Zatrucie metalami ciężkimi, czyli niebezpieczne pierwiastki w twoim otoczeniu

Do najniebezpieczniejszych dla człowieka metali ciężkich zalicza się: ołów, arsen, rtęć i kadm. Droga przedostawania się do organizmu zależy od danego pierwiastka. I tak: 

• ołów - wnika do ciała przez układ pokarmowy lub oddechowy. Na zatrucie tym metalem ciężkim narażone są osoby pracujące w hutach ołowiu lub mieszkające w ich sąsiedztwie, a także osoby zatrudnione przy produkcji akumulatorów albo kryształów i szkła. Ołów może gromadzić się również w pokarmach i płynach (np. rybach, wodzie i warzywach);
• arsen - związki arsenu wnikają do organizmu przez drogi oddechowe, przewód pokarmowy i skórę, zatem niebezpieczeństwo zatrucia tym metalem ciężkim rośnie w miarę przebywania w miejscach, gdzie spala się paliwo i węgiel;
• rtęć - może dostać się do ciała drogą doustną i przez wdychanie jej oparów. Związki rtęci od lat są wykorzystywane w przemyśle elektrochemicznym i chemicznym, jednak najistotniejsze znaczenie w zatruciach mają środki wykorzystywane w zaprawie ziarna, konserwacji drewna i w produkcji specyfików przeciwgrzybiczych;
• kadm - kadm wchłania się przez układ oddechowy w postaci pyłów i pary, a także przez układ pokarmowy, dlatego na zatrucie wyeksponowane są osoby pracujące przy produkcji barwników i mające kontakt z nawozami sztucznymi, a także spożywające produkty, w których zawarty jest kadm.

Podsumowując: na zatrucie metalami ciężkimi najbardziej narażeni są pracownicy hut i fabryk. Do zatrucia może dojść również na skutek wypicia wody i spożycia żywności, które zanieczyszczone zostały metalami ciężkimi. 

Zatrucia dzieli się na ostre i przewlekłe. Te pierwsze są zwykle wynikiem narażenia na duże dawki metali. Z kolei zatrucia przewlekłe są konsekwencją przewlekłego wystawienia na nieduże dawki metali. 

Należy zaznaczyć, że metale ciężkie są szkodliwe nawet w niewielkich stężeniach. Skąd wynika ich toksyczność? Otóż pierwiastki zaliczane do tej grupy mają zdolność do łączenia się z białkami, kumulowania się w organizmie, zaburzania procesu wytwarzania energii, a nawet wywoływania nowotworów. 

Objawy zatrucia metalami ciężkimi są różne, zależą od pierwiastka:

• ołów - zatrucie objawia się brakiem apetytu, kolkami, zmęczeniem, zaburzeniami pamięci, spadkiem ciśnienia krwi, obniżeniem temperatury i zaburzeniami neurologicznymi i psychicznymi;
• arsen - wywołuje: bóle mięśni, biegunkę, bóle brzucha i uczucie metalicznego posmaku w ustach;
• rtęć - ze względu na to, że gromadzi się w tkance mózgowej i rdzeniu kręgowym, powoduje zmiany neurologiczne, kłopoty z pamięcią, drżenie rąk i problemy z widzeniem;
• kadm - powoduje bóle głowy, duszności i gorączkę, a także zapalenie oskrzeli, bóle mięśni i biegunkę.

Jeżeli podejrzewasz u siebie lub kogoś ze swoich bliskich zatrucie metalami ciężkimi, powinieneś jak najszybciej szukać pomocy - to lekarz, na podstawie zebranego wywiadu i badania przedmiotowego, zdecyduje, jaką odtrutkę zastosować. W niektórych przypadkach należy natychmiast podać antidotum, dlatego tak ważne jest, by wiedzieć, jak prawidłowo zareagować.

Trzeba podkreślić, że leczenie jest różne i zależy od rodzaju metalu. Na przykład zatrucie ołowiem wymaga podania dożylnej lub doustnej chelatacji przy użyciu EDTA (to związek stosowany głównie do wiązania jonów metali). Ma to na celu "wychwycenie" i usunięcie ołowiu z organizmu. 

Zatrucie arsenem również wymaga podania środków chelatujących, ewentualnie można przeprowadzić płukanie żołądka lub podać antidotum. 

Pomoc osobie, u której doszło do zatrucia solami rtęciowymi, wymaga podania jej mleka z kurzym białkiem, sprowokowania wymiotów i jak najszybszego przewiezienia jej do szpitala. Odtrutką stosowaną w zatruciu rtęcią metaliczną oraz solami rtęci jest BAL, czyli dimerkaptopropanol, który podaje się domięśniowo. 

Podanie mleka z białkiem z kurzych jaj jest zalecane również w zatruciu kadmem.

CZYTAJ TAKŻE: 

Chrom - na co pomaga? Kiedy jest toksyczny?

Polska chemiczka poluje na metale ciężkie w suplementach diety

Jak pozbyć się metali ciężkich z organizmu? Dziesięć wskazówek