczne napięcie mięśni. Szyja, będąca połączeniem między głową a resztą ciała, często staje się ofiarą tej reakcji.

Poza wymienionymi już objawami kręczu szyi warto poznać także te mniej oczywiste. Jednym z takich nietypowych symptomów jest ból ucha, który wynika z napięcia mięśniowego promieniującego wzdłuż nerwów przebiegających w okolicy szyi i żuchwy. Niektórzy pacjenci zgłaszają również bóle głowy, uczucie napięcia w szczęce czy zawroty głowy. W bardziej zaawansowanych przypadkach mogą pojawić się objawy neurologiczne, takie jak drętwienie ramion czy palców, co bywa mylące i utrudnia szybkie postawienie właściwej diagnozy.

W leczeniu kręczu szyi największe pole do działania mają fizjoterapeuci. W leczeniu zachowawczym wykorzystują rozmaite techniki, takie jak np. masaż, kinesiotaping, zabiegi fizykalne (mikroprądy, ultradźwięki, termoterapię) oraz stosowanie kołnierzy ortopedycznych. Kiedy taka forma terapii nie przynosi upragnionych rezultatów, uzupełnia się ją bardziej inwazyjnymi metodami: iniekcjami toksyny botulinowej, czy interwencją chirurgiczną. Ta ostatnia przeznaczona jest dla najmłodszych po 1 roku życia, nie później niż w 5 r.ż. Chociaż niektórzy autorzy prac naukowych, sugerują późniejsze przeprowadzenie zabiegu, po 10-12 r.ż., choć w tej grupie wiekowej nie uzyskuje się cofnięcia asymetrii twarzy. U dzieci starszych lepsze efekty terapeutyczne mogą wynikać z bardziej świadomej współpracy i większego zaangażowania w rehabilitację.

Źródła:

Michalska, A., Szmurło, M., Pogorzelska, J., Szczukocki, M., & Szwilling, Z 2017. 

Wrodzony kręcz szyi - przegląd metod leczniczych [Congenital muscular torticollis - an overview of treatment methods]. Instytut Fizjoterapii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska

Luxford B.K., Hale L, Piggot J.: The physiotherapy management of infants with congenital muscular torticollis: a survey of current practice in New Zealand. New Zealand J Physiother 2009; 37: 127-135.

CZYTAJ TAKŻE: 

Ból stawów to przypadłość nie tylko seniorów. Alarmujące są te objawy

Nie ignoruj, gdy dokucza podczas chodzenia. Co oznacza ból nóg?

Ból i sztywność stawów ważnym sygnałem. Te badania pomogą wykryć choroby reumatyczne