Czym jest metabolizm i jak przebiega?
Metabolizm, inaczej przemiana materii - ogólna nazwa, jaka określa się niezwykle złożoną całość procesów chemicznych i energetycznych zachodzących w komórkach organizmu. W wyniku tych procesów dostarczane pożywienie przekształca się w paliwo niezbędne do funkcjonowania skomplikowanego mechanizmu ludzkiego ciała.
Metabolizm jest więc podstawą życia i wszelkich zjawisk biologicznych w ciele człowieka. Co w praktyce oznacza to pojęcie i dlaczego tak często mówią o nim dietetycy i specjaliści od zdrowego żywienia?
Najniższy poziom przemian energetycznych, umożliwiających zachowanie podstawowych funkcji życiowych i prawidłowe działanie narządów, to tzw. Podstawowa Przemiana Materii (PPM). Wartość PPM jest uzależniona od czynników takich jak wiek, płeć, powierzchnia ciała. Dodatkowy wydatek energetyczny to Ponadpodstawowa Przemiana Materii (PPPM) - przemiany energii niezbędne do utrzymania aktywności i wykonywania codziennych czynności.
Łączna wartość energetycznych wydatków organizmu to tzw. Całkowita Przemiana Materii , która zarazem określa dobowe zapotrzebowanie energetyczne dla danej osoby.
Jeśli zachowana jest równowaga między zapotrzebowaniem a ilością energii dostarczanej z pożywieniem, organizm może funkcjonować prawidłowo. Zaburzenia tej równowagi powodują rozregulowanie metabolizmu, a w konsekwencji - chociażby przybieranie na wadze czy problemy z trawieniem.
Do chorób metabolicznych, oprócz otyłości, zalicza się również cukrzycę, dnę moczanową czy osteoporozę.
Niewłaściwe działanie niektórych procesów metabolicznych może być uwarunkowane genetycznie (związane głównie z niedoborem enzymów warunkujących przebieg niektórych szlaków metabolicznych) - przejawia się w postaci wrodzonych chorób metabolicznych.
U osób cierpiących na te schorzenia dochodzi do zatrzymania przemian energetycznych na pewnym etapie i gromadzenia w organizmie szkodliwych produktów ubocznych. Do tych chorób należą np. fenyloketonuria, galaktozemia czy mukopolisacharydoza.
