Przyczyny szukamy nie tam, gdzie trzeba. To cichy objaw chorych jelit

Przewlekłe zmęczenie to objaw, który może towarzyszyć wielu chorobom i zawsze wymaga dokładnej analizy. O przewlekłym zmęczeniu mówimy wtedy, gdy trwa ono od minimum trzech miesięcy, nie mija po kilku dniach odpoczynku i snu dobrej jakości i jest na tyle silne, że uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. 

Z przewlekłym zmęczeniem zmagają się pacjenci, u których występuje niedoczynność tarczycy, anemia, depresja, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne ale może być też wynikiem długotrwałego stresu. 

Odczuwanie nieustającego zmęczenia zawsze wymaga pogłębienia diagnostyki, jeśli nie pomagają wypoczynek czy urlop w pracy. 

Okazuje się także, że odczuwanie zmęczenia jest silnie powiązane ze stanem przewodu pokarmowego. Osłabione jelita prowadzą do nadmiernej senności, osłabienia siły mięśniowej, spadku motywacji, problemów z pamięcią. Dlaczego? 

Dysbioza to stan zaburzenia równowagi w składzie i funkcjonowaniu mikrobioty, czyli flory bakteryjnej. Może dotyczyć zarówno jelit, jak i np. jamy ustnej. 

Flora bakteryjna jelit składa się zarówno z "dobrych" jak i "złych" bakterii. Jeśli tych drugich jest więcej, samopoczucie pogarsza się i pojawiają się takie objawy, jak m.in. przewlekłe zmęczenie. Dlaczego bakterie są tak ważne? 

Prawidłowa mikrobiota ułatwia transport i wchłanianie substancji odżywczych, witamin, uczestniczy w prawidłowych procesach trawiennych. To właśnie bakterie jelitowe pełnią też funkcje obronne: chronią organizm przed wnikaniem patogenów przez przewód pokarmowy, produkują substancje antybakteryjne, wpływają na gospodarkę energetyczną, kontrolują masę ciała ale także odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie osi jelita-mózg (produkcję neuroprzekaźników, regulację snu czy nastroju). Odpowiednia liczba "dobrych" bakterii w jelitach ma zatem kluczowe znaczenie dla zdrowia w rozumieniu ogólnym. 

Przyczyn zmęczenia może być wiele, a spora ich część może pochodzić właśnie z przewodu pokarmowego.

Jedną z nich jest anemia wynikająca z krwawienia z przewodu pokarmowego. Często krwawienie jest to niewidoczne gołym okiem i wymaga specjalistycznych badań do jego oceny - kolonoskopia lub badanie na krew utajoną w kale. Krwawienia te zazwyczaj są wynikiem zmian w jelicie grubym (zmiany nowotworowe lub polipy) i prowadzą do rozwoju niedokrwistości z niedoboru żelaza.

Inną przyczyną może być celiakia. Gluten uszkadza kosmki jelitowe w jelicie cienkim, które odpowiadają za wchłanianie składników odżywczych. Ich zanik prowadzi do zaburzeń wchłaniania cennych pierwiastków (np. żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12), a w konsekwencji także do anemii. 

Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka i przerost bakteryjny jelita cienkiego, czyli SIBO, mogą również powodować zmęczenie z powodu zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, przewlekłego stanu zapalnego lub aktywacji układu odpornościowego.

Układ pokarmowy często daje jednoznaczne objawy, dlatego łatwo “rozpoznać", kiedy jelita nie pracują tak, jak powinny. Symptomy mogą być jednak na tyle słabe lub wręcz niewidoczne (jak np. krwawienia z przewodu pokarmowego), że łatwo je przeoczyć albo przypisać nadmiernemu stresowi lub nieodpowiedniej diecie. 

Jeśli nic nie zmienia się w codziennym stylu życia, a pojawiają się takie objawy, jak: 

• biegunki, 
• zaparcia, wzdęcia, 
• nadmierne gazy, 
• uczucie przelewania w brzuchu, 
• bóle brzucha tuż po posiłku, 

wówczas należy niezwłocznie udać się do lekarza celem poszerzenia diagnostyki. Rozpoznanie i leczenie chorób przewodu pokarmowego jest istotne - jelita nie tylko wpływają na ogólne samopoczucie, ale także odpowiadają za wchłanianie substancji odżywczych - mikro i makroskładników, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. W jelitach dochodzi do rozwoju podstępnych zmian nowotworowych (zarówno w jelicie cienkim jak i grubym), a im wcześniej wykryte, tym większe szanse na przeżycie pacjenta. 

Każda zmiana w samopoczuciu, która ma znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie - a taką zmianą jest uczucie przewlekłego zmęczenia - powinno być skonsultowane z lekarzem, który zleci odpowiednie badania i wdroży leczenie. 

Źródła:

1. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8954387/

CZYTAJ TAKŻE:

Rak jelita to nie tylko problem starszych osób. Przybywa chorych po 20. roku życia

Nie tylko refluks i zgaga. Za częstym odbijaniem stoją też mało znane przyczyny

Przy zespole SIBO ulgę jelitom przyniesie dieta. Oto wskazane i zakazane produkty