Jod. Kluczowy dla tarczycy, figury, odporności i mózgu

Jod to pierwiastek z grupy fluorowców. Pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie. Przede wszystkim odpowiada za prawidłową pracę tarczycy. Mówiąc dokładniej, jest konieczny do produkcji hormonów tarczycy - tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Jod wpływa także na funkcjonowanie układu nerwowego, mózgu, serca, nerek, mięśni oraz przysadki mózgowej. To jednak nie koniec dobroczynnych właściwości jodu. Nie każdy wie, że pierwiastek ten pozytywnie wpływa również na skórę. Sprawia, że staje się ona elastyczna i przyjemnie nawilżona. Warto pamiętać także, że jod poprawia również funkcje poznawcze - zwłaszcza u dzieci.

Przede wszystkim warto wiedzieć, że jod należy do pierwiastków, które dostarczane są do naszego organizmu wyłącznie z zewnątrz - w formie pożywienia, wody oraz poprzez skórę i układ oddechowy.

Najwięcej jodu znajdziemy w soli kuchennej, która od 1997 jest poddawana obowiązkowemu jodowaniu, które ma na celu zapobieganie niedoborom. 

Inne źródła jodu to: ryby morskie (przede wszystkim dorsz, mintaj, makrela i sardynki), orzechy laskowe, brokuły, szpinak, jarmuż, kalarepa, rzepa, pomidory, jaja kurze, tłuste sery żółte, twaróg półtłusty, wątróbka wieprzowa i banany. Warto pamiętać jednak, że poszczególne produkty mogą różnić się zawartością jodu w zależności od producenta czy serii. Ma to związek z gatunkiem wody, jakiej użyto do produkcji lub paszy, jaką karmione były zwierzęta.

Dostarczanie organizmowi jodu jest też możliwe poprzez układ oddechowy lub skórę. W tym celu należy udać się w miejsce bogate w jod. W Polsce najwięcej jodu znajduje się nad Morzem Bałtyckim - zwłaszcza wczesną wiosną, jesienią i zimą, gdy panuje wietrzna aura.

Warto pamiętać, że zapotrzebowane na jod różni się w zależności od płci, wieku i stylu życia. Według Norm Instytutu Żywności i Żywienia (obecnie funkcjonujące pod nową nazwą: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej) dzienne spożycie jodu powinno wyglądać następująco:

•    dzieci od 0. do 5. roku życia - 90 µg
•    dzieci od 6. do 12. roku życia - 120 µg
•    dzieci powyżej 12. roku życia i dorośli - 150 µg
•    kobiety w ciąży - 220 µg
•    kobiety karmiące - 290 µg

Szacuje się, że problem z niedoborem jodu może mieć nawet 2 biliony ludzi. W czołówce są mieszkańcy Europy. Z tego powodu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała kwestię jodu za kluczową dla stanu zdrowia całej populacji. Nic dziwnego. Niedobór jodu powodować może poważne problemy ze zdrowiem.

Najważniejsze objawy niedoboru jodu:

•    przybieranie na wadze,
•    uczucie zmęczenia,
•    brak energii,
•    uczucie wychłodzenia,
•    pogorszenie stanu cery,
•    problemy z koncentracją,
•    problemy z logicznym myśleniem,
•    podwyższony poziom cholesterolu,
•    problemy z metabolizmem,
•    obniżona odporność,
•    nieradzenie sobie ze stresem.

Długotrwały niedobór jodu jest jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy. Ponadto doprowadzić może do powiększenia gruczołu tarczowego i powstania wola, czyli zgrubienia szyi. U dzieci brak tego pierwiastka objawiać się może pogorszeniem percepcji i motoryki, obniżeniem zdolności intelektualnych oraz problemem z zapamiętywaniem. Niedobór jodu niebezpieczny jest także dla kobiet w ciąży. Powodować może przedwczesny poród, uszkodzenie płodu lub poronienia.

Suplementację jodu najlepiej wcześniej dokładnie omówić z lekarzem i stosować się do jego zaleceń. Nie należy przekraczać dziennej dawki jodu - zwykle 150 μg. Warto wiedzieć również, że suplementację należy przeprowadzać łącznie z suplementacją selenu, witaminy C, magnezu oraz witamin z grupy B. 

Istotne jest również to, że niebezpieczny jest nie tylko niedobór jodu, ale i jego nadmiar. Z powodu nadmiaru tego pierwiastka wystąpić mogą: biegunki, bóle brzucha, wymioty, zaburzenia rytmu serca i białkomocz. Długotrwały nadmiar jodu może z kolei doprowadzić do nadczynności tarczycy.

Czytaj także:

Co trzeba wiedzieć o badaniu hormonów tarczycy?