Rak jelita to nie tylko problem starszych osób. Przybywa chorych po 20. roku życia
Rak jelita grubego do niedawna był chorobą przypisaną osobom po pięćdziesiątce, z wyraźnym brzuchem, palących i niedbających o dietę. Ale to nie do końca prawda. Coraz częściej nowotwór przestaje być związany z metryką i dotyka także młodych ludzi - trzydziestolatków, a nawet dwudziestoparolatków. Co więcej, bywa podstępny, bo jego objawy potrafią się skrywać pod maską zwykłych dolegliwości gastrycznych. Jakie są objawy raka jelita grubego u młodych?
Współczesne statystyki burzą obraz raka jelita grubego jako choroby osób po 50 r.ż. Zachorowalność wśród młodych dorosłych rośnie, i to w tempie, które trudno zignorować. Dziś rak jelita grubego to już trzecia najczęstsza przyczyna zgonów nowotworowych wśród osób poniżej 50. roku życia.
Co więcej, trend ten nie jest lokalny - obserwuje się go zarówno w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie czy Wielkiej Brytanii, jak i w Egipcie czy Azji, gdzie dynamika wzrostu zachorowań jest szczególnie wyraźna. Dane mówią same za siebie: podczas gdy u starszych dorosłych (powyżej 65 lat) odnotowuje się spadek liczby przypadków, w grupie młodszych dorosłych (od 20 do 49 lat) każdego roku przybywa nowych diagnoz.
Szacuje się, że do 2030 roku aż co dziesiąty przypadek raka okrężnicy i co czwarty raka odbytnicy będzie dotyczyć osób przed pięćdziesiątką. To wyraźny sygnał, że rak jelita grubego przestaje być chorobą wieku i zaczyna być wyzwaniem pokoleniowym.
Choć genetyka wciąż odgrywa istotną rolę w etiologii raka jelita grubego u młodych, nie wszystko da się wyjaśnić rodowodem. Owszem, dodatni wywiad rodzinny, zwłaszcza przypadek choroby u krewnego pierwszego stopnia, może zwiększyć ryzyko zachorowania nawet czterokrotnie. I rzeczywiście, nowotwory u osób młodych częściej mają podłoże dziedziczne niż te diagnozowane u seniorów.
Mimo to znaczna część młodych pacjentów z rakiem jelita grubego nie ma żadnej historii rodzinnej, co sugeruje, że choroba często rozwija się w związku z czynnikami łączonymi ze stylem życia. Na liście potencjalnych winowajców znajdują się: dieta bogata w przetworzone mięso, napoje słodzone, nadmiar alkoholu, brak ruchu, otyłość i palenie papierosów. Ostatnio dużą uwagę zwraca się także na mikrobiom jelit. Coraz więcej badań pokazuje, że osoby z rakiem jelita grubego mają wyraźnie zaburzoną florę bakteryjną w porównaniu do zdrowych. Co ciekawe, nawet ekspozycja na antybiotyki, szczególnie w dzieciństwie (oraz w życiu płodowym) - może istotnie zwiększać ryzyko zachorowania w dorosłości.
Rak jelita grubego często pozostaje w ukryciu przez długi czas, nie dając żadnych wyraźnych objawów. Jednak istnieje kilka alarmujących sygnałów, które mogą wzbudzić podejrzenia, szczególnie jeśli utrzymują się przez dłuższy czas. Do najczęstszych nieprawidłowości występujących w przebiegu choroby należą: utrzymujące się krwawienie z odbytu, bóle brzucha, niewyjaśniona anemia oraz zmiany w kształcie stolca. Poza tym nowotwór u młodszych dorosłych rzadziej rozwija się z polipów gruczolakowych, które są typowe dla raka jelita grubego u starszych pacjentów. Częściej ma on miejsce po lewej stronie jelita grubego lub bezpośrednio w odbytnicy.
Niestety u młodszych pacjentów diagnoza może się opóźniać, co jest związane z mniejszą czujnością ze strony lekarzy oraz brakiem świadomości wśród pacjentów. Poza tym młodzi ignorują swoje dolegliwości, w efekcie czego niejednokrotnie trafiają do lekarza zbyt późno, z bardziej zaawansowanym nowotworem. A im późniejsze rozpoznanie, tym większe ryzyko niepowodzenia leczenia i śmiertelności. Co można zrobić?
Przede wszystkim poddać się kolonoskopii, która jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi w diagnostyce raka jelita grubego. Dzięki niej można nie tylko wykryć zmiany nowotworowe, ale także usunąć polipy, zanim zdążą stać się zagrożeniem. Niestety, w Polsce badania przesiewowe, w tym kolonoskopia, nie cieszą się dużą popularnością. Często wynika to z obaw o dyskomfort związany z samym badaniem. Warto jednak pamiętać, że regularne badania mogą być kluczem do wczesnego wykrycia problemu i skutecznego leczenia.
Bardzo istotne jest także, aby nie bagatelizować jakichkolwiek niepokojących symptomów jak np. bóle brzucha, zmiany w stolcu czy przewlekłe krwawienie. Wczesna wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, może mieć kluczowe znaczenie. Programy przesiewowe w ramach NFZ oferują bezpłatne badania, które mogą uratować życie. Warto skorzystać z tej szansy, bo profilaktyka to najskuteczniejsza broń w walce z rakiem jelita grubego.
Źródła:
- Kim BJ, Hanna MH. Colorectal cancer in young adults. J Surg Oncol. 2023
- Bailey CE, Hu C-Y, You YN, et al. Increasing disparities in the age-related incidences of colon and rectal cancers in the United States, 1975-2010. JAMA Surg. 2015;
- www.zdrowie.pap.pl
CZYTAJ TAKŻE:
Najczęstszy nowotwór wśród młodych mężczyzn. Rozwija się bardzo szybko
To dlatego tworzą się u ludzi komórki rakowe. Oni są najbardziej narażeni
Naukowcy ostrzegają. Regularne spożywanie tych napojów może prowadzić do rozwoju raka
